Eşzamanlı ve Artzamanlı Bir Karşılaştırma: Fatiha Süresinin Tercümeleri

Türk lehçelerinin kelime hazinesinin daha rahat görülebilmesi ve tarih boyunca kelime hazinesinde ne zaman, me gibi değişiklere uğrandığının tespitinde baş vuracağımız kaynaklardan ilki dinî metinlerdir,, Bu bakımdan İslâm dinini kabul eden veya bu dinden etkilenen Türklerin hemen her lehçesine tercümesi yapılmış olan Fatiha sûresi önem taşımaktadır. Yaptığımız çalışmada art. zamanlı bir inceleme yapabilmemiz için Karahanlı ve Eski Anadolu Ttirkçesine ait metinler; eş zamanlı bir inceleme yapabilmemiz için Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi. Uygur Türkçesi, Tatar Türkçesi ve Kazak Türkçesine ait metinler esas alınmıştır. Metinlerin kelime hazinesi., cümle kuruluşları ve ek kullanımları karşılaştırılarak dinî metinlerde yer alan Türkçe kelime: sıklığı ve Türkçe kelime kullanımları tespit edilmeye çalışılmıştır.

A Synchronic and a Diachronic Comparision: The Turkish Translations of the Surah Al-Fatiha

Religious texts are the first resources to apply to find out the vocabulary of the Turkish language dialects easily and to identify when and how of the transformations in vocabulary throughout the history. Therefore, Surah Al-Fatiha, which has been translated into almost every dialect of the Turks who have adopted Islam as their religion or been influenced by it. In this study, have been based on the texts of Turkish Karahan language and the Ancient Anatolian Turkish Language for a diachronical research, and the texts of the Turkish Language of Turkey, Azarbaijan Turkish, Uighur Turkish, Tatar Turkish and Kazakh Turkish. Comparing the vocabulary, sentence structures and additional uses of the texts, the Turkish word frequency and its use have been the mailers of this research.

PDF

___

AKSAN, D. (1998), Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
ATA, A. (2004), Karahanlı Türkçe si: Türkçe ilk Kur'an Tercümesi (Ry lands Nüshası): Giriş- Metin-Notlar-Dizin, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay,,
ATEŞ, A. (1948), "Burdur-Antalya ve Havalisi Kütüphanelerinde Bulunan Türkçe, Arapça ve Farsça Mühim Eserler", İÜ, Edebiyat Fakültesi Dergisi, II (3-4) : 171-191.
BOROVKOV, A.K. (2002), Orta Asya'da Bulunmuş Kur'an Tefsirinin Söz Varlığı (XIL-XIIL Yüzyıllar), (çev. H. I. USTA, E. AMANOĞLU), Ankara : Türk Dil Kurumu Yayınları.
ECKMANN, J. (1996), "Doğu Türfcçesinde Bir Kur'an Çevirisi (Rylands Nüshası)", Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar, (Yayıma Hazırlayan: O.F.SERTKAYA), Ankara :Türk Dil Kurumu Yayınları.
HACIEMİNOĞLU, N. (1996), Karahanlı Türkçesi Grameri; Ankara :Türk Dil Kurumu Yayınları.
HARRIS, R. / TAYLOR T. J.(2002), Dil Bilimi Düşününde Dönüm Noktaları, (çev. E. E. TAYLAN, C. TAYLAN), Ankara : Türk Dil Kurumu Yayınları.
İNAN, A. (1961), Kur'an-ı Kerîm'in Türkçe Tercümeleri Üzerine Bir İnceleme, Ankara .D.İ.B. Yay.
KARASOY, Y. (2004), Satıraltı Tercümeli Bir Fıkıh Kitabı (İnceleme-Dizin- Tıpkıbasım), Konya: SÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
Kor 'an Tefsire (1994), Kazan Tatarstan: Kitap Neşritatı.
KÖPRÜLÜ, F. (1926), Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul.
Kuran Kerim Uygurca Tercimesi (1986), (çev. Muhemmet Salih), Pekin Milletler Neşriyati.
Kur 'ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meali (1987), Ankara : TD V. Yay.
ÖZTÜRK, R. (1997), Uygur ve Özbek Türkçelerinde Fiil, Ankara :Türk Dil Kurumu Yayınları.
TOPALOĞLU, A. (1976), KV.Yüıyıl Başlarında Yapılmış Kur'an Tercümesi, I. Cild, İstanbul :Kültür Bak. Yay.
TOPARLI, R. vd. (2003), Kıpçak Türkçesi Sözlüğü, Ankara:Türk Dil Kurumu Yayınları.
UĞURLU, M. (2004), "Türk Lehçeleri Arasında Kelime Eş Değerliği", 5%-Bahar 29.
KOÇ, K. vd. (2003), Kazak Türkçesi Türkiye Türkçesi Sözlüğü, Ankara : Akçağ Yayınları.
SEVİM, A., "Martin Luther'in İncil Çevirisinin Ortak Alman Dilinin Oluşmasındaki RolÜ",(07,12.2005), http://www.insanbilimleri.com/makaleler/linguistik/martin_ luter.htm.