Likert Tipi Ölçeklerde Rasch Modelinin Kullanımı: Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği-Öğrenci Formu (ODKÖ-ÖF) Üzerinde Bir Uygulama

Bu araştırmada, Likert tipi ölçeklerin psikometrik özelliklerinin incelenmesinde ve bu ölçeklerden alınan puanlar üzerinden gerçekleştirilen farka dayalı istatistiklerde Rasch modelinin kullanımına örnek olabilecek bir çalışmanın Türkçe alanyazına kazandırılması amaçlanmıştır. Araştırma, 367 ortaöğretim öğrencisinden oluşan bir çalışma grubu üzerinde yürütülmüştür. Araştırmanın verileri Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği-Öğrenci Formu (ODKÖ-ÖF) ile Akademik Beklentilere İlişkin Stres Envanteri (ABSE) kullanılarak toplanmıştır. Çalışma kapsamında toplanan veriler FACETS paket programından yararlanılarak Rasch modeline göre analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular; ODKÖ-ÖF’e ilişkin 16 maddeden oluşan tek boyutlu modelde öğrenciler ve maddelerin yüksek güvenirlikte birbirinden ayırt edildiğini, ölçekte kullanılan beşli derecelendirmenin etkin bir biçimde çalıştığını, uyum istatistiklerinin kabul edilebilir sınırlar içerisinde kaldığını ve gözlenen ile beklenen test karakteristik eğrilerinin büyük ölçüde örtüştüğünü göstermiştir. Çok yüzeyli Rasch analizi sonucunda, öğrencilerin sınıf ortamında öğretmenleri ya da arkadaşları tarafından olumsuz değerlendirileceklerine dair yaşadıkları korkunun ABSE puanlarına göre farklılaştığı saptanmış ve bu bulgu ODKÖ-ÖF’ün ölçüt geçerliğine yönelik bir kanıt olarak yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Rasch modeli, sıralama ölçekli model, çok yüzeyli Rasch analizi, olumsuz değerlendirilme korkusu

