GÜLAY YILMAZEL, FEVZİYE ÇETİNKAYA, MELİS NAÇAR

Hemşirelik öğrencilerinde sağlığı geliştirme davranışları

AMAÇ: Tanımlayıcı tipteki bu çalışma gelecekteki yaşantılarında hasta ve sağlıklı kişilere bakım ve eğitim hizmetlerini üstlenecek hemşirelik öğrencilerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının (SYBD) belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. YÖNTEM: Araştırma, 2011 yılında Kasım-Aralık aylarında Hitit Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu’nda yapılmıştır. Hemşirelik bölümünde öğrenim gören 262 öğrencinin tamamı çalışma kapsamına alınıp, ulaşılabilen 234 öğrenciye anket uygulanmıştır. Veri toplama aracı olarak tanımlayıcı sorulardan oluşan soru formu ile 48 maddeden oluşan SYBD Ölçeği kullanılmıştır. BULGULAR: Çalışmaya alınan öğrencilerin yaş ortalaması 20,40±1,96 olup, %72,6’sı kız, %27,4’ü erkektir. Öğrencilerin %67,1’i ekonomik durumunun orta düzeyde olduğunu, %14,1’i halen sigara içtiğini ve %70,1’i genel sağlık durumunun iyi olduğunu belirtmiştir. Öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinden aldıkları puan ortalaması 121,57±19,65 olup, dörtlü likert üzerinden madde puan ortalaması 2,53±0,11’dir. Alt ölçeklerden alınan puan ortalamasına bakıldığında en düşük puan egzersiz, en yüksek puan ise kişilerarası destek ve kendini gerçekleştirmeden elde edilmiştir. Kız ve erkek öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinden aldıkları toplam puanlar arasında anlamlı bir fark yoktur. Egzersiz ve stres yönetimi puanları erkeklerde daha yüksek olup gruplar arasındaki fark anlamlı bulunmuştur (p

[Health promoting behaviors in nursing students]

AIM: This descriptive study was planned to determine the behavior of a healthy lifestyle in nursing students who assume the role of nursing care services and education in their future lives. METHOD: The research was conducted in Hitit University School of Health in November-December 2011. All of the 262 students who were studying in the Department of Nursing were included in the study. The survey was applied to 234 students whom can be accessed. A questionnaire included descriptive items and health perceptions of students with the 48-item scale consists of healthy lifestyle behaviors (HPLP) was used as a tool for collecting the data. RESULTS: The mean age of students who participated in this study was 20.40±1.96. The 72.6% of students were female and 27.4% were male, 67.1% of declared that their levels of economic status was moderate, 14.1% of currently smoked, and 70.1% of general health situation was good. It was seen that the average scale scores of HPLP was 121.57±19. 65. The total mean score is 2.53 ± 0.11 according to four scale of likert. The lowest mean score obtained from the subscales was exercise and the highest scores were interpersonal support and self-realization. Total scores of female students taken from the scale of healthy lifestyle behaviors were lower than the male students, but no significant difference was found between the groups. Exercise and stress management scores were higher in male students and the difference between the groups was statistically significant (p<0.05). Health responsibility subscale was highest in second year students. The average scores of self-realization and nutrition sub-groups were high in students whose perception of general health as "good". CONCLUSION: We determined that student’ scores taken from healthy lifestyle behaviors scale was moderate level. The issues about health protection and health promotion should be more take place in nursing school curricula.

