Hacer SÖNMEZER, FEVZİYE ÇETİNKAYA, Melis NAÇAR

Kayseri İlinde seçilmiş Kentsel bir bölgede kadınların olumlu sağlık davranışları

AMAÇ: Bu çalışmada, aile sağlığı açısından önemli rol üstlenen kadınların olumlu sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. YÖNTEM: Kayseri ilinde kentsel alanda 18-64 yaş arası 421 kadına bazı olumlu sağlık alışkanlıkları ile ilgili doru formu uygulanmıştır. BULGULAR: Araştırma grubunun yaş ortalaması 36,2±11,1 olup %57,1’i ev hanımı, %74,3’ü evli ve %62,7’si lise ve üzeri eğitim düzeyine sahiptir. Sağlıkla ilgili konularda sağlık personelinden bilgi alma oranı %9,7 olup bilgi kaynağı olarak daha çok medya (%31,1) belirtilmiştir. Sigara içmeyenlerin oranı %67,0’dır. Araştırma grubunun %44,4’ü normal kilolu olup %66,3’ü her zaman düzenli kahvaltı yaptıklarını ifade etmişlerdir. Kadınların %32,3’ü yiyeceklerde tuz, %18,8’i şeker kısıtlamasına, %20,4’ü yemekten hemen sonra çay içmemeye ve %32,1’i yemeklerde katı yağ kullanmamaya her zaman dikkat ettiklerini ifade etmişlerdir. Kadınların %16,2’si düzenli olarak, %54’0’ı bazen kendi kendine meme muayenesini yaptıklarını, %41,6’sı klinik meme muayenesi yaptırdığını ifade etmişlerdir. Mamografi çektirme oranı 40 yaş üstü kadınlarda %78,0’dır. SONUÇ: Kadınların yaşam biçimleri ile ilgili olumlu sağlık davranışları konusundaki farkındalıkları ve uygulamaları yetersiz bulunmuştur. Kadınlara sağlıklı yaşam biçimi davranışları kazandırmada sağlık profesyonellerine önemli görevler düşmektedir.

[The favourable health behaviours in women from a selected urban region in Kayseri]

AIM: In this study it was aimed to establish the favourable health behaviours in the life style of women, who also are in charge, and carry the responsibility of the whole family’s health. METHOD: A questionnaire, inquiring about some favourable health behaviours, was applied to 421 women aged 18-64, living in an urban region in Kayseri. RESULTS: The mean age of the study group was 36.2±11.1, 57.1% were housewives, 74.3% were married, and the educational level of 62.7% was high school and above. The rate of obtaining information from health personnel was 9.7%, and most women(31.1%) stated media as their source of information. 67.0% did not smoke. 44.4% of the study group were with in normal weight, and 66.3% stated that they had breakfast. 32.3% of the women stated that they restricted salt in food, and 18.8% restricted sugar, 20.4% tried not to consume tea following a meal and 32.1% stated that they were always careful about not using saturated fat while cooking. 16.2% of the women stated that they self-examined their breats on a regular basis, 54.0% that they did so sometimes, 41.6% had had a clinical breast examination. The rate of mammograhpic evaluation above the age of 40 was 78.0%. CONCLUSION: The awareness about and the applications for favourable health behaviours as a life style were found to be insufficient in women. It is the duty and responsibility of health personnel to establish healthy life style behaviours in women.