PDF

___

Andrich, D. (1978). A rating formulation for ordered response categories. Psychometrika, 43(4), 561-573. http://dx.doi.org/10.1007/BF02293814
Anshel, M.H., Weatherby, N.L., Kang, M., & Watson, T. (2009). Rasch calibration of a unidimensional perfectionism inventory for sport. Psychology of Sport and Exercise, 10(1), 210-216. http://dx.doi.org/10.1016/j.psychsport.2008.07.006
Aydın, S., Yavuz, F., & Yeşilyurt, S. (2006). Test anxiety in foreign language learning. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(16), 146-160. http://sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c9s16/makale/c9s16m8.pdf adresinden alınmıştır.
Behizadeha, N., & Engelhard, G. (2014). Development and validation of a scale to measure perceived authenticity in writing. Assessing Writing, 21, 18-36. http://dx.doi.org/10.1016/j.asw.2014.02.001
Bond, T.G., & Fox, C.M. (2015). Applying the Rasch model: Fundamental measurement in the human sciences. Mahwah, NJ: Erlbaum.
Brentari, E., & Golia, S. (2008). Measuring job satisfaction in the social services sector with the Rasch model. Journal of Applied Measurement, 9(1), 45-56. Retrieved from http://www.unibs.it/sites/default/files/ricerca/allegati/10061.pdf
Brinthaupt, T.M., & Kang, M. (2014). Many-faceted rasch calibration: An example using the self-talk scale. Assessment, 21(2) 241-249. http://dx.doi.org/10.1177/1073191112446653
Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Castello, E. (2008). Text complexity and reading comprehension tests. Bern: Peter Lang
Clifford, M.M. (1991). Risk taking: Theoretical, empirical and educational considerations. Educational Psychologist, 26(3), 263-297. http://dx.doi.org/10.1080/00461520.1991.9653135
Çekirdek, G. (2014). Hazırlık sınıfı öğrencilerinin İngilizce başarılarını etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye.
Çetin, B., İlhan, M., & Yılmaz, F. (2014). Olumsuz değerlendirilme korkusu ve akademik risk alma arasındaki ilişkinin kanonik korelasyonla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(1), 135-158. http://dx.doi.org/10.12738/estp.2014.1.1616
DeMars, C. (2010). Item response theory. Oxford, UK: Oxford University Press.
Dinnel, D.L., Brittain, T., Thompson, T., Johnson, K., King, M., & Pust, K. (2002, August). A structural model of self-worth protection and achievement: goals, evaluative anxiety, attributions, self-esteem and uncertainty. Poster presentations in the Second Biennial Self-Concept Enhancement and Learning Facilitation (SELF) Research Centre International Conference, Sydney, Australia. Retrieved from http://www.ibrarian.net/navon/paper/A_Structural_Model_of_Self_Worth_Protection_and_A.pdf?paperid=1240182
Eckes, T. (2009). Many-facet Rasch measurement. In S. Takala (Ed.), Reference supplement to the manual for relating language examinations to the Common European Framework of Reference for Languages: Learning, teaching, assessment (Section H). Strasbourg, France: Council of Europe/Language Policy Division.
Engelhard, G. (2013). Invariant measurement: Using Rasch models in the social, behavioral, and health sciences. New York, NY: Routledge.
Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Haiyang, S. (2010). An application of classical test theory and many facet Rasch measurement in analyzing the reliability of an English test for non-English major graduates. Chinese Journal of Applied Linguistics, 33(2), 87-102. Retrieved from http://www.celea.org.cn/teic/90/10060807.pdf
Hasford, J., & Bradley, K.D. (2011). Validating measures of self control via rasch measurement. Journal of Applied Business Research, 27(6), 45-55. http://dx.doi.org/10.19030/jabr.v27i6.6465
Kelecioğlu, H., & Bilge, K. (2009). Akademik beklentilere ilişkin stres envanterinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 148-157. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/hunefd/article/view/5000048423/5000045743 adresinden alınmıştır.
Leary, M.R. (1983). A brief version of the Fear of Negative Evaluation Scale. Personality and Social Psychology Bulletin, 9(3), 371-375. http://dx.doi.org/10.1177/0146167283093007
Leary, M.R., & Kowalski, R.M. (1995). Social anxiety. New York: Guilford Publications Inc.
Lee, M., Peterson, J.J. & Dixon, A. (2010). Rasch calibration of physical activity self-efficacy and social support scale for persons with intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities, 31(4), 903-913. http://dx.doi.org/10.1016/j.ridd.2010.02.010
Linacre, J.M. (2002). Optimizing rating scale category effectiveness. Journal of Applied Measurement, 3(1), 85-106. Retrieved from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.424.2811&rep=rep1&type=pdf
Linacre, J.M. (2014). A user's guide to FACETS Rasch-model computer programs. Retrieved from http://www.winsteps.com/a/facets-manual.pdf
Lubetkin, B., & Oumano, E. (1991). Bailing out: The sane way out of a doomed relationship & survive with hope and self-respect . New York: Simon and Schuster.
Mckinney, A.P. (2003). Goal orientation: A test of competing models (Doctoral dissertation). Available from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 3157771).
Meads, D.M., & Bentall, R.P. (2008). Rasch analysis and item reduction of the hypomanic personality scale. Personality and Individual Differences, 44(8), 1772-1783. http://dx.doi.org/10.1016/j.paid.2008.02.009
Midgley, C., & Urdan, T. (2001). Academic self-handicapping and achievement goals: A further examination. Contemporary Educational Psychology, 26(1), 61-75. https://doi.org/10.1006/ceps.2000.1041
Özgüngör, S. (2006). Öz bilinç, olumsuz değerlendirilme korkusu, performans odaklı sınıf algısı ve not yönelimi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 1-8. http://pauegitimdergi.pau.edu.tr/Makaleler/1357398936_9-%c3%96Z%20B%c4%b0L%c4%b0N%c3%87.pdf adresinden alınmıştır.
Rapee, R.M., & Heimberg, R. G. (1997). A cognitive behavioral model of anxiety in social phobia. Behavioral Research and Therapy, 35(8), 741-756. https://doi.org/10.1016/S0005-7967(97)00022-3
Ricketts, S.N., Engelhard, G., & Chang, M.L. (2015). Development and validation of a scale to measure academic resilience in mathematics. European Journal of Psychological Assessment. http://dx.doi.org/10.1027/1015-5759/a000274
Schaufeli, W. B., Martinez, I., Marques-Pinto, A., Salanova, M., ve Bakker, A. (2002). Burnout and engagement in university students: A cross-national study. Journal of Cross-Cultural Studies, 33(5), 464-481. https://doi.org/10.1177/0022022102033005003
Shabani, M.B. (2012). Levels and sources of language anxiety and fear of negative evaluation among Iranian EFL learners. Theory and Practice in Language Studies, 2(11), 2378-2383. https://doi.org/10.4304/tpls.2.11.2378-2383
Taşdelen Teker, G., Güler, N. & Kaya Uyanık, G. (2015). Comparing the effectiveness of SPSS and EduG using different designs for generalizability theory. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(3), 635-645. http://dx.doi.org/10.12738/estp.2015.3.2278
Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
Utschig, A.C., Presnell, K., Madeley, M.C., Smits, J.A.J. (2010). An investigation of the relationship between fear of negative evaluation and bulimic psychopathology. Eating Behaviors, 11(4), 231-238. https://doi.org/10.1016/j.eatbeh.2010.05.003
Walker, E.R., Engelhard, G., & Thompson, N.J. (2012). Using Rasch measurement theory to assess three depression scales among adults with epilepsy. Seizure, 21(6), 437-443. http://dx.doi.org/10.1016/j.seizure.2012.04.009
VandeWalle, D. (1997). Development and validation of a work domain goal orientation instrument. Educational and Psychological Measurement, 57(6), 995-1015. https://doi.org/10.1177/0013164497057006009
Watson, D., & Friend, R. (1969). Measurement of social-evaluative anxiety. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 33(4), 448-457. http://dx.doi.org/10.1037/h0027806
Wright, B.D., & Linacre, J.M. (1994). Reasonable mean-square fit values. Rasch Measurement Transactions, 8(3), 370-371. Retrieved from https://www.rasch.org/rmt/rmt83b.htm
Wright, B.D. & Masters, G. (1982). Rating scale analysis: Rasch measurement. Chicago: MESA Press.