‘Batı’ İdeolojisinin ‘Batı-Dışı’ndan Üretimi: Akademi Ödüllü Ashgar Farhadi Filmlerinin Kültür Emperyalizmi Boyutundan İncelenmesi

ABD ve İran arasındaki olumsuz ilişkiler, İran devriminden bu yana kimi zaman doğrudan yaptırımlarla, kimi zaman da yumuşak savaş biçiminde sürmektedir. Söz konusu çatışma ortamından kültür ve sanat yapıtları da etkilenmektedir. İran sineması Batılı film festivallerinde aldığıödüllerle küresel çapta bir üne ulaşırken, ülkedeki kültürel sansür ise yeni yapıtların çıkmasınaengel olmaya çalışmaktadır. Bu çalışma, ABD’nin Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi tarafından verilen ve küresel çapta prestijli bir ödül olan ‘En İyi Yabancı Film Akademi Ödülü’nünbeş yıl içinde iki defa aynı yönetmene verilmesinin ardındaki faktörleri kültür emperyalizmive şarkiyatçılık perspektiflerden ele almayı denemiştir. ‘Dünya sineması’ şeklinde ifade edilenBatı-dışı filmlerin ödüllendirilme kriterlerinin Batılı hegemonya açısından nasıl bir öneme sahipolduğu tartışılmıştır. Bu kapsamda İranlı yönetmen Ashgar Farhadi’nin Oscar ödülü kazananBir Ayrılık ve Satıcı filmlerine söylem analizi yapılarak şarkiyatçılığa dair izlekler barındırıp barındırmadığı ele alınmış ve sonuç bölümünde Oscar ödülünün kültür emperyalizmi açısındanönemi irdelenmiştir.

Creating the Ideology of ‘West’ from ‘Non-West’: Examining Academy Awarded Films of Ashgar Farhadi From the Perspective of Cultural Imperialism

Relations between the US and Iran have been hostile since the Iranian Revolution. Cultural and artistic works are also influenced by conflicts that sometimes take place in direct conflicts and sometimes in the form of ‘soft warfare’. While Iranian cinema has achieved a global reputation with the awards it has won in Western film festivals, cultural censorship in the country is trying to prevent the emergence of new works. This study attempted to address the factors behind the ‘Best Foreign Film Academy Award’, given by the US Academy of Motion Picture Arts and Sciences, being given twice within five years to Iranian film director Ashgar Farhadi, from cultural imperialism and orientalism perspectives. It will be argued how the criteria for rewarding non-Western films, which are expressed as ‘world cinema’, have a pre-requisite for current Western hegemony. In this context Ashgar Farhadi’s films, A Separation and Salesman, had been analyzed by its discourse and it had been examined whether the films have included orientalist approach. In conclusion, the importance of the ‘Oscar’ award in terms of orientalism was examined and how it might be considered as a means of cultural imperialism had been explained.

PDF

___

Adorno, T., & Horkheimer, M. (2011). Kültür Endüstrisi. Elçin Gen, Nihat Ülner, Mustafa Tüzel (Çev.). İstanbul: İletişim.
Akbal Süalp, Z. (2004). Zamanmekân: Kuram ve Sinema. İstanbul: Bağlam.
Barker, M. (1989). Comics: Ideology, Power and the Critics. Manchester: Manchester University Press.
Boyd-Barrett, O. (2016). Media Imperialism. London: Sage.
Clayton, D. (2004). Imperial Geographies. J. Duncan, N. Johnson, & R. Schein (Ed.), A Companion to Cultural Geography içinde (s. 449-468). Oxford: Blackwell Publishing.
Comolli, L., & Narboni, J. (1993). Cinema/Ideology/Criticism. Contemporary Film Theory içinde (s. 45-47). London: Longman Press.
Crane, D. (2014). Cultural Globalization and the Dominance of the American Film Industry. Journal of Cultural Policy, 20 (4), 365-382. doi:10.1080/10286632 .2013.832233
Dissanayeke, W. (1998). Issues in World Cinema. The Oxford Guide to Film Studies (s. 527- 534). Oxford: Oxford University Press.
Eagleton, T. (2005). İdeoloji. Muttalip Özcan (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
Galt, R., & Schoonover, K. (2010). Introduction: The Impurity of Art Cinema. R. Galt, & K. Schoonover, Global Art Cinema: New Theories and Histories (s. 3-30). New York: Oxford University Press.
Herman, E. S., & Chomsky, N. (2012). Rızanın İmalatı: Kitle Medyasının Ekonomi Politiği. E. Abadoğlu (Çev.) İstanbul: BSGT.
Khalaji, M., Robertson, B., & Aghdami, M. (2011). Cultural Censorship in Iran: Iranian Culture in a State of Emergency. London: Small Media. https://smallmedia. org.uk/old/pdf/censorship.pdf adresinden alındı
Kırel, S. (2005). Yeşilçam Öykü Sineması. İstanbul: Babil.
Kırel, S. (2007). İran’da Sinema: İran Sineması ve Üretim Dinamikleri ve Anlatıya Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme. E. Biryıldız & Z. Çetin Erus (Ed.), Üçüncü Sinema ve Üçüncü Dünya Sineması içinde (s. 355-417). İstanbul: Es.
Kırel, S. (2010). Kültürel Çalışmalar ve Sinema. İstanbul: Kırmızı Kedi.
Loomba, A. (2000). Kolonyalizm, Postkolonyalizm. M. Küçük (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
Minh-ha, T. T. (1994). Outside In Inside Out. J. Pines, Questions of Third Cinema içinde (s. 133-149). London: British Film Institute.
Roberts, G. (2000, Şubat 17). Making Spectacle of Taste: The Cultural Implications of the Academy and Genie Awards. Carleton University Master of Arts Thesis, 119. Ottawa, Ontario, Canada.
Ryan, M., & Kellner, D. (1997). Politik Kamera. Elif Özsayar (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
Schiller, H. (1976). Communication and Cultural Domination. New York: International Arts and Sciences Press.
Schiller, H. (1991). Not Yet the Post-Imperialist Era. Critical Studies in Mass Communication (8), 13-28.
Shohat, E., & Stam, R. (2002). Unthinking Eurocentrism: Multiculturalism and the Media. New York: Routledge.
Taylor, E. B. (1871). Primitive culture: researches into the development of mythology, philosophy, religion, art, and custom. Londra: J. Murray.
the Guardian. (2012, Şubat 27). Oscar success of A Separation celebrated back home in Iran. the Guardian: https://www.theguardian.com/film/2012/feb/27/oscar-success-a-separation-iran adresinden alındı
Tomlinson, J. (1999). Kültürel Emperyalizm. Emrehan Zeybekoğlu (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
van Dijk, T. A. (2005). Söylemin Yapıları ve İktidar Yapıları. M. Küçük (Çev.). Medya, İktidar, İdeoloji içinde (s. 321-324). Ankara: Bilim ve Sanat.
Williams, R. (1983). Keywords. Londra: Fontana Press.