Tarih Dizilerinde Gerçeklik Algısının Oluşumu: Diriliş Ertuğrul Dizisinin Göstergebilimsel Çözümlemesi

2014 yılının Aralık ayında TRT 1 televizyon kanalında yayınlanmaya başlanan ve hala beşinci sezonu ile yayın hayatına devam eden ‘Diriliş: Ertuğrul’ dizisi; hikayesi, karakterleri, müzikleri, prodüksiyon süreçleri, tasvir ettiği dönem, izlenirliği ve güncele olan atıfları ile son beş yıla damga vuran, set ziyaretçileri ile dahi ülke gündemine oturan tarih dizisi olmuştur.Her iletide olduğu gibi ‘Diriliş: Ertuğrul’ dizisinde de taşınan mesaj bir gerçeklik algısının oluşumuna etki etmiş ve bu oluşum göstergeler aracılığı ile sağlanmıştır. Bu çalışmada ‘Diriliş: Ertuğrul’ dizisinde kullanılan göstergelerin; teknik kodlar ve kültürel kodlar bakımından içerikleri ve göndergeleri ile gerçeklik algısının oluşumuna sundukları katkı çerçevesinde, göstergebilimsel incelemesi yapılarak yan anlamın bulunması amaçlanmıştır. Bu amaçla şimdiye kadar yayınlanmış dört sezondan ve yayını halen devam eden beşinci sezondan birer bölüm seçimsiz örneklem metodu ile belirlenmiş, her bölümden de bir sahne göstergebilimsel açıdan çözümlemeye tabi tutulmuştur.Çalışmada yöntem olarak Charles Sanders Pierce’in görüntüsel gösterge, belirti ve simge türündeki gösterge anlayışı ile Roland Barthes’ın anlamlandırma süreci benimsenmiştir. Saussure’un dilin toplumsal yönüne ilişkin yaklaşımından da yer yer faydalanılmıştır. Diziler göstergeler aracılığı ile bir gerçeklik oluşturup bunu algıya yerleştirirken, bu gerçekliğin göstergeler nezdinde ikizlerinin üretilmesi yani gerçeğin yerini başka bir gerçekliğin alması ile hipergerçeklik başlamış olmaktadır. Oluşturulan bu gerçekliğin ardında kültürel kodlar kadar teknik kodlar ve bir yan anlam da vardır. 'Diriliş: Ertuğrul’ dizisinde gerçeklik algısının oluşumu tarihsel ve kültürel göndermeler içeren göstergeler yardımı ile sağlanmıştır. Bu göstergelerin üretiminde ve anlamlandırma süreçlerinde kültürel kodların yanı sıra teknik kodlar da etkili olmuştur. Türk Töresi, Türk Devlet Geleneği, İ’lay-ı Kelimetullah Ülküsü, Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi ve İslam inancı ile İslam Hukuku’na çok sayıda gönderme söz konusudur.

Anahtar Kelimeler:

‘Diriliş: Ertuğrul’ Dizisi, Ertuğrul, Gösterge, Gerçeklik Algısı, Gönderme, Düz Anlam, Yan Anlam

The Formation of Reality Perception in Historial Series: A Semiological Analysis of the Series Dirilis: Ertugrul

