SAFFET ERDOĞAN, Reha DEMİREL, İBRAHİM TİRYAKİOĞLU

Coğrafi bilgi sistemlerinin neonatal tetanozun dağılımının belirlenmesinde kullanımı

AMAÇ: Bu araştırmada coğrafi bilgi sistemlerinin bünyesinde bulunan mekânsal analiz yöntemlerinin kullanılmasıyla, Türkiye’de neonatal tetanoza ilişkin istatistikî olarak anlamlı bölgesel bir kümelenmenin olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. YÖNTEM: Çalışmanın analizlerinde T.C. Sağlık Bakanlığının 1990–2006 yılları arasındaki kayıtlı neonatal tetanoz vakalarına ait veriler ile 1996–2006 yıllarına ait Türkiye İstatistik Kurumu’nun demografik verileri kullanılmıştır. İlk olarak, il bazında morbidite ve mortalite değerlerinde bölgesel bir eğilim olup olmadığı farklı ağırlık matrislerinin kullanımıyla test edilmiştir. İkinci olarak, global ve lokal mekansal oto-korelasyon yöntemleri uygulanarak illerde neonatal tetanoz vakalarına ilişkin kümelenme olup olmadığı incelenmiştir. BULGULAR: Global mekansal oto-korelasyon indeksleri neonatal tetanoza ait istatistiki açıdan anlamlı bir kümelenmenin varlığına işaret etmiştir (Moran’s I: 0.030, p

Using geographic ınformation systems to determination of the distribution of neonatal tetanus

AIM: This study aimed to explore the distribution of neonatal tetanus between provinces of Turkey with the aid of geographic information systems and spatial analyses and to identify infection cluster areas. METHODS: Analyses performed to report neonatal tetanus cases that recorded by the Ministry of Health belong to 1990-2006 period and to the demographic data belong to 1996-2006 period recorded by Turkish Statistical Institute. Firstly, to detect global variations and trends in the values of smoothed rates over the neighboring provinces, spatial rate smoothing based on spatial moving areas technique is performed by using different weight matrices. Secondly, global and local spatial autocorrelation analyses are performed whether the cases of neonatal tetanus show clustering. RESULTS: Analyses showed that neonatal tetanus cases are not spatially random and form clusters in the country (Moran’s I: 0.030, p<0.05). Spatial rate smoothing analysis that is performed by using 658 cases showed a significant trend towards to the Southeast and East Anatolian region. Local spatial autocorrelation analyses determined significantly some specific provinces as clusters. CONCLUSION: This study shows that neonatal tetanus is a serious public health concern in the some region of Turkey, and that regions should have a priority to implement precautionary measures. It also shows that geographic information systems, spatial analyses and statistics can contribute to understanding epidemiology of diseases and identifying high rate disease locations.

