ŞÜKRÜ TÜL ESKİ ESER KOLEKSİYONU’NDAKİ BİZANS DÖNEMİ MADENİ ESERLERİ

Bu makalede Dokuz Eylül Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Şükrü Tül Koleksiyonu'nda sergilenen farklı tür ve işlevdeki Bizans dönemi madeni eserleri incelenmektedir. Kurşun bir mühür hariç, tamamı bronz malzemeli bu eserler arasında haçlar, kemer tokaları, damga ile yüzük yer alır. Söz konusu bu objeler, makalede öncelikle Bizans dünyasındaki işlevleri, genel özellikleri ve kronolojik gelişimleri ile ele alınmış, sonrasında benzerleriyle karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Buluntu yeri bilinmeyen ve tamamı bağış yoluyla koleksiyona kazandırılan bu eserlerin bazıları için tarihlendirme önerileri de çok yakın benzeri üzerinden yapılmıştır. Arkeolojik alanların Bizans tabakalarında olduğu kadar, müzeler ve özel koleksiyonlarda sıklıkla karşılaşılan bu objeler, Bizans dini ve gündelik yaşamına ilişkin somut belgeler olarak Bizans yaşam kültürü ve alışkanlıklarını algılamamızı kolaylaştırır

BYZANTINE METAL OBJECTS IN ŞÜKRÜ TÜL COLLECTION OF ANTIQUITIES

This study examined the different types of Byzantine metalwork that are exhibited in Dokuz Eylul University’s Şükrü Tül Collection of Antiquities. There is a lead seal; the bronze artworks include crosses, belt buckles, stamp, and ring. This study discusses these objects and their functions in the Byzantine world, their general features and chronological changes and assesses them by comparing their equivalents. Dating suggestions for some of these donated artworks with unknown provenance were offered by their close equivalents. As concrete documents regarding Byzantine religious and daily life, these objects, which are frequently encountered in museums and private collections as well as in the Byzantine layer of archeological sites, facilitate understanding the lifestyle, culture, and habits of the Byzantines

