SÜLEYMAN ERHAN DEVECİ, Ysemin AÇIK, Süheyla RAHMAN

Elazığ’ın kenar semtlerinde yaşayan kadınların yaşam koşulları ve sağlık riskleri

AMAÇ: Bu çalışma; Elazığ örneğinde, şehirlerin kenar semtlerinde yaşayan kadınların yaşam koşulları ve sağlık risklerinin tanımlanması amacıyla yapılmıştır. YÖNTEM: Tanımlayıcı tipte olan çalışma; Elazığ ilinin kenar semtleri arasından rasgele seçilen Yıldızbağları ve Salıbaba mahallelerinde yaşayan 18 yaş ve üzeri 603 kadın üzerinde yapılmıştır. Örnekleme alınacak kadınlar, bağlı bulundukları sağlık birimlerindeki mevcut kayıtlarından sistematik örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Her iki semt nüfusu oranında örneklemde temsil edilmiştir. BULGULAR: Araştırma kapsamına alınan kadınların ortalama; yaşı 36,64±13,61, kişi başına aylık geliri 139,24±106,92 TL’dir. %70,3’ü evli, %32,8’i okur-yazar değil, %42,6’sı yeşil kart sahibidir. %92,7’si gelir getirici bir işte çalışmamaktadır. %31.3’ü şu anda yaşadığı yere başka bir yerden göç ile gelmiştir. Kadınların %57,0’ı yığma ve/veya ahşap binada oturmaktadır. Binaların %4,1’inde banyo, %24,9’unda ise tuvalet evin dışındadır. Kadınların %18,4’ü halen sigara içmektedir. %32.2’si herhangi bir şiddet türüne maruz kalmaktadır. Doğum yapanların %30,3’ü son doğumunu evde kendi başına veya ara ebe yardımı ile yapmıştır. Kadınların %37,8’i kendi sağlık durumunu iyi, %37,0’ı orta, %25,2’si kötü olarak değerlendirmektedir. %79.9’u düzenli sağlık kontrolü yaptırmadığını, %24,9’u kronik bir hastalığı olduğunu belirtmiştir. Kadınların eğitim düzeyi yükseldikçe sağlığını kötü olarak ifade etme ve kronik bir hastalığa sahip olma oranları düşmektedir (p=0.0001). Göç ile geldiğini söyleyen kadınların aynı yerde yerleşik kadınlara göre sağlığını kötü olarak ifade etme oranları daha yüksektir (p=0.007). Kronik bir hastalığı olduğunu belirtenlerin aylık gelir ortalaması hastalığı olmayanlara göre daha düşüktür (p=0.004). SONUÇ: Araştırma kapsamına alınan kadınların, sağlık göstergeleri, konut sağlığı koşulları, eğitim ile sosyal ve ekonomik düzeyleri düşük ve yetersizdir.

The living conditions and health risks of women in suburbs of Elazığ

AIM: The present study was conducted with the aim of defining the living conditions and health risks of women living in suburbs of Elazig city sample. METHOD: In this descriptive type of study, a total of 603 women aged 18 and older were randomly selected from Yildizbaglari and Salibaba, which are among suburbs of Elazig, were studied. Women who were in the sample group were randomly selected from the primary health care center charts in where their records have previously been saved. Both suburbia were represented in the sample according to their population. RESULTS: The mean age of women included in research was 36.64±13.61 and average income of a woman per month was 139.24±106.92 TL. Of the women 70.3% was married, 32.8% was illiterate and 42.6 had green card for health care. 92.7 % of women had no income generating work and 31.3% of women reported to that they moved from another place where they are living now. Fifty-seven percent of women were living in unreinforced masonry structure and/or wooden houses. The bathrooms and toilets were out of houses in 4.1% and 24.9%, respectively. Of the women, 18.4 % were currently smoking and exposing to one of the types of a violence. 30.3% of the women who gave birth previously had their last birth either at home or with the help of midwives. The rate of women reporting their health status as good, fair and bad were 37.8%, 37% and 25.2%, respectively. 79.9% of women did not perform regular health checks and 24.9% reported that they had a chronic disease. As the education level of women increased the rate of expressing poor health and chronic illness falled (p=0.0001). Women who migrated from another place reported their health as worse than women who were placed at the same location (p=0.007). The average monthly income of women who reported to have chronic illness was significantly lower than those women who have higher monthly income (p=0.004). CONCLUSION: The health indicators, house health conditions, education, social and economic levels of women covered in this research are low and insufficient.

