Mahmut TÜR, Rana GÜVEN, Ayşe ÖZTÜRK, Arif Hikmet ÇIMRIN

Kuartz ve feldspat değirmenlerinde çalışanlarda silikoz sıklığı ve silikoz ile ilişkili faktörler

Giriş: Türkiye’de meslek hastalıklarının yasal olarak tanım ve tanısındaki sorunlar, meslek hastalıklarının tanısını ve ilgi- li tarafların bilgilendirilmesini önemli kılmaktadır. Bu nedenle ülkemizdeki en büyük kuartz ve feldspat havzalarından olan Çine ilçesindeki kuartz değirmenlerinde çalışanlarda silikoz sıklığını ortaya çıkarmak, çalışma koşullarını belirlemek, çalı- şanların bilgilendirilmesi ve iş koşullarının düzeltilmesini sağlamak amacıyla çalışma planlandı. Materyal ve Metod: 2004 yılında Çine yöresindeki toplam 10 kuartz ocak ve değirmenindeki 592 çalışanın değerlendiril- mesi hedeflendi. Kişisel bilgiler ve iş ile ilişkili sorular içeren yapılandırılmış anket uygulandı. Son altı ay içerisinde elde edilen standart posteroanterior akciğer grafileri Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) 1980 standartlarına göre değerlendirildi. İşletmelerde silikoz açısından risk oluşturan birimlerde iş yeri ortamındaki toz konsantrasyonu ile solunabilir toz konsant- rasyonu ölçüldü. Bulgular: Çalışanların ortalama yaşları 31.8 ± 8.26 yıl idi ve %71.7’si sigara içiyordu. Çalışanların %80.5’i çalıştıkları işte beş yıl ve daha az çalışmıştı; sadece %4.2’si de iş yerinde ≥ 10 yıl çalışmıştı. Toz ölçümleri sonucuna göre üç iş yerinde kı- rıcı, paketleme, torbalama bölümlerinde eşik sınır değerin aşıldığı görüldü. Silikoz sıklığı %23.7 olarak hesaplandı. Sonuç: Bu çalışmada, pnömokonyoz sıklığını benzer iş yerlerinde yapılan önceki çalışmalardaki gibi yüksek düzeylerde saptadık. Sık iş yeri değiştirme nedeniyle toza maruziyetin kümülatif etkisini ortaya koymak mümkün olmasa da olgula- rın benzer işte çalışma sıklığının yüksekliği bu iş yerlerindeki silikoz riskinin anlamlı düzeyde olduğunu desteklemiştir. Ça- lışanlar ve iş sağlığı ve güvenliği sorumluları bilgilendirilerek iş yerleri izleme alınmıştır.

Prevalence of silicosis among employees in feldspat and quartz mills and associated factors with silicosis

Introduction: Problems in legal definition and diagnosis of occupational diseases in Turkey makes the diagnosis of these diseases and informing the parties important. For this purpose, this study was planned to elicit the frequency of silicosis in quartz mill workers in Cine which is one of the largest quartz and feldspat areas, and to detect the working conditions, to inform the workers to improve the working conditions. The aim was to evaluate 592 workers in 10 quartz mill and mines around Cine in 2004. Materials and Methods: A structured questionnaire including personal information and work-related questions was appli- ed. Standards chest X-rays taken in the last six months were evaluated according to International Labour Organization (ILO) 1980 standards. Dust concentration and respirable dust concentration in the work place were measured in enterprises. Results: The mean age of the workers was 31.8 ± 8.26 years and 71.7% was smoker. Duration of working was ≤ 5 years in 80.5% and ≥ 10 years in only 4.2%. According to the results of dust measurements, threshold value was found to be exce- eded in chopping, packaging and bagging parts of three workplaces. Frequency of silicosis was calculated to be 23.7%. Conclusion: Frequency of pneumoconiosis was found to be high like previous studies carried out in similar workplaces in this study. Although it was impossible to put forward the cumulative effect of dust exposure because of frequent altering in workplace, the high frequency of working in similar workplaces among the cases supported the significant risk of sili- cosis in these enterprises. The workplaces were observed after the workers and persons responsible from occupational he- alth and safety.

PDF

___

1. Minter SG. The changing face of respiratory illness. Occupational Hazards 1995; 57: 43-4.
2. Rosenman KD, Reilly MJ, Kalnowski DJ, Watt FJ. Silicosis in the 1990s. Chest 1997; 111: 779-86.
3. Karjalainen A, Niederlaender E. Les maladies professionnelles en Europe 2001. Eurostat, Statistiques en bref. 15/2004, Publication number: 3. Bruxelles, 2004.
4. http://www.who.int/occupational_health/publications/ newsletter/gohnet12e.pdf
5. Devlet İstatistik Enstitüsü. Genel Endüstri ve İş yeri Sayıları, 2002. Yayın No: 2, Ankara, 2003.
6. T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, 2002 İstatistik Yıllığı. Yayın No: 653, 2002.
7. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=3916
8. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/kurumsal/istatistikler/
9. http://www.mess.org.tr/html/yayinlarimiz/html/ikmhi_ 06.pdf
10. http://www.mess.org.tr/ti.asp?eid=4307&icid=0
11. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/kurumsal/istatistikler/ sgk_istatistik_yilliklari
12. http://www.tepav.org.tr/upload/files/1279030826-2.Madenlerde_ Yasanan_Is_Kazalari_ve_Sonuclari_Uzerine_Bir_Degerlendirme. pdf
13. Guidelines for the use of ILO International Classification of Radiographs of Pneumoconiosis Revised Edition, Safety and Health Series, Genova 22, 1-7 (1980).
14. Suhr H, Bang B, Moen BE. Respiratory health among quartzexposed slate workers-a problem even today. Occup Med 2003; 53: 406-7.
15. Sevinc C, Cimrin AH, Manisali M, Yalcin E, Alkan Y. Sandblasting under uncontrolled and primitive cionditions in Turkey. J Occup Health 2003; 45: 66-9.
16. Şener S, Alkan Y, Uçan ES, Tür M, Çakır Ş, Çımrın AH, Akkoçlu A. Kuvars değirmeni işçilerinde silikozis. Milli Prodüktivite Merkezi 4. Ergonomi Kongre Kitabı, 1993; 509: 355-60.
17. Karadağ ÖK, Akkurt İ, Önal B, Altınörs M, Bilir N, Ersoy N, et al. Silicosis and respiratory findings in quarry workers. Tuberk Toraks 2001; 49: 73-80.
18. Çımrın AH, Sevinç C, Kıyak F, Ceylan E, Kurtar N, İtil O, et al. Respiratory findings and frequency of silicosis in a ceramic factory workers. Tuberk Toraks 1999; 47: 456-62.
19. Sakar A, Kaya E, Celik P, Gencer N, Temel O, Yaman N, et al. Evaluation of silicosis in ceramic workers. Tuberk Toraks 2005; 53: 148-55.
20. Akgün M, Görgüner M, Mekal M, Türkyılmaz A, Erdoğan F, Saglam L, et al. Silicosis caused by sandblasting of jeans in Turkey. A report of two concomitant cases. J Occup Health 2005; 47: 346-9.
21. Gur A, Kiyik M, Kilic L, Bakan ND, Ozkan G. Silicosis in denim sandblasting textile workers (two case reports). Eur Respir J 2005; (Suppl): 147.
22. Akgun M, Araz O, Akkurt I, Eroglu A, Alper F, Saglam L, et al. An epidemic of silicosis among former denim sandblasters. Eur Respir J 2008; 32: 1295-303.