PDF

___

ACARA, M.,1997. “Bizans Maden Sanatında Dini Törenler Sırasında Kullanılan (Litürjik) Eserler”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara).
ACARA, / ESER, M., 2007a. “Litürjide ve Günlük Kullanımda Maden Sanatı/ Metalworks in Liturgy and Everyday Life, Kalanlar, 12.ve 13.yüzyıllarda Türkiye’de Bizans, The Remnants, 12th and 13th Centuries Byzantine Objects in Turkey, İstanbul, 37-42.
ACARA, / ESER, M., 2007b. “Röliker Haç/Reliquary Cross”, Kalanlar, 12.ve 13.yüzyıllarda Türkiye’de Bizans, The Remnants, 12th and 13th Centuries Byzantine Objects in Turkey, İstanbul, 182-186.
ACARA, / ESER, M., 2007c. “Anahtar/Key”, Kalanlar, 12.ve 13.yüzyıllarda Türkiye’de Bizans, The Remnants, 12th and 13th Centuries Byzantine Objects in Turkey, İstanbul, 180- 181, 187-189.
ACARA, / ESER, M., 2010. “Hıristiyanlıkta Haç Kültü ve Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Grup Haç”, Bizans ve Çevre Kültürler, Prof.Dr. Yıldız Ötüken’e Armağan (ed. S. Doğan-M. Kadiroğlu), İstanbul, 27-43.
ACARA, / ESER, M., 2015. “Komana Kazısı Metal Buluntularından Bir Grup: Röliker Haçlar”, Komana’da Ortaçağ Yerleşimi, Yerleşim Arkeolojisi Serisi 5, Monografi 1, (ed. D.B. ErciyasM.N. Tatbul), İstanbul.
ANLAĞAN, Ç. / ANLAĞAN, T. / GÜNSENİN, Y., 1995. Sadberk Hanım Müzesi Kataloğu, İstanbul
AYDIN A. 2003. “Reliquienkreuze im Museum von Ankara”, Ege Üniversitesi, Sanat Tarihi Dergisi, XII, İzmir, 25-40.
BAKIRTZI, D.P., 2002. Byzantine Hours, Works and Days in Byzantium: Everyday Life in Byzantium, Hellenic Ministry of Culture, Athens.
BEAUDRY, M. C., 2006. Findings: The Material Culture of Needlework and Sewing, Yale University Press, New Haven-London.
BUCKTON, D., 1994. Byzantium: Treasures of Byzantine Art and Culture from British Collections (Ed. D. Buckton), British Museum Press, London.
BULGURLU, V., 2007. İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ndeki Bizans Kurşun Mühürleri, İstanbul.
CAMPBELL, S.D., 1985. The Malcove Collection, A Catalogue of the Objects in The Lilian Malcove Collection of the University of Toronto (Ed.S.D.Campbell), Canada.
CAMPBELL, S.D. / CUTLER, A., 1991. “Enkolpion”, The Oxford Dictionary of Byzantium, New York, Vol.1, 700.
CHEYNET, J.C., 2011. “Bizans Mühürleri, Bir Toplumun Görüntüleri”, Bizans, Yapılar, Meydanlar, Yaşamlar (ed. A. Pralong), İstanbul, 319-336.
DAVIDSON, G.R., 1952. The Minor Objects, Corinth, Vol.12, Princeton-New Jersey. DENKER, A. / ÇELİK, G.B., 2011.
İstanbul’daki Bizans Sarayları/ Byzantine Palaces in Istanbul, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Yayını, İstanbul. EVANS, H./WIXOM, W.D., 1997.
The Glory of Byzantium, Art and Culture of the Middle Byzantine Era 843-1261, The Metropolitan Museum of Art, New York.
FERRAZZOLI, A.F., 2012. “Byzantine Small Finds from Elaiussa Sebaste” Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts, Byzas 15, (ed. B.Böhlendorf-Aslan- A. Ricci), İstanbul, 289-307. GILL, M.V., 1986.
“The Small Finds”, Excavations at Saraçhane in Istanbul, Vol. 1 The Excavations, Structures, Architectural Decoration, Small Finds, Coins, Bones, and Molluscs, (R. Harrison v.d.), Princeton University Press, Princeton.
İMRANA, ALTUN, F., 2015. “Kuşadası Kadıkalesi/Anaia Kazısı 2001-2012 Sezonu Bizans Küçük Buluntuları”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bizans Sanatı Anabilim Dalı, İzmir).
KARPOZILOS, A. / CUTLER, A., 1991, “The Cross in Everyday Life”, The Oxford Dictionary of Byzantium, New York, Vol.1, 550-551.
KAZHDAN, A., 1991. “Belt”, The Oxford Dictionary of Byzantium, New York, Vol.1, 280.
KESER, KAYAALP, E. / TEOMAN, B., 2016. x “Şükrü Tül Eski Eser Koleksiyonu’nun Oluşumu ve Yüksek Öğrenim İçin Kullanımı” Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, İzmir, Cilt: 18, Sayı: 4, Yıl: 2016, Sayfa: 601-616.
KÖROĞLU, G., 2012. “Medieval Small Finds from the Yumultepe Excavations 1993-2008” Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts, Byzas 15, (ed. B.Böhlendorf-Aslan- A. Ricci), İstanbul, 309-318.
LIGHTFOOT, M., 2003. “Afyon Arkeoloji Müzesi ve Amorium Kazılarında Bulunan Bizans Kemer Tokaları”, Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, Sayı. 3, Ankara, 119–134.
MERCANGÖZ, Z., 2012. “Kuşadası, Kadıkalesi/Anaia Kazısı: Bizans Döneminden Birkaç Küçük Buluntu”, Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts, Byzas 15, (ed. B.Böhlendorf-Aslan- A. Ricci), İstanbul, 223- 232.
NESBITT, J. W., 1991. “Seals and Sealings”, The Oxford Dictionary of Byzantium, New York, Vol.3, 1859-1860. ÖZDEMİR, H. / ÖZTAŞKIN G.K., 2009.
“Denizli Arkeoloji Müzesi’nde yer alan Bizans Dönemi Maden Haçlarından Bir Grup”, XIII. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri. İstanbul, 489-499.
ÖZTUNCAY, B., 2007. Gün Işığında: İstanbul’un 8000 Yılı, Marmaray, Metro ve Sultanahmet Kazıları, Vehbi Koç Vakfı yayını (Ed. B. Öztuncay), İstanbul.
PARANI, M. G., 2014. “Optional extras or necessary elements? Middle and Late Byzantine male dress accessories”, Δασκάλα Απόδοση τιμής στην ομοτιμη Καθηγητρια Μαίρη Παναγιωτίδη-Κεσίσογλου, Athens, 407-435.
PARANI, M., 2003. Reconstructing the Reality of Images: Byzantine Material Culture and Religious Iconography 11th-15th Centuries (The Medieval Mediterranean, Peoples, Economies and Cultures, 400-1453) Vol.41, LeidenBoston.
PITARAKIS, B., 2006. Les Croix-Reliquaires Pectorales Byzantines en Bronze, Bibliothèque des Cahiers Archéologiques XVI, Paris.
SCHULZE, / DÖRLAMM, M., 2009. Byzantinische Gürtelschnallen und Gürtelbeschläge im Römisch– Germanischen Zentralmuseum, Teil II, Die Schnallen mit Scharnierbeschläg und Die Schnallen mit Angegossenem Riemendurchzug des 7. Bis 10. Jahrhunderts, Kataloge Vor- und Frühgeschichtlicher Altertümer, Band 30, 2, Mainz.
SPIER, J., 2003. “Middle Byzantine (10th-13th century AD) Stamp Seals in Semi-precious Stone”, Through a Glass Brightly. Studies in Byzantine and Medieval Art and Archaeology, Presented to David Buckton, (ed. C. Entwistle), New York, 114-126.
SPIER, J., 2012. Byzantium and the West: Jewellery in the First Millennium, New York.
ÜNAL, C., 2015. Bizans Sikkelerinde Kutsal Kişi Tasvirleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
VIKAN, G., 1991a. “Belt-Fitting”, The Oxford Dictionary of Byzantium, New York, Vol.1, 280.
VIKAN, G., 1991b. “Keys”, The Oxford Dictionary of Byzantium, New York, Vol.2, 1125.
VIKAN, G., 1991c. “Seals, Cone or Pyramid”, The Oxford Dictionary of Byzantium, New York, Vol.3, 1858-1859.
WALDBAUM, J. C., 1983. Metalwork from Sardis: The Finds Through 1974, Harvard University Press, London.
WARLAND, R., 2012. “Der Gegenstand im Bild: zur Kontextualisierung von Realien in der byzantinischen Wandmalerei Kappadokien”, Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts, Byzas 15, (ed. B.Böhlendorf-Aslan- A. Ricci), İstanbul, 369-384.
WILSON, R.J.A, 2016. “On early thimbles: a seventh-century-ad example from Punta Secca, Sicily, in context”, Oxford Journal of Archaeology, 35(4) 413–432.
YAMAN, H., 2012. “Small Finds for the Dating of a Tomb from Amorium”, Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts, Byzas 15, (ed. B.Böhlendorf-Aslan- A. Ricci), İstanbul, 331-342.
ZACOS, G.-VEGLERY, A., 1972, Byzantine Lead Seals, Basel.