PDF

___

1. Noncommunicable Diseases Country Profiles 2011. World Health Organization, Geneva 2011.
2. İlhan N, Batmaz M, Akhan L. Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2010;3(3):35-44.
3. Health Literacy and Health Promotion.7th Global Conference on Health Promotion. Nairobi, Kenya 2009.
4. Sağlığın Geliştirilmesi Eğitimi. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara 2011.
5. Lee RL, Yuen Loke A. Health-promoting behaviors and psychosocial well-being of university students in Hong Kong. Public Health Nurs. 2005; 22 (3): 209—220.
6. Von Ah D, Ebert S, Ngamvitroj A, Park N, Kang DH. Predictors of health behaviours in college students. J Adv Nurs. 2004; 48(5): 463–474.
7. Karadeniz G, Yanıkkerem Uçum E, Dedeli Ö, Karaağaç Ö. Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. TAF Prev Med Bull. 2008; 7(6):497-502.
8. Ayaz S, Tezcan S, Akıncı A. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 9(2):26-34.
9. Walker NS, Volkan K, Sechrist RK, Pender JN. Health promoting life styles of older adults: comparisons with young and middle – aged adults, correlates and patterns. Adv Nurs Sci. 1988; 11(1):76-90.
10. Esin N. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Hemşirelik Bülteni 1999; 12(45): 87-95.
11. Çelik G, Malak A, Bektaş M, Yılmaz D, Yümer A, Öztürk Z ve ark. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi. Anatol J Clin Invest. 2009; 3(3):164-169.
12. Kocaakman M, Aksoy G, Eker HH. İstanbul ilindeki hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. S.D.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 2010; 17(2): 19-24.
13. Özbaşaran F, Çetinkaya A, Güngör N. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sağlık davranışları. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2004; 7(3):43-55.
14. Ünalan D, Şenol V, Öztürk A, Erkorkmaz Ü. Meslek yüksekokullarının sağlık ve sosyal programlarında öğrenim gören öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve öz-bakım gücü düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2007; 14(2):101- 109.
15. Sönmezer H, Çetinkaya F. Kayseri il merkezinde seçilmiş bir sağlık ocağı bölgesinde 18-64 yaş grubu kadınların sağlıkla ilgili yaşam biçimi davranışları. VI. Temel Sağlık Hizmetleri Buluşması Kongre Kitabı 2009; ss:68.
16. Ma’aitah R, Haddad L, Umlauf M. Health promotion behaviors of Jordanian women. Health Care for Women In. 1999; 20: 533-546.
17. Huang SL, Li RH, Tang FC. Comparing disparities in the health promoting lifestyles of Taiwanese workers in various occupations. Ind Health. 2010; 48: 256-264.
18. Al-Kandari F, Vidal VL, Thomas D. Healthpromoting lifestyle and body mass index among college of nursing students in Kuwait: A correlational study. Nurs Health Sci. 2008; 10: 43– 50.
19. Al-Kandari F, Vidal VL. Correlation of the healthpromoting lifestyle, enrollment level, and academic performance of College of nursing students in Kuwait. Nurs Health Sci. 2007; 9: 112–119.
20. Tokuç B, Berberoğlu U. Edirne merkez ilçe ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerde sağlığı geliştirici davranışlar. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007; 6 (6): 421-426.
21. Kaya F, Ünüvar R, Bıçak A, Yorgancı E, Çınar B, Öz F ve ark. Öğretim elemanlarının sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. Kor Hek. 2008; 7(1):59-64.
22. Johnson RL. Gender differences in healthpromoting lifestyles of African Americans. Public Health Nurs. 2005; 22 (2): 130-137.
23. Alpar Ş, Şenturan L, Karabacak Ü, Sabuncu N. Change in the health promoting lifestyle behaviour of Turkish University nursing students from beginning to end of nurse training. Nurse Education in Practice 2008; 8: 382-388.
24. Cürcani M, Tan M, Küçükoğlu S. Hemşirelik bölümü öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2011; 14(1):41-49.
25. Geçkil E, Yıldız S. Adölesanlara yönelik beslenme ve stresle başetme eğitiminin sağlığı geliştirmeye etkisi. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2006; 10(2):19-28.
26. Ulla Diez SM, Perez Fortis A. Socio-demographic predictors of health behaviors in Mexican college students. Health Promot Int. 2009; 25(1):85-93.
27. Bilgili N, Ayaz S. Kadınların sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen faktörler. TAF Prev Med Bull. 2009; 8(6):497-502.
28. Keller S, Maddock JE, Hannover W, Thyrian JR, Basler HD. Multiple health risk behaviors in German first year university students. Prev Med. 2008; 46: 189–195.
29. McCann TV, Clark E, Rowe K. Undergraduate nursing students’ attitudes towards smoking health promotion. Nurs Health Sci. 2005; 7: 164–174.
30. Kaya M, Özvarış Ş, Atlaş H, Altay M, Atik Ç, Aytekin M ve ark. Ankara’da bir sağlık ocağına ve belediyeye ait bir spor kompleksine başvuran 18 yaş ve üzeri kadınların sağlığı geliştirici yaşam biçim düzeylerinin belirlenmesi. Toplum Hekimliği Bülteni 2009; 28 (1): 8-13.
31. Chalmers K, Seguire M, Brown J. Tobacco use and baccalaureate nursing students: a study of their attitudes, beliefs and personal behaviours. J Adv Nurs. 2002; 40(1):17-24.
32. Alley N, Macnee C, Aurora S, Alley A, Hollifield M. Health promotion lifestyles of women experiencing crises. J Commun Health Nurs. 1998;15(2):91-99.
33. Becker CM, Arnold W. Health promoting behaviors of older americans versus young and middle aged adults. Educ Gerontol. 2004; 30: 835-844.
34. Can G, Ozdilli K, Erol O, Unsar S, Tulek Z, Savaser S et al. Comparison of the healthpromoting lifestyles of nursing and non-nursing students in Istanbul, Turkey. Nurs Health Sci. 2008;10: 273–280.