Saliha ALTIPARMAK, HATİCE YILDIRIM SARI

0-6 Yaş çocukların sağlık hizmet kullanımları, sürekli hizmet kaynakları ve etkileyen faktörler

AMAÇ: Araştırmanın amacı 0-6 yaş grubu çocukların sağlık hizmet kullanımları, sürekli hizmet kaynakları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesidir. YÖNTEM: Tanımlayıcı tipteki araştırmanın evreni Manisa merkez Üç No’lu Aile Sağlığı Merkezine bağlı olan 0-72 aylık 3.839 çocuk oluşturmaktadır. Örnek büyüklüğü Epi info Statcalc istatistik programında %8,3 prevalansla, örnekleme hatası 0.05 alınarak, %99 güven sınırında 192 olarak belirlenmiştir. Çalışmada sosyodemografik soru formu, sağlık hizmet kullanımı değerlendirme formu olmak üzere iki form kullanılmıştır. Veriler SPSS 15.00 paket programı ile değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde gibi tanımlayıcı istatistikler ve ki-kare testi kullanılmıştır. BULGULAR: Çalışmaya katılan çocukların ay olarak yaş grupları dağılımı 37,4±22,3’tür (min:0 ay- mak: 72 ay). Çocukların %52,1’i erkektir. Çalışmada 0-6 yaş grubu çocukların %28,6’sı herhangi bir sağlık sorunu yaşamakta ve %20,8’i bir sağlık kuruluşuna başvurmaktadır. En çok seçilen kurum, kamu kurumlarıdır. Çocukların tamamı en az bir koruyucu sağlık hizmeti almıştır. %78,1’inin sürekli bakım kaynağı vardır ve sürekli bakım kaynağında %57,3 ile Aile Sağlığı Merkezi (ASM) ilk sırayı almaktadır. Son altı ayda sağlık kuruluşuna başvurmada doğuştan gelen hastalığı olanlar ve olmayanlar arasında; sürekli hizmet kaynağı olmada ise sosyal güvencesi olanlar ve olmayanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. SONUÇ: Bulgulara göre doğuştan gelen hastalığı olan çocukların daha fazla sağlık kurumuna başvurmaları ve sağlık güvencesinin sağlık hizmet kullanımını artıran bir faktör olduğu beklenen sonuçlardır.

[How children aged 0 to 6 benefits from health services, permanent service resources and the factors affecting them]

AIM: Aim of the research is “How children aged 0 to 6 benefit from health services, permanent service resources and the factors affecting them”. METHOD: The 3839 children aged 0-72 months and followed by the 3rd Family Health Center in Manisa comprise the population of this descriptive study. The sample size was determined as 192 based on the Epi info Statcalc statistical program with a prevalence of 8.3%, a sampling error of 12:05, and a confidence limit of 99%. In the study, the following two forms were used: socio-demographic questionnaire, evaluation form for the use of health services. The data were evaluated with the 15.00 SPSS package program. To assess the data points, chi-square test and descriptive statistics such as percentage were used. RESULTS: The distribution of age groups of the children participating in the study is 37.4 ± 22.3 months (min: 0 months, max: 72 months). Of the children in the study, 52.1% were male. Of the 0-6 age group children in the study, 28.6% had a health problem and 20.8% presented to a medical facility. The institutions preferred most were state institutions. All of the children received at least one preventive health service. Of the children, 78.1% had permanent health care and 57.3% of them received health care from family health centers. There was a statistically significant difference between children with and without a congenital disease, and between children with and without social security. CONCLUSION: One of the results obtained from this study suggests that children with a congenital disease are expected to apply to health facilities more often. Another result is that having health insurance is an important factor which increases the use of health services.