PDF

___

1. Bailey TC. Spatial statistical methods in health. Cad Saude Publica. 2001; 5: 1083-1098.
2. Mayer JD. The role of spatial analysis and geographic data in the detection of disease causation. Soc Sci Med. 1983; 17: 1213-1221.
3. Moore DA, Carpenter TE. Spatial analytical methods and geographical information systems: Use in health research and epidemiology. Epidemiologic Reviews.1999; 21: 143-160.
4. Erdogan S, Yılmaz İ, Baybura T, Güllü M. Geographical information systems aided traffic accident analysis system case study: city of Afyonkarahisar. Accident Analysis & Preventation. 2008; 40: 174-181.
5. World Health Organization, Neonatal Tetanus, http://www.who.int/immunization_monitoring/dise ases/neonatal_tetanus/en/index.htm_[Erişim_Tari hi: 20.10.2008].
6. Murphy TV, Slade BA, Broder KR, Kretsinger K, Tiwari T, Joyce PM et al. Prevention of pertussis, tetanus, and diphtheria among pregnant and postpartum women and their ınfants infants recommendations of the advisory committee on ımmunization immunization practices (ACIP). MMWR. 2008; 57(1): 47-51.
7. Roper MH, Vandelaer JH, Gasse FL. Maternal and neonatal tetanus. Lancet. 2007; 8(370): 1947-59.
8. Dikici B, Uzun H, Yilmaz-Keskin E, Tas T, Gunes A, Kocamaz H et al. Neonatal tetanus in Turkey; what has changed in the last decade?. BMC Infectious Diseases. 2008; 8: 112-118.
9. Koç E. Neonatal Tetanoz. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi._2000._http://www.ttb.org.tr/STED/sted04 00/04004.html [Erişim Tarihi: 20.10.2008].
10. Maternal ve Neonatal Tetanos Eliminasyon Programı Saha Rehberi. T.C Sağlık Bakanlığı. 2006._http://www.saglik.gov.tr/extras/birimler/tem el/TAG_saha_rehberi.pdf_[Erişim_Tarihi:_20.10.2 008].
11. World Health Organization. WHO-recommended surveillance standard of neonatal tetanus, http://www.who.int/immunization_monitoring/dise ases/NT_surveillance/en/index.html_[Erişim_Tari hi: 20.10.2008].
12._World_Health_Organization._Tetanus,_http://ww w.who.int/immunization/topics/tetanus/en/index.ht ml [Erişim Tarihi: 20.10.2008].
13._World_Health_Organization._Tetanus._http://ww w.who.int/topics/tetanus/en/_[Erişim_Tarihi:_20.1 0.2008].
14. World Health Organization. Tetanus vaccine. Weekly epidemiological record. No. 20. 2006; 81:
197_208._http://www.who.int/wer/2006/wer8120. pdf [Erişim Tarihi: 20.10.2008].
15. T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü_Çalışma_Yıllığı_2006._http://www.sa glik.gov.tr [Erişim Tarihi: 20.10.2007].
16. Türkiye İstatistik Kurumu. Nüfus istatistikleri ve Projeksiyonlar._http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do [Erişim Tarihi: 20.10.2007].
17. Anselin L, Lozano L, Koschinsky J. Rate Transformations and Smoothing. Spatial Analysis Laboratory Department of Geography University of Illinois. Urbana-Champaign. 2006, p.85.
18. Ximing C, Dingbao W. Spatial autocorrelation of topographic index in catchments. Journal of Hydrology. 2006; 328: 581-591.
19. Mitchell A. The ESRI Guide to GIS Analysis. Volume 2. Spatial Measurements. California. Esri press, 2005.
20. Buzgan T, Beskinkılıç B, Baykan H, Beyazıt L, Gümüş A. T.C Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı 2006. Ankara. Kuban Matbaacılık Yayıncılık, 2007, p.65.
21. Camara G, Monteiro AM, Fucks SD, Carvalho MS. Spatial Analysis and GIS: A Primer, 2001. http://_www.dpi.inpe.br/gilberto/tutorials/spatialan alysis/spatial analysis primer.pdf [Erişim Tarihi: 20.10.2008].
22. Sönmez Y. Görünmez katil: neonatal tetanoz. TAF Prev Med Bull. 2006; 5(3): 229-233.
23. Dragioevio S, Schuurman N, Fitzgerald JM. The Utility of Exploratory Spatial Data Analysis in the Study of Tuberculosis Incidences in an Urban Canadian Population Cartographica. The International Journal for Geographic Information and Geovisualization. 2004; 39: 29-39.
24. Beyazıt L, Gümüş A. Maternal ve Neonatal Tetanoz Eliminasyon programı. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı 2004. Ankara. Anıl Matbaacılık, 2005, p. 11-12.
25. Bozkurt H, Zeteroglu S, Güdücüoglu H, Bozkurt EN, Bayram Y, Andıç S et al. Hamilelik dönemindeki kadınlarda tetanoza karsı bağışıklık durumunun araştırılması. Van Tıp Dergisi. 2004; 11(2): 39-42.
26. Sönmez Y, Aksakoğlu G. Gebelikte Tetanoz Aşılanma Durumu ve Etkileyen Etmenler. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2005; 14(9): 212-216.
27. Kurçer MA, Şimşek Z, Solmaz A, Dedeoğlu Y, Gülel R. Şanlıurfa Harrankapı Sağlık Ocağı Bölgesi’nde 0-2 Yaş Çocuk ve Gebelerde Aşılanma Oranları ve Aşılanmada Sorunlar. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2005; 2(2): 10-15.
28. Yaramış A, Katar S, Özbek MN, Ecer S. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Neonatal Tetanoz. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2006; 49(3): 213-216.