PDF

___

1. Kickbusch I. The contribution of the World Health Organization to a new public health and health promotion. Am J Public Health. 2003; 93: 383- 388.
2. Ottawa Charter for Health Promotion. In: Health Promotion. Vol. 1. Geneva, Switzerland: World Health Organization. 1986.
3. Health 21:an introduction to the health for all policy_framework._http://www.euro.who.int/__da ta/assets/pdf_file/0004/109759/EHFA5-E.pdf. [Erişim tarihi: 15.7.2011].
4. Yardım N, Gögen S, Mollahaliloğlu S. Sağlığın geliştirilmesi (health promotion): Dünya’da ve Türkiye'de mevcut durum. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi. 2009; 72(1): 29-35.
5. Hayes SN. Preventing cardiovascular disease in women. Am Fam Physician. 2006; 74(8): 1331- 1340.
6. Aydın ZD. Toplum ve birey için sağlıklı yaşlanma: yaşam biçiminin rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2006; 13(4): 43-48.
7. Al Ma'aitah R, Haddad L, Umlauf MG. Health promotion behaviors of Jordanian women. Health Care Women Int. 1999; 20: 533-546.
8. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The Health- Promoting Lifestyle Profile: development and psychometric characteristics. Nurs Res. 1987; 36: 76-81.
9. Esin MN. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Hemsirelik Bülteni. 1999; 2: 87-96.
10. Fjeldsoe B, Neuhaus M, Winkler E, Eakin E. Systematic review of maintenance of behavior change following physical activity and dietary interventions. Health Psychol. 2011; 30(1): 99- 109.
11. Gochman DS. The organizing role of motivation in health beliefs and intentions. Health Soc Behav. 1972; 13(3): 285-293.
12. Bottorff JL, Johnson JL, Ratner PA, Hayduk LA. The effects of cognitive-perceptual factors on health promotion behavior maintenance. Nurs Res. 1996; 45: 30-36.
13. Araz A, Harlak H, Meşe G. Sağlık davranışları ve alternatif tedavi kullanımı. TAF Prev Med Bull. 2007; 6(2): 112-122.
14. Özbaş S, Özkan S. Kadın sağlığını geliştirmede medyanın kullanımı ve etkisi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2010; 9(5): 541-546.
15. Güler Ç. Kitle iletişim araçları ve sağlık. Toplum Hekimliği Bülteni. 2006; 25(1): 1-4.
16. Anne ve yenidoğan sağlığı konularında topluluk bilinci yaratmaya yönelik kitlesel iletişim kampanyası medya analiz raporu. Excel Commininications. Hill&Knowlton Communications GmbH and Co. KG. Health Focus GmbH. Ankara Anne Çocuk Eğitim Vakfı, 2007, s. 6-33.
17. Amos A, Challat Traquet C.Women and tobacco world health. Women and Health. 1995, p. 22- 23.
18. Mackay J, Amos A. Women and tobacco. Respirology. 2003; 8(2): 123-130.
19. Bilir N, Doğan BÇ, Yıldız AN. Smoking behaviour and attitudes (Turkey). Research for International Tobacco Control. Ankara. Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı, 1997.
20. Saka G, Ertem M, Çifçi S, Değer V, Keskin C. Mardin Kent Merkezinde 15 Yaş Üstü Kadınlarda Sigara İçme Sıklığı. TAF Prev Med Bull. 2008; 7(2): 141-146.
21. Onat A. Eds.: TEKHARF 2009. Türk halkının kusurlu kalp sağlığı sırrına ışık, tıbba önemli katkı. İstanbul. Figür Grafik ve Matbaacılık, s. 19-146.
22. Edwards R. The problem of tobacco smoking. BMJ. 2004; 328(7433): 217-219.
23. Rozmus CL, Evans R, Wysochansky M, Mixon D. An analysis of health promotion and risk behaviors of freshman college students in a rural southern setting. J Pediatr Nurs. 2005; 20(1): 25- 33.
24. Yurttagül M. Hafif şişman ve şişman kadınların beslenme alışkanlıkları ve zayıflamaya ilişkin davranışları. Beslenme ve Diyet Dergisi. 1995; 24(1): 59-73.
25. Nicklas TA, McQuarrie A, Fastnaught C, O'Neil CE. Efficiency of breakfast consumption patterns of ninth graders: nutrient-to-cost comparisons. J Am Diet Assoc. 2002; 102(2): 226-233.
26. Smart NA, Marshall BJ, Daley M, et al. Low-fat diets for acquired hypercholesterolaemia. Cochrane Database Syst Rev. 2011; (2): CD007957.
27. Hooper L, Summerbell CD, Thompson R, et al. Reduced or modified dietary fat for preventing cardiovascular disease. Cochrane Database Syst Rev. 2011; 7: CD002137.
