Treatment of tuberculosis in Turkey in terms of medical ethics
İnsanlık tarihi kadar eski bir geçmişe sahip tüberküloz, sadece tıbbi yönden değil aynı zamanda sosyal ve etik açıdan önemli bir halk sağlığı sorunu olan, ciddi bir hastalıktır. Tüberküloz tedavisinin bulunması ve insanların yaşam koşullarının iyileşmesi sonucu, tüberküloz sorununun çözüldüğüne inanılmış ve tüm dünyada 80lerden itibaren tüberküloz mücadelesi gerilemiştir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 1993te acil olarak tüberkülozla mücadeleye başlamak için bir bildiri yayınlamıştır. DSÖnün raporuGlobal Tüberküloz Kontrolü 2014 e göre, tüberküloz hala dünyanın en çok öldüren infeksiyon hastalığından biridir. Bu makalede tıp etiğinin ihmal ettiği önemli konulardan biri olan tüberküloz, başkasına hastalığı bulaştırmadan kaçınma konusunda bireylerin sorumlulukları, baskıcı sosyal dışlama, üçüncü kişilere bildirme zorunluluğu, sağlık çalışanlarının bulaşıcı hastalıkları tedavi etme görevi ve adaletten bahsedilecektir. Bu makalenin amacı tıp etiği bağlamında Türkiyede tüberküloz tedavisinin var olan durumunu ortaya koymaktır.
Türkiye de tıp etiği bağlamında tüberküloz tedavisi
Having a history as old as the history of humanity, Tuberculosis (TB) is a serious disease and it is regarded as an important a public health problem not only for its medical aspect but also for its social and ethical aspects. As a result of the discovery of the cure for TB and the improvement of humans living conditions, the TB problem was believed to be solved and a relaxation in the battle against TB was observed around the world by 1980s. World Health Organization (WHO) declared a state of emergency for the battle against TB in 1993. According to the "Global Tuberculosis Control 2014" which was published by WHO, TB remains one of the world s deadliest communicable diseases. This article argues that tuberculosis is one of the most important neglected topics in medical ethics as regards individual obligations to avoid infecting others, coercive social distancing measures, third-party notification, health workers' duty to treat contagious patients, and justice.The purpose of this article is provide a picture of the current situation of TB treatment in Turkey in terms of medical ethics.
___
- 1. Fanning A. An Ethical consideration of TB: still a social disease with a medical aspect? Int J Tuberc Lung Dis 2008;12:229.
- 2. Barış Yİ. Dünyada Tüberkülozun Tarihi. Konuralp Tıp Dergisi 2010;3:1-4.
- 3. Seber E. Tüberkülozun Dünü. ANKEM Derg 2010;24(Suppl 2):S52-S60.
- 4. Selgelid MJ. Ethics, Tuberculosis and Globalization. Public Health Ethics 2008;1:10-20.
- 5. Nikiforuk A. Mahşerin Dördüncü Atlısı. 4th ed. İstanbul: İletişim Yayınları, 2000.
- 6. World Health Organization (WHO). Global Tuberculosis Control 2014. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2015. Available from: http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/137094/1/ 9789241564809_eng.pdf?ua=1.
- 7. Vidinel İ. Türkiyede Tüberküloz Hastalığına Tarihsel Bir Bakış. In: Özkara Ş, Kılıçaslan Z (eds). Tüberküloz. 11. İstanbul: Türk Toraks Derneği, 2010;17-25.
- 8. Aksu M. Tıp Tarihi Açısından Türkiyede Verem Savaşı. Ankara; Türkiye Ulusal Verem Savaşı Dernekleri Federasyonu Yayını, 2007.
- 9. Türkiyede Verem Savaşı 2013 Raporu T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı, Yayın No: 984. Ankara, 2014.
- 10. Türkiyede Verem Savaşı 2011 Raporu. T.C. Sağlık Bakanlığı, Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı Yayın No: 845. Ankara, 2011.
- 11. Tahaoğlu K, Kizkin Ö, Karagöz T, Tor M, Partal M, Şadoğlu T. High initial and acquired drug resistance in pulmonary tuberculosis in Turkey. Tuber Lung Dis 1994;75:324-8.
- 12. Tahaoğlu K, Törün T, Sevim T, Ataç G, Kir A, Karasulu L, et al. The treatment of multidrug-resistant tuberculosis in Turkey. N Eng J Med 2001;345:170-4.
- 13. Türk Tabipleri Birliği. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012. Available from: http://www.ttb.org.tr/kutuphane/tuberkulozrpr.pdf.
- 14. Aksu M, Toprak S. The importance of associations in the struggle against tuberculosis in Turkey. Tuberk Toraks 2012;60:291-4.
- 15. Sağlık Bakanlığı Ankara İl Sağlık Müdürlüğü aile hekimleri için tüberküloz el kitabı 2011. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011. Available from: http://www.verem.saglik.gov.tr/content/ files/haberler/tuberkuloz_el_kitabi.pdf
- 16. Sagbakken M, Frich JC, Bjune GA, Porter JD. Ethical aspects of directly observed treatment for tuberculosis: a crosscultural comparison. BMC Med Ethics 2013;14:25.
- 17. Ankara İl Sağlığı Müdürlüğü. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011. Available from: http://www.asm.gov.tr/UpladGenelDosyalar/ Sayfalar/Dosyalar/22_09_2010_10_07_47.pdf.
- 18. Fidler DP, Gostin LO, Markel H. Through the quarantine looking glass: drug-resistant tuberculosis and public health governance, law, and ethics. J Law Med Ethics. 2007;35:616- 28.
- 19. World Health Organization Guidance on ethics of tuberculosis prevention, care and control 2010. (WHO). Erişim tarihi: 25 Aralık 2011. Available from: http:// whqlibdoc.who.int/publications/2010/9789241500531_ eng.pdf.
- 20. Coker RJ. Public health impact of detention of individuals with tuberculosis: systematic literature review. Public Health 2003;117:281-7.
- 21. 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, (06.05.1930).
- 22. Türk Medeni Kanunu, (08.12.2001).
- 23. Doğan Haber Ajansı. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012. Available from: http://www2.dha.com.tr/bolu-anadolu-lisesindekiverem-olayi-son-dakika-haberi_272212.html.
- 24. Detay. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012. Available from: http:// www.boludetay.com/gundem/iste-verem-gercegi-h1775. html.
- 25. Sabah Gazetesi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012. Available from: http://www.sabah.com.tr/Yasam/2012/02/14/ lisede-verem-panigi.
- 26. T.C. Sağlık Bakanlığı. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012. Available from: http://sb.gov.tr/TR/belge/1-15363/verem-haberleribasin-aciklamasi-11022012.html?vurgu=t%c3%bcberk% c3%bcloz.
- 27. Türk Toraks Derneği. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012. Available from: http://www.toraks.org.tr/news.aspx?detail=1178.
- 28. T.C. Sağlık Bakanlığı. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012. Available from: http://www.asm.gov.tr/UploadGenelDosyalar/ HaberDosyalari/Dosyalar/13_02_2012_17_15_43.pdf.
- 29. Jalil-Paier H, Donado G. Socio-political implications of the fight against alcoholism and tuberculosis in Colombia 1910-1925. Rev Slud Publica (Bogota) 2010;12:486-96.