ESKİ UYGURCA MAYTRISİMİT’TE YER ALAN “UZAK BİTİG” KAVRAM İŞARETİ ÇERÇEVESİNDE EĞİTSEL UNSURLAR

Eski Uygur Türkçesi, Türkçenin tarihî dönemleri içinde yazı kavram alanını karşılayan birden