BEYZÂVÎ’NİN MESÂBÎHU’S-SÜNNE ŞERHİ TUHFETÜ’L- EBRÂR’DAKİ HADİS ŞERH METODU

Ferrâ el-Begavî'nin (ö. 516/1122) Mesâbîhu's-sünne adlı eseri İslâmî ilimler geleneğinde özellikle de hadis ilminde mühim bir kitap olagelmiştir. Tarih boyunca bu eser üzerine otuzdan fazla şerh ve haşiye yazılmasının sebeplerinden birisi muhtevasında fıkıh ilminde sıklıkla müracaat edilen hadisleri barındırmasından kaynaklanmaktadır. Bu çalışmada Mesâbîhu'ssünne'nin ilk ve tam şerhlerinden birisi olan Beyzâvî'nin Tuhfetü'l-Ebrâr adlı eseri hadis şerh metodu açısından incelenmiştir. Eserin önemi aynı zamanda Tuhfetü'l-Ebrâr'ın Beyzâvî'nin tek hadis eseri olmasından ileri gelmektedir. Bu makalede şârihin kaynakları tespit edilmiş ve şerh yöntemi olarak hadislerde zikredilen kelimeleri Arap dili bakımından kısaca değerlendirdiği, zaman zaman kelamî ve fıkhî meselelere temas ettiği ortaya konulmuştur. Tuhfetü'l-Ebrâr bu yönleriyle mutavassıt şerhler kategorisine dahil edilmiş ve neticede şarihin bu eserini hadis meclislerinde okuttuğu izlenimi edinilmiştir

BAYZAWI’S COMMENTARY OF MASABÎH AL-SUNNA: AND HIS METHOD OF HADITH COMMENTARY IN TUHFAH AL-ABRAR

Farrâ al-Baghawi’s (d. 516/1122) Masabîh al-Sunna has been an important book in Islamic sciences tradition especially in hadith science. Throughout the history, nearly thirty commentaries were written on Masabîh al-Sunna by Islamic scholars. For, this book includes hadiths on Islamic law which are frequently used by the scholars. In this paper, Bayzawi’s commentary method of Tuhfah al-Abrar will be analysed as it is among the first and complete commentaries on Masabîh al-Sunna. This commentary is significant in that it is the only hadith book belonging to Bayzawi. In this article, the sources of Tuhfah al-Abrar will be determined. Moreover, it will be shown that his method of commentary based on explaining the unknown Arabic words within the hadiths and also referring to the theological and legal problems in hadiths. By this way, Tuhfah al-Abrar is classified under intermediary commentaries. In the last analyses, this commentary seems to be taught by Bayzawi himself in his hadith lessons

PDF

___

Aydınlı, Abdullah, Hadis Istılahları Sözlüğü, İstanbul: Timaş Yayınları, 1987.
Beyler, Muhammed, Bâbertî’nin Tuhfetü’l-ebrâr fî Şerhi Meşâriki’l-Envâr İsimli Eserindeki Hadis Şerh Metodu, Ekmelüddîn Bâbertî’yi Keşif Yolunda I.
Ekmelüddîn Bâbertî Sempozyumu 28-30 Mayıs 2010, ed. Selçuk Coşkun, Bayburt: Bayburt Üniversitesi, 2014, s. 177-184.
Beyzâvî, Ebû Saîd Nasırüddin Abdullah b. Ömer b. Muhammed (685/1286), Tuhfetü’l-ebrâr şerhu Mesâbîhi’s-sünne li’l-İmam el-Begavî, Dımaşk; Beyrut: Dârü’n-Nevâdir, 1433/2012.
Buhârî, Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahîh, thk. Muhammed Fuad Abdülbaki, 1.bsk., Kahire: el-Matbaatu’s-Selefiyye, 1400.
Çakan, İsmail Lütfi, Hadislerde görülen ihtilaflar ve çözüm yolları (Muhtelifü’lhadis ilmi), İstanbul: İFAV, 1982.
Durmuş, İsmail, “Mukaddime”, DİA, XXXI, 115-117.
Düzenli, Muhittin, Beğâvî’nin Kitabu’l-Mesâbih Adlı Eserinin Kadim Bir Nüshası ve Diğer Nüshalarla Mukayesesi, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2014, c. XIV, sy. 3, s. 257-284.
Ebû Dâvûd, Sünenü Ebî Dâvûd, thk. Muhammed Nâsıruddîn el-Elbânî, Riyad: Mektebetü’l-Maarif li’n-neşri ve’t-tevzî, [ty.].
el-Fehmî, Abdülaziz b. Mübarek, Kitâbu Tuhfeti’l-ebrâr şerhu Mesâbîhi’s-sünne li’l-imâm Nasıruddîn Abdullah b. Ömer el-Beyzâvî, Suudi Arabistan: Ümmü’lKurâ Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, [t.y.]
Habşî, Abdullah Muhammed, Câmiü’ş-şüruh ve’l-havaşi: mu’cemun şamilün liesmâi’l-kütübi’l-meşruha fî’t-türasi’l-İslâmî ve beyani şüruhiha, Abudabi: elMecmaü's-Sekafî, 2004/1425.
Hatiboğlu, İbrahim, “Mesâbîhu’s-Sünne”, DİA, XXIX, 258.
İbn Hacer Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed, Hadis ıstılahları hakkında Nuhbetü'l-fiker şerhi, çev. Talat Koçyiğit, Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 1971.
Katib Çelebi, Hacı Halife Mustafa b. Abdullah, Keşfü’z-zünun an esami’l-kütüb ve’l-fünun (1067/1657); tsh. M. Şerefettin Yaltkaya, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 1941.
Tirmizî, Sünenü’t-Tirmizî, thk. Muhammed Nâsıruddîn el-Elbânî, Riyad: Mektebetü’l-Maarif li’n-neşri ve’t-tevzî, 1417.
Yavuz, Yusuf Şevki, “Beyzâvî”, DİA, VI, 100-103.