PDF

___

1. Akın A, Bahar Özvarış Ş. Dünyada ve Türkiye’de Kadın Sağlığının Durumu. Güler Ç, Akın L. (Editörler). Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2006, s. 188-196.
2. Belek İ, Nalçacı E, Onuroğulları H, Ardıç F. Sınıfsız Toplum Yolunda Türkiye İçin Sağlık Tezi-Kriz Nasıl Aşılabilir Dizisi 1. 1. Baskı. İstanbul. Sorun Yayınları, 1992, s. 26.
3. Bilgili N, Akın A. Uluslar arası kararlarda kadın konusu. Sağlık ve Toplum. 1998; 8(3-4): 11-15.
4. Akın A, Bahar Özvarış Ş. Toplumsal Cinsiyet (Gender) Kavramı ve Sağlığa Etkileri. Güler Ç, Akın L. (Editörler). Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Ankara. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2006, s. 197-208.
5. The State Planning Organisation of Turkey. Implementation of the Programme, of Action of the ICPD in Turkey. Ankara. 1997.
6. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) 2008 Ön_Rapor._http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa 2008/data/TNSA-2008_On_Rapor-tr.pdf [Erişim Tarihi: 12.05.2009].
7. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) 2003 İleri Analiz Raporu. Ankara. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, 2005.
8. 2007 Yoksulluk Çalışması Sonuçları. T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.go.tr [Erişim tarihi: 06.01.2009].
9. Yoksulluk Sınırı. http://www.turkis.org.tr [Erişim tarihi: 25.05.2009].
10. Genel Nüfus Sayımı 2000. Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Elazığ. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. DİE Matbaası, 2002.
11. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) 2003. Ankara. H.Ü. Nüfus Etütleri Enstitüsü.
12. Deveci SE, Açık Y, Gülbayrak C, Tokdemir M. Elazığ il merkezinde yaşayan 15-49 yaş evli kadınların aile içi şiddete maruz kalma durumları. Toplum ve Hekim 2005; 20(3): 229-234.
13. Özkaplan N. Çalışma Ekonomisi. İstanbul. Kavram Yayınları, 1993, s.83.
14. Gezgin MF. İşgücü Göçü ve Avusturya’daki Türk İşçileri. İstanbul. İ.Ü. İktisat Fakültesi Yayını No: 546, 1994, s. 16.
15. Başel H. İç göçün sonuçları ve işgücüne etkileri. http://iibf.kocaeli.edu.tr/ceko/ssk/kitap51/8.doc. [Erişim Tarihi: 15.03.2009].
16. Gülbayrak C, Açık Y, Deveci SE, Oğuzöncül AF. Elazığ il merkezinde iki eğitim araştırma sağlık ocağı bölgesinde kadınlarda sigara içme sıklığı. Erciyes Tıp Dergisi. 2004; 26 (4): 158-164.
17. Saka G, Ertem M, Çiftçi S, Değer V, Keskin C. Mardin kent merkezinde 15 yaş üstü kadınlarda sigara içme sıklığı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2008; 7(2): 141-146.
18. Aile İçi Şiddetin Sebep ve Sonuçları. T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı. Ankara. Bizim Büro Basımevi, 2000, s. 7-141.
19. Sevinç G, Adak N. Eğitim, gelir ve yaşanılan yerin kadınların sağlık ve hastalık davranışları üzerine etkileri._http://www.accessmylibrary.com/coms2/s ummary. [Erişim tarihi: 20.04.2009].
20. Barroso J, McMillan S, Casey L, Gibson W, Kaminski G, Meyer J. Comparison between African-American and white women in their beliefs about breast cancer and their locus of control. Cancer Nurs. 2000; 23(4): 268-276.
21. McDonald PAG, Thorne DD, Pearson JC, Adams-Campbell LL. Perceptions and knowledge of breast cancer among African American women residing in public housing. Ethnicity & Disease. 1999; 9(1): 81-93.
22. The world health report 2002 – Reducing risks, promoting healthy life. Geneva, World Health Organization,_2002._http://www.who.int/whr/2002 /en. [Erişim tarihi: 27.09.2007].
23. McNeill LH, Kreuter MW, Subramanian SV. Social environment and physical activity: a review of concepts and evidence. Soc Sci Med. 2006; 63 (4): 1011–1022.
24. Ross CE, Wu CL. Education, age, and cumulative advantage in health. J Health Soc Behav. 1996; 37 (1): 104-120.
25. Macran S, Clarke L, Joshi H. Women's health: dimensions and differentials. Soc Sci Med. 1996; 42(9): 1203-1216.
26. Marmot M, Feeney A. General explanation for social inequalities in health. IARC Sci Publ. 1997; 138: 207-228.
27. Belek İ. Sosyal Sınıf, Eğitim, Gelir ve Mahalle; Hangisi Sağlığın En Önemli Belirleyenidir? Antalya’da Bir Araştırma. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. 1999; 2(1-2): 49-75.