28. WHO. Diet, nutrition and the Prevention of Chronic Diseases. WHO Technical report Series: 916, Geneva. 2003, p. 13-91.
29. Suckling RJ, He FJ, Macgregor GA. Altered dietary salt intake for preventing and treating diabetic kidney disease. Cochrane Database Syst Rev. 2010; (12): CD006763.
30. Erdem Y, Arici M, Altun B, et al. The relationship between hypertension and salt intake in Turkish population: SALTURK study. Blood Press. 2010; 19(5): 313-318.
31. Cohen AJ, Roe FJ. Review of risk factors for osteoporosis with particular reference to a possible aetiological role of dietary salt. Food Chem Toxicol. 2000; 38(2-3): 237-253.
32. Pate RR, Pratt M, Blair SN, et al. Physical activity and public health. A recommendation from the Centers for Disease Control and Prevention and the American College of Sports Medicine. JAMA. 1995; 273(5): 402-407.
33. WHO Regional Office for Europe. Steps to Health A European Framework to Promote Physical Activitiy for health. DK-2100 Copenhagen, Denmark. 2007, p. 5-31.
34. T.C. Sağlık Bakanlığı, Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzısıhha Mektebi Müdürlüğü. Türkiye Hastalık Yükü Çalışması 2004. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 701. Ankara. 2007, s. 4-40.
35. Bilgili N, Ayaz S. Kadınların sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2009; 8(6): 497-502.
36. Altıparmak S, Koca Kutlu A. 15-49 yaş grubu kadınlarda sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2009; 8(5): 421-426.
37. Hengstler P, Battegay E, Cornuz J, Bucher H, Battegay M. Evidence for prevention and screening: recommendations in adults. Swiss Med Wkly. 2002; 132(27-28): 363-373.
38. Türk Kardiyoloji Derneği. Ulusal Hipertansiyon Tedavi ve Takip Kılavuzu. http://www.tkd.org.tr/kilavuz/k03.htm. [Erişim Tarihi: 19.07.2011]
39. American Heart Association. Blood Pressure. http://www.heart.org/HEARTORG/. [Erişim Tarihi: 19.07.2011].
40. Altun B, Arici M, Nergizoğlu G, Derici U, Karatan O, Turgan C, et al. Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in Turkey (the PatenT study) in 2003. J Hypertens. 2005; 23(10): 1817-1823.
41. Sariişik A, Oğuz A, Uzunlulu M. Control of hypertension in Turkey-is it improving? The Kocaeli 2 study. Turk Kardiyol Dern Ars. 2009; 37: 13-16.
42. WHO. Definition and Diagnosis of Diabetes Mellitus and Intermediate hyperglycemia. WHO and International Diabetes Federation, Geneva. 2006, p. 5-30.
43. Sox HC. Current controversies in screening: cholesterol, breast cancer, and prostate cancer. Mt Sinai J Med. 1999; 66(2): 91-101.
44. Scarinci IC, Garcia FA, Kobetz E, et al. Cervical cancer prevention: new tools and old barriers. Cancer. 2010; 116(11): 2531-2542.
45. Sasieni P, Castañón A, Cuzick J. ACOG guidelines on cervical screening: a step in the right direction. J Med Screen. 2010; 17(2): 55- 56.
46. Isikli B, Ozalp S, Oner U, et al. PAP smear screening among married women living in Osamangazi University ALPU training area. Asian Pac J Cancer Prev. 2007; 8(1): 60-62.
47. Akyüz A, Güvenç G, Yavan T, Çetintürk A, Kök G. Kadınların pap smear yaptırma durumları ile bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi. 2006; 48(1): 25-29.
48. Volden C, Langemo D, Adamson M, Oechsle L. The relationship of age, gender, and exercise practices to measures of health, life-style, and self-esteem. Appl Nurs Res. 1990; 3(1): 20-26.
49. Reimer T, Gerber B. Quality-of-life considerations in the treatment of early-stage breast cancer in the elderly. Drugs Aging. 2010; 27(10): 791-800.
50. Smith RA, Cokkinides V, Brooks D, Saslow D, Brawley OW. Cancer screening in the United States, 2010: a review of current American Cancer Society guidelines and issues in cancer screening. CA Cancer J Clin. 2010; 60(2): 99- 119.
51. Matin M, LeBaron S. Attitudes toward cervical cancer screening among Muslim women: a pilot study. Women Health. 2004; 39(3): 63-77.
52. Rashidi A, Rajaram SS. Middle Eastern Asian Islamic women and breast self-examination. Needs assessment. Cancer Nurs. 2000; 23(1): 64-70.