The TV series called ¨Dirilis: Ertugrul¨, which started to be telecasted at the channel TRT 1 on December of 2014 and is ongoing with its 5th season, this series marked the last five years with its story, characters, music, production progress, depicted period in it, viewership and its references to the actual life. Additionally to this, even the set visitors of the series became a current issue of the country. As in every message, the message of the series ¨Dirilis: Ertugrul¨ effected the formation of the reality perception. This formation was provided by indicators. İn this study we aim to analyze the indicators which were used in the series Dirilis: Ertugrul from the aspect of the semiology and find meanings related to it by observing the message and content of that indicators in regard of technical and cultural codes and analyzing the contribution of the same indicators to the formation of the reality perception. For this purpose, one episode from each four seasons which are completed and the 5th season which is ongoing; and one scenes from each episode was chiocelessly/ randomly determined to put them to the analysis from the aspect of semiology. In the study, Charles Sanders Pierce's understanding of sign based on icon, index, symbol and Roland Barthes's interpretation process was adopted. Saussure's approach to the social aspect of language has also been used in some places.While series create a reality through the indicators and place it in the perception, producing the twins of this reality in the eyes of the indicators -in other words- replacing reality by another reality starts the hyperreality. Behind this created reality there are technical codes and also side meanings as well as cultural codes. In the series of ¨Diriliş: Ertuğrul¨, the formation of the perception of reality is provided with the help of the indicators which include historical and cultural references. In the production and interpretation processes of these indicators technical codes have been effective besides the cultural codes. There are a large number of references to ¨Turkish Laws¨, ¨Turkish State Tradition¨, the ideal of ¨İlâi Kalimatullah¨, the idea of ¨Turkish Universe Domination¨, ¨İslamic Belief¨ and ¨İslamic Law¨.

Keywords:

TV series ¨Dirilis: Ertugrul¨, Ertugrul, İndicators, Reality Perception, Message, Staright Meaning, Side Meaning.,

PDF

___

Asan, Hasan, 2014, ‘’Olimpiyat Oyunları Afişlerinin Göstergebilimsel Çözümlemesi: 1896-2016 Yılları Arasındaki Afişler’’, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
Bircan, Ufuk, 2015, ‘’Roland Barthes ve Göstergebilim’’, SBARD Dergisi, Sayı 26
‘’Çekim Ölçekleri’’, https://www.slideshare.net/cengoman/cekim-olcekleri-4484583, Erişim Tarihi: 18.12.2018
Çencen, Namık; Şimşek, Ahmet, 2015, ‘’Usta Tarihçilerin Bakış Açısı ile Diriliş Dizisi’’, InternationalJournal of Human Sciences, Cilt 12, Sayı 2
‘’Diriliş Ertuğrul 1. Bölüm’’, https://www.trt.tv/diziler/dirilis-ertugrul/dirilis-ertugrul-1bolum-tek-parca-full-hd-1080p-112382, Erişim Tarihi: 06, 07.02.2019
‘’Diriliş: Ertuğrul 42. Bölüm’’, https://www.trt.tv/diziler/dirilis-ertugrul/dirilis-ertugrul-42bolum-112594, Erişim Tarihi: 08.02.2019
‘’Diriliş: Ertuğrul 70. Bölüm’’, https://www.trt.tv/diziler/dirilis-ertugrul/dirilis-ertugrul-70-bolum-112766, Erişim Tarihi: 11.02.2019
‘’Diriliş: Ertuğrul 92. Bölüm’’, https://www.trt.tv/diziler/dirilis-ertugrul/dirilis-ertugrul-92-bolum-112852, Erişim Tarihi: 14.02.2019
‘’Diriliş: Ertuğrul 123. Bölüm’’, https://www.trt.tv/diziler/dirilis-ertugrul/dirilis-ertugrul-123-bolum-112283, Erişim Tarihi: 17.02.2019
Ekiz, Tevfik, 2007, ‘’Alımlama Estetiği mi Metinlerarasılık mı?’’, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt 47, Sayı 2
Erdem, Serhat, 2015, ‘’Gerçekliğin Yeniden İnşasında Görsel Efekt Kullanımı: Spartaküs Televizyon Dizisi Örneğinde Mekan Kurgusu’’, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, Cilt 3, Sayı 2
Fener, Sema, 2014, ‘’İngilizceden Türkçeye Açıklamalı Sinema Televizyon Video Terimleri Sözlüğü’’, İstanbul: Yitik Ülke Yayınları
Filizok, Rıza, 2010, ‘’Soyut ve Somut Nedir?’’, www.ege-edebiyat.org
‘’Görüntü Kurgu Teknikleri’’, https://saltkurgu.wordpress.com/2014/04/03/goruntu-kurgusu-teknikleri/, Erişim Tarihi: 08.02.2019
‘’Göstergebilim’’, https://medyakulturvetoplum.wordpress.com/2010/03/26/gostergebilim/, Erişim Tarihi: 15.01.2019
‘’Göstergebilim’’, http://www.academia.edu/2345316/G%C3%96STERGEB%C4%B0L%C4%B0M, Erişim Tarihi: 14, 15.01-08.02.2019
Gündüzöz, Güldane, 2018, ‘’Tekke Hayatında Üç Muktedir Figür: Sancak, Alem ve Tuğ’’, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Sayı 85
Hunt, Robert Edgar; Marland, John; Rawle, Steven, 2012, ‘’Film Dili’’, Çev. Senem Aytaç, İstanbul: Literatür Kitabevi
‘’Kamera Hareketleri’’ http://www.kameraarkasi.org/kamera/hareket/kamerahareketleri.html, Erişim Tarihi: 08.02.2019
Kanat, Cüneyt, 2017, ‘’Tarihin Medya ile İmtihanı’’, İstanbul: Yeditepe Yayınevi
Kırık, Ali Murat, Kış 2013 ‘’Sinemada Renk Ögesinin Kullanımı: Renk ve Anlam İlişkisi’’, 21’inci Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 2, Sayı 6
Kurt, Hasan, 2012, ‘’İslam İnancına Göre Şehitlik’’, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 16, Sayı 1
Otan, Ozan, 2014, ‘’Televizyonda Gerçeklik Algısı’’, İstanbul: Agora Kitaplığı
Ölmez, Filiz Nurhan; Özdamar, Halit, 2017, ‘’Bir Yüzüğün Öyküsü: Zihgir’’, İdil Dergisi, Cilt 6, Sayı 33
Parsa, Fatoş Alev; Olgundeniz, Seda Sünbül, 2014, ‘’İletişimde Göstergebilim ve Anlamlandırma Sürecini Örneklerle Değerlendirme’’, (Editör) Güneş, Ahmet, ‘’İletişim Araştırmalarında Göstergebilim Yazınsaldan Görsele Anlam Arayışı’’, İstanbul, Literatürk Academia
Rifat, Mehmet, 2014, ‘’Göstergebilimin ABC’si’’, İstanbul: SAY Yayınları
Seyitdanlıoğlu, Mehmet, 2009, ‘’Eski Türklerde Devlet Meclisi ‘Toy’ Üzerine Düşünceler’’, Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt, 28, Sayı 45
Taylan, Hasan Hüseyin, 2011, ‘’Televizyonla Yetişmek’’, Konya: Çizgi Kitabevi
Türk, Mehmet Sezai, 2014, ‘’Medyanın Gerçeklik İnşası ve Gerçeklik Algısı’’, Düşünce Dünyasında Türkiz Siyaset ve Kültür Dergisi, Sayı 28
Türk Dil Kurumu, 2011, ‘’Türkçe Sözlük’’, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
Vardar, Bülent, 2012, ‘’Sinema ve Televizyon Görüntüsünün Temel Ögeleri’’, İstanbul: Beta Basım
Yağbasan, Mustafa; Aşkın, Nida, Şubat 2006, ‘’Renklerle İletişim ve Ulusal TV Logolarının Göstergebilimsel Analizi’’, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Cilt 4, Sayı 2
Yayan, Gonca; Güneysu, Ali Ayhan, 2017, ‘’Türk Mitolojisinde Yer Alan Motif ve Sembollerin Mehmet Sağ’ın Eserlerine Yansımaları’’, The Journal of Academic Social Science Studies, Sayı 64

ISSN: 2149-9446
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2016
Yayıncı: TRT

Arşiv