PDF

___

1. Şenol V, Çetinkaya F, Balcı E. Factors associated with health services utilization by the general population in the center of Kayseri. Turkey. J Med Sci. 2010; 30(2): 721-730.
2. Andersen R, Newman JF. Societal and individual determinants of medical care utilization in the United States. The Milbank Quarterly. 2005; 83(4): 1-28.
3. Flores G, Vega LR. Barriers to health care access for Latino children: A review. Fam Med. 1998; 30(3): 196-205.
4. Guendelman S, Wier M, Angulo V, Oman D. The effects of child-only insurance coverage and family coverage on health care access and use: recent findings among low-income children in California. Health Serv Res. 2006; 41(1): 125- 147.
5. Yu SM, Singh GK. Household language use and health care access, unmet need, and family impact among CSHCN. Pediatrics. 2009; 124: S414-419.
6. Medina C, Salvador X, Teresa Faixedas M, Gallo P. Health services' utilization patterns in Catalonia, Spain. Med Clin (Barc). 2011; 137: 42-48.
7. Ishida Y, Ohde S, Takahashi O, et al. Factors affecting health care utilization for children in Japan. Pediatrics. 2012; 129(1): e113-119.
8. Tsai WC, Kung PT, Wang JY. Disparities in the use of preventive health care among children with disabilities in Taiwan. Res Dev Disabil. 2012; 33(2): 324-333.
9. Kirk SFL, Kuhle S, Ohinmaa A, Colman I, Veugelers PJ. Health care utilization from prevalent medical conditions in normal-weight, overweight, and obese children. The Journal of Pediatrics. 2012; 160(2): 216-221.
10. Romaire MA, Bell JF, Grossman DC. Health care use and expenditures associated with access to the medical home for children and youth. Med Care. 2012; 50(3): 262-269.
11. Sağlık bakanlığı- SSK Sağlık Hizmetleri ve Sağlık Bakanlığı- SSK Sağlık Tesisleri Ortak Kullanım Ek Protokolü Hakkında Genelge. http://www.saglik.gov.tr/sb/codes/mevzuat/mevz uatgoster.asp?mid=600 [Erişim Tarihi: 10.10.2011].
12. Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Ait Sağlık Birimlerinin Sağlık Bakanlığı'na Devredilmesine Dair Kanun 2005. (06/01/2005 tarih ve 5283 sayılı Resmi Gazete). http://www.istabip.org.tr/YASA/sskdevir [Erişim Tarihi: 10.10.2011].
13. Aile Hekimliği. Pilot Uygulaması Hakkında Kanun. (24/11/2004 tarih ve 5258 sayılı Resmi Gazete)._http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx? MevzuatKod=1.5.5258&MevzuatIliski=0&source XmlSearch=geli%FEmi%FElik [Erişim Tarihi: 10.10.2011].
14. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. (16/06/2006 tarih ve 26200 sayılı Resmi Gazete)._http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/ 27054.html (Erişim tarihi: 10.10.2011)
15. Türkiye’de yakın tarihte yapılan sağlık reformları. 2008._http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTER NAL/COUNTRIES/ECAEXT/TURKEYINTURKIS HEXTN/0..contentMDK:22081660~pagePK:1497 618~piPK:217854~theSitePK:455688.00.htm [Erişim Tarihi: 10.10.2011].
16. Öncelikli sağlık sorunlarının belirlenmesi ve tıp eğitimi müfredatına aktarılması. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı ABD, DPT Projesi Saha Çalışması Tanımlayıcı Raporu, 2004.
17. Manisa Nüfus Sağlık Araştırması Kitabı. Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi. Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Manisa. 1999.
18. Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması 2008. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2008/ [Erişim Tarihi: 02.04.2012]
19. Dinç G. Manisa Nüfus Ve Sağlık Araştırması 2005; 10: 101-131.
20. Riaz A, Greer J, Murray L. Overview Report Office for National Statistics, 2008, p. 2-5.
21. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Hizmetleri Kullanım Araştırması. 1999.
22. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Ulusal Sağlık Hesapları Hane Halkı Sağlık Harcamaları. 2002- 2003. Bakanlık yayın no:691, Ankara, 2006.
23. Kılıç B. Gölbaşı Bölgesindeki Sağlık Başvuruları ve Bunu Etkileyen Etmenler. Toplum ve Hekim. 1996: 11(74): 2-10.
24. Hassoy H. Gülyaka sağlık ocağı bölgesinde 0-6 yaş çocukların sağlık hizmeti kullanımları, sürekli hizmet kaynakları ve etkileyen faktörler. Uzmanlık Tezi, İzmir, 2005.
25. Kaya S. Ankara metropolitan alanda sağlık bakım hizmetlerinin potansiyel ve gerçekleşen kullanılabilirliği. Toplum ve Hekim. 1996; 11(71): 2-14.
26. Ministry of Health. Health Service Utilization in Turkey, Ankara, 2009.
27. Pehlivan E, Genç M, Karaoğlu L. Malatya’da sağlık hizmetlerinin kullanımı ve hasta memnuniyeti. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2001; 8(2): 72-78.
28. Dinç G. Manisa Nüfus ve Sağlık Araştırması 1999; (12): 120-130.
29. Van Cleave J, Davis MM. Preventive care utilization among children with and without special health care needs: associations with unmet need. Ambulatory Pediatrics. 2008; 8: 305-311
30. Kim H, Viner-Brown S. Health status and health care utilization among children in Rhode Island, 2007: comparing children with public insurance and children with private insurance. Health By Numbers. 2010; 93(5): 155-157.
31. Öz YS. Örnekköy sağlık ocağı bölgesinde yaşayan insanların sağlık problemleri karşısındaki davranışları ve etkileyen etmenler. Yükseklisans Tezi, Dokuz Eylül üniversitesi, İzmir.
32. Alkoy S. Ümraniye ilçesinde kişilerin sağlığı ve hastalığı açıklayışları, sağlık arama davranışları, iyileştirici sağlık hizmetlerini kullanımları, aldıkları sağlık hizmetlerinden memnuniyetleri ve bunları etkileyen etmenler. Doktora Tezi. İstanbul. Marmara Üniversitesi Tıp Fak, 2002.
33. Ersönmez N. Yenice sağlık ocağı bölgesinde sağlık hizmetlerinin kullanımını etkileyen faktörlerin saptanması. Yükseklisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 1998.
34. DİE. 2004 Yaşam memnuniyeti anket sonuçları. http://www.die.gov.tr. [Erişim Tarihi: 10.10.2011].
35. Pala T. İnönü sağlık ocağı bölgesinde hizmet alan kesimin hoşnutluk ve beklentileri. Sağlık ve Toplum. 1999; 9(4): 3-8.
36. Özcebe H, Sönmez R, Atasoy A, et al. Ankara Gülveren sağlık ocağı bölgesi Anadolu Mahallesinde 65 yaş ve üzeri nüfusun sağlık hizmeti kullanımının değerlendirilmesi. Geriatri Dergisi. 2003; 6(1): 22-26.