‘BATI’ İDEOLOJİSİNİN ‘BATI-DIŞI’NDAN ÜRETİMİ: AKADEMİ ÖDÜLLÜ ASHGAR FARHADİ FİLMLERİNİN KÜLTÜR EMPERYALİZMİ BOYUTUNDAN İNCELENMESİ

ABD ve İran arasındaki olumsuz ilişkiler, İran Devrimi’nden bu yana kimi zaman doğrudan yaptırımlarla, kimi zaman da yumuşak savaş biçiminde sürmektedir. Söz konusu çatışma ortamından kültür ve sanat yapıtları da etkilenmektedir. İran sineması Batılı film festivallerinde aldığı ödüllerle küresel çapta bir üne ulaşırken, ülkedeki kültürel sansür ise yeni yapıtların çıkmasına engel olmaya çalışmaktadır. Bu çalışma, ABD’nin Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi tarafından verilen ve küresel çapta prestijli bir ödül olan ‘En İyi Yabancı Film Akademi Ödülü’nün beş yıl içinde iki defa aynı yönetmene verilmiş olmasının ardındaki faktörleri eleştirel bir perspektiften ele almayı denemiştir. ‘Dünya sineması’ şeklinde ifade edilen Batı-dışılı filmlerin ödüllendirilme kriterlerinin Batılı hegemonya açısından nasıl bir öneme sahip olduğu tartışılmıştır. Bu kapsamda İranlı yönetmen Ashgar Farhadi’nin Oscar ödülü kazanan Bir Ayrılık ve Satıcı filmlerinin söylemleri içinde şarkiyatçılığa dair izlekler barındırıp barındırmadığı ele alınmış ve sonuç bölümünde Oscar ödülünün kültür emperyalizmi açısından önemi irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Şarkiyatçılık, Kültür Emperyalizmi, Oscar, Film

CREATING THE IDEOLOGY OF ‘WEST’ FROM ‘NON-WEST’: EXAMINING ACADEMY AWARDED FILMS OF ASHGAR FARHADI FROM THE PERSPECTIVE OF CULTURAL IMPERIALISM

Relations between the US and Iran have been hostile since the Iranian Revolution. Cultural and artistic works are also influenced by conflicts that sometimes take place in direct conflicts and sometimes in the form of ‘soft warfare’. While Iranian cinema has achieved a global reputation with the awards it has won in Western film festivals, cultural censorship in the country is trying to prevent the emergence of new works. This study tries to take a critical perspective on the factors behind the 'Best Foreign Film Academy Award' awarded by the US Academy of Motion Picture Arts and Sciences. It will be argued how the criteria for rewarding non-Western films, which are expressed as 'world cinema', have a pre-requisite for current Western hegemony. In this context Iranian director Ashgar Farhadi’s films, A Separation and Salesman, had been analyzed and it had been examined whether the films have included orientalism in their discourses. In conclusion, the Oscar award will be considered as a means of cultural imperialism.

Keywords:

Keywords: Orientalism, Cultural Imperialism, Oscars, Film,

PDF

___

Adorno, T., & Horkheimer, M. (2011). Kültür Endüstrisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
Akbal Süalp, Z. (2004). Zamanmekân: Kuram ve Sinema. İstanbul: Bağlam Yayınları.
Barker, M. (1989). Comics: Ideology, Power and the Critics. Manchester: Manchester University Press.
Boyd-Barrett, O. (2016). Media Imperialism. London: Sage.
Clayton, D. (2004). Imperial Geographies. J. Duncan, N. Johnson, & R. Schein (Dü) içinde, A Companion to Cultural Geography (s. 449-468). Oxford: Blackwell Publishing.
Comolli, L., & Narboni, J. (1993). Cinema/Ideology/Criticism. Contemporary Film Theory (s. 45-47). içinde London: Longman Press.
Crane, D. (2014). Cultural Globalization and the Dominance of the American Film Industry. Journal of Cultural Policy, 20(4), 365-382. doi:10.1080/10286632.2013.832233
Dissanyeke, W. (1998). Issues in World Cinema. The Oxford Guide to Film Studies (s. 527-534). Oxford: Oxford University Press.
Eagleton, T. (2005). İdeoloji. İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
Galt, R., & Schoonover, K. (2010). Introduction: The Impurity of Art Cinema. R. Galt, & K. Schoonover, Global Art Cinema: New Theories and Histories (s. 3-30). New York: Oxford University Press.
Herman, E. S., & Chomsky, N. (2012). Rızanın İmalatı: Kitle Medyasının Ekonomi Politiği. (E. Abadoğlu, Çev.) İstanbul: BSGT Yayınları.
Khalaji, M., Robertson, B., & Aghdami, M. (2011). Cultural Censorship in Iran: Iranian Culture in a State of Emergency. London: Small Media. https://smallmedia.org.uk/old/pdf/censorship.pdf adresinden alındı
Kırel, S. (2005). Yeşilçam Öykü Sineması. İstanbul: Babil Yayınları.
Kırel, S. (2007). İran’da Sinema: İran Sineması ve Üretim Dinamikleri ve Anlatıya Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme. E. Biryıldız, & Z. Çetin Erus (Ed.), Üçüncü Sinema ve Üçüncü Dünya Sineması (s. 355-417). İstanbul: Es Yayınları.
Kırel, S. (2010). Kültürel Çalışmalar ve Sinema. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
Loomba, A. (2000). Kolonyalizm, Postkolonyalizm. (M. Küçük, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Minh-ha, T. T. (1994). Outside In Inside Out. J. Pines, Questions of Third Cinema (s. 133-149). London: British Film Institute.
Roberts, G. (2000, Şubat 17). Making Spectacle of Taste: The Cultural Implications of the Academy and Genie Awards. Carleton University Master of Arts Thesis, 119. Ottawa, Ontario, Canada.
Ryan, M., & Kellner, D. (1997). Politik Kamera. İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
Schiller, H. (1976). Communication and Cultural Domination. New York: International Arts and Sciences Press.
Schiller, H. (1991). Not Yet the Post-Imperialist Era. Critical Studies in Mass Communication(8), 13-28.
Shohat, E., & Stam, R. (2002). Unthinking Eurocentrism: Multiculturalism and the Media. New York: Routledge.
Taylor, E. B. (1871). Primitive culture: researches into the development of mythology, philosophy, religion, art, and custom. Londra: J. Murray.
the Guardian. (2012, Şubat 27). Oscar success of A Separation celebrated back home in Iran. the Guardian: https://www.theguardian.com/film/2012/feb/27/oscar-success-a-separation-iran adresinden alındı
Tomlinson, J. (1999). Kültürel Emperyalizm. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
van Dijk, T. A. (2005). Söylemin Yapıları ve İktidar Yapıları. M. Küçük içinde, Medya, İktidar, İdeoloji (s. 321-324). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Williams, R. (1983). Keywords. Londra: Fontana Press.