Murat AKSU, Sadık TOPRAK

The importance of associations in the struggle against tuberculosis in Turkey ,

İnsanlık tarihi kadar eski bir hastalık olan ve insanoğlunun yaşamını her alanda etkileyen tüberküloza karşı verilen mü- cadele dünyada sivil toplum örgütleri tarafından başlatılmış ve bu mücadele ikinci dünya savaşı sonrasında başarıya ulaş- mıştır. Tüm dünyada olduğu gibi Anadolu’da da tüberkülozla mücadele tıp çevrelerinde önde gelen isimlerin girişimleriy- le Osmanlı Devleti döneminde başlamıştır. Sonraki yıllarda mücadelenin yürütücü kadrolarını içinde barındıran İstanbul Verem Savaş Derneği 1918 yılında kurulmuştur. Yaşanan siyasi gelişmeler nedeniyle kısa süre sonra duran dernek çalış- maları, 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti döneminde İzmir’de yeniden başlamıştır. Tıp çevrelerinin 1925 ve 1927 yılların- da düzenlediği ulusal tıp kongrelerinde tüberkülozun ana konu olarak seçilmesi ve sonrasında 1928 yılında İstanbul Ve- rem Savaş Derneğinin yeniden faaliyete geçmesiyle mücadelede dernek çalışmaları belirleyici rol üstlenmeye başlamıştır. 1953-1973 yılları arasında UNICEF, Sağlık Bakanlığı ve Ulusal Verem Savaş Derneğinin ortaklaşa yürüttüğü çalışmalar son- rasında tüberküloz mücadelesinde önemli sonuçlar elde edilmiştir. Bu olumlu tablonun verdiği rehavet ortamı, ekonomik ve siyasi krizlerle geçen 10 yıl içinde tüberkülozda tüm dünyada yaşanan artışa paralel olarak Türkiye’de de bir artış söz konusu olmuştur. 1990’lı yıllara gelindiğinde derneklerin katılımıyla oluşan Ulusal Verem Savaşı Dernekleri Federasyo- nu’nun (1986) çalışmaları sonucunda tüberküloz mücadelesinde doğrudan gözetimli tedavi stratejisi uygulamasına Türki- ye genelinde 2005 yılında geçilmiştir. Sonuç olarak; başlangıcından günümüze kadar geçen süre içinde Türkiye’de yürü- tülen tüberküloz mücadelesinde verem savaş derneklerinin önemli rolü olduğu değerlendirilmektedir.

Türkiye’de verem savaş derneklerinin tüberküloz mücadelesindeki yeri

Tuberculosis is a disease as old as human history and has affected every area of human life. The struggle against tubercu- losis had been started by non-governmental organizations and achieved success after second world war. In Anatolia as well as all over the world fight against tuberculosis, with the leading names in medicine, started during the Ottoman Empire. In the following years of struggle within the executive team will host association (Istanbul Anti-tuberculosis Association) was founded in 1918. Due to political developments that occurred shortly after standing association studies, in 1923, the Republic of Turkey in Izmir during the re-started. In the 1925 and 1927 a national medical congress, tuberculosis as the ma- in election issue, was organized, and then in 1928 in Istanbul Tuberculosis Association again take action in the fight aga- inst decisive role in association studies have begun to undertake. In the years 1953-1973, UNICEF, Ministry of Health and later efforts Turkish National Anti-tuberculosis Association jointly significant results were obtained in the fight against tu- berculosis. These positive statements given the lethargy environment, economic and political crises in the last 10 years, in parallel with the increase of tuberculosis around the world experiencing, there was an increase in Turkey. In 1986, the Na- tional Anti-Tuberculosis Federation was founded by Anti-Tuberculosis Associations. The Anti-Tuberculosis Federation has put in practice DOTS programme in 2005 in Turkey. In conclusion, we evaluate that the Anti-Tuberculosis Associations in Turkey have played a major role in struggle against tuberculosis in Turkey since the last century.

PDF

___

1. Valadas E, Antunes F. Tuberculosis, a re-emergent disease. Eur J Radiol 2005; 55: 154-7.
2. Aksu M. The war against tuberculosis from history of medicine point of view. Ankara: Gazi University. Faculty of Communications Publication, 2007.
3. Unat EK. The Turkish tuberculosis history in last 40 years of Ottoman Empire. The Journal of Cerrahpasa Medical Faculty 1979; 10: 273-84.
4. Yıldırım N. Health. Encyclopedia of Turkey from reforms to republic. 5th volume. İstanbul: Iletişim Publications, 1986.
5. Sağlam T. Tuberculosis. Istanbul: Mazlum Bookstore, 1943: 1320-38.
6. Gökçe Tİ. 5 years in tuberculosis war. (1918-1968). İstanbul: Hilâl Publications Company, 1968.
7. Gökçe Tİ. Istanbul Tuberculosis Association Foundation and Development 1927-1971. İstanbul: Hilâl Publications Company, 1972.
8. Gökçe Tİ. Istanbul Tuberculosis Association Foundation and Development 1948-1972. İstanbul: Hilâl Publications Company, 1974.
9. Yasin NY. Connect the “Dots”: A New Era in Turkish Tuberculosis Control. Thesis of Masters of Arts, The Department of Sociology, Boğaziçi University, Istanbul, 2007.
10. Frik F. Communicable diseases in Turkey. Dirim, 1981; 56: 9-10.
11. Yenel F. Fitizyoloji. Unat EK (editor). Progress of the World and in Turkey in the branches of Medicine after 1850. İstanbul: Cerrahpaşa Medical Faculty Foundation Publications, 1988: 116-8.
12. Erzin N. BCG vaccination in Turkey. Turkish Hygene and Experimental Biology Journal, 1950; 10: 339-44.
13. TUVSD. Working Paper presented in the 37. General Assembly in 1983. Hilâl Publications Company, 1984.
14. Ministry of health. 50 years of health service. Ankara. Ayyıldız Publications, 1973.
15. TUVSDF. History of foundation. www. verem.org.tr/Access date: 3.2.2005.
16. Ministry of Health. Department of Tuberculosis. The table of unpublished training material. Ankara: 2005.
17. Özkara Ş, Aktaş Z, Özkan S, Ecevit H. Ministry of Health. Department of Tuberculosis. Reference Manual for the Control of Tuberculosis in Turkey. Ankara: Republic of Turkey Ministry of Health, Department of Tuberculosis, 2003.