Süleyman METİN, ŞENOL YILDIZ, Tolga ÇAKMAK, Şeref DEMİRBAŞ

2010 yılında Türkiye’de karbonmonoksit zehirlenmesinin sıklığı

AMAÇ: Ülkemizde karbonmonoksit (CO) zehirlenmesinin sıklığı konusunda yapılan çalışmalar sınırlı sayıdadır. Bu çalışmada ülke genelinde karbonmonoksit zehirlenmesi vakalarının görülme sıklığını tespit etmek amaçlanmıştır. YÖNTEM: Bu çalışma tanımlayıcı tipte bir araştırma olarak planlanmıştır. Evren olarak Türkiye geneli seçilmiştir. Çalışmada Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 2010 yılına ait CO zehirlenmesi vakalarına yönelik kayıtları incelenmiştir. Vakaların illere-bölgelere göre dağılımı, ölüm oranları, CO kaynaklarının tipleri, aylara ve mevsimlere göre dağılımı incelenmiştir. BULGULAR: Türkiye’de 2010 yılında toplam 10.154 CO zehirlenmesi vakası kayıtlardan tespit edilmiştir. Bu vakaların 39’u ölümle sonuçlanmıştır. CO zehirlenmesi vakalarının sıklığı %0,0137 (yaklaşık yüz binde 14), ölüm oranı ise yaklaşık on milyonda 5 kişi olarak saptanmıştır. Zehirlenmeler en sık Marmara Bölgesi’nde (3.426 vaka, %33,7) görülmüştür. Nüfusa göre değerlendirme yapıldığında en yüksek oranda Kilis’te (%0,1998) zehirlenmenin olduğu tespit edilmiştir. Ölüm oranları incelendiğinde en yüksek sayıda ölümlü vaka Bursa’da (18 vaka) tespit edilmiştir. SONUÇ: Elde ettiğimiz veriler diğer ülkelerde yapılan çalışmalarla kıyaslandığında, ülkemizde CO zehirlenmesi vakalarıyla daha sık karşılaşıldığı görülmüştür. Vaka sayıları özellikle kış aylarında artış göstermiştir.

Frequency of carbon monoxide poisoning in Turkey in 2010

AIM: In Turkey, studies about frequency of carbon monoxide (CO) poisoning are rare. In this study, it is aimed to determine the frequency of the CO poisoning cases occurring all around the country. METHOD: This study was planned as a descriptive study covering Turkey in general as stage. In this study, the CO poisoning case records of Ministry of Health Treat Services General Directorate in 2010 have been examined. The distribution of cases among regions-provinces, mortality rates, types of CO sources, seasonal and monthly dispersions have been examined. RESULTS: According to the records, totally 10.154 cases of CO poisoning were detected in Turkey in 2010 and only 39 of them were ended with death. It is determined that the frequency of cases is 0.0137% (approximately 14 in every 100.000) and mortality rate is about 5 in every 10 million. Poisoning cases have been occurred mostly in Marmara Region (3.426 cases, 33.7%). When it is evaluated in regard to the population, cases are mostly seen in Kilis (0,1998%). As of mortality rates, Bursa has the most number of cases ending with death (18 cases). CONCLUSION: Compared to studies in other countries, according to our data, Turkey was faced with more frequent cases of CO poisoning. The number of cases has increased, especially during the winter months.

PDF

___

1 Piantadosi CA. Carbon monoxide poisoning. Undersea Hyperb Med. 2004; 31(1): 167-177.
2 Jain KK. Carbon monoxide and other tissue poisons. Ed: Jain KK. Textbook of Hyperbaric Medicine. 4th Ed. Göttingen. Hogrefe&Huber. 2004, p. 111-133.
3 Raub JA, Nolf MM, Hampson NB, Thom SR. Carbon monoxide poisoning a public health perspective. Toxicology. 2000; 145: 1-14.
4 Hampson NB, Weaver KL. Carbon monoxide poisoning: a new incidence for an old disease. Undersea Hyper Med. 2007; 34(3): 163-168.
5 Mott JA, Wolf MI, Alverson CJ, Macdonald SC, et al. National vehicle emission policies practices and declining US carbon monoxiderelated mortality. JAMA. 2002; 288: 988-995.
6 T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları - Dönemi:_2010._http://www.tuik.gov.tr/PreTablo. do?tb_id=39&ust_id=11 [Erişim Tarihi: 17.03.2011].
7 T.C. Sağlık Bakanlığı. ICD 10 Genişletilmiş Sürüm Versiyon 2 (1. Cilt Excell formatında). http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-5403/icd-10- genisletilmis-surum-versiyon-2-1-cilt-excell-for- .html. [Erişim Tarihi: 14.04.2011].
8 T.C. Sağlık Bakanlığı. http://www.saglik.gov.tr/extras/birimler/bidb/icd_ 10/ICD-10_Nedir.doc. [Erişim Tarihi: 14.04.2011].
9 Song KJ, Shin SD, Cone DC. Socioeconomic status and severity-based incidence of poisoning: a nationwide cohort study. Clinical toxicology. 2009; 47(8) :818-826.
10 Salameh S, Amitai Y, Antopolsky M, Rott D, Stalnicowicz R. Carbon monoxide poisoning in Jerusalem: epidemiology and risk factors. Clinical Toxicology. 2009; 47(2): 137-141.
11 Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Carbon monoxide--related deaths-- United States, 1999-2004. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2007; 56(50): 1309-1312.
12 Canturk N, Basbulut AZ, Canturk G, Dagalp R. Ankara’da 2002-2006 Yılları Arasında Karbonmonoksit Zehirlenmeleri Otopsi Olgularının Değerlendirilmesi. Adli Tıp Dergisi. 2008; 22(1): 25-30.
13 Turkmen N, Akgoz S. Bursa’da Otopsisi Yapılan Karbonmonoksit Zehirlenmesine Bağlı Ölümler. Adli Tıp Dergisi. 2005; 19(2): 20-25.
14 Akköse S, Türkmen N, Bulut M, Akgöz S, Işcimen R, Eren B. An analysis of carbon monoxide poisoning cases in Bursa, Turkey. East Mediterr Health J. 2010; 16(1): 101-106.
15 Silver M, Neil B. Carbon monoxide poisoning among recreational boaters. JAMA. 1995; 274: 1614-1616.
16 Cobb N, Etzel RA. Unintentional carbon monoxide-related deaths in the United States, 1979 through 1988. JAMA. 1991; 266(5) :659- 663.
17 Sever H, İkizceli İ, Avşaroğulları L, Sözüer ME, Özkan S, Yürümez Y, Yavuz Y. Nonspesifik Semptomlarla Acil Servise Başvuran Hastalarda Karbonmonoksit Zehirlenmesi. Türkiye Acil Tıp Dergisi. 2005; 5(1): 18-21.
18 Kandiş H, Katırcı Y, Çakır Z, Aslan Ş, Uzkeser M, Bilir Ö. Acil Servise Karbonmonoksit Entoksikasyonu İle Başvuran Olguların Geriye Dönük Analizi. Akademik Acil Tıp Dergisi. 2007; 6(3): 21-25.
19 Wilson RC, Saunders PJ, Smith G. An epidemiological study of acute carbon monoxide poisoning in the West Midlands. Occup Environ Med. 1998; 55: 723-728.
20 Ait El Cadi M, Khabbal Y, Idrissi L. Carbon monoxide poisoning in Morocco during 1999- 2007. J Forensic Leg Med. 2009; 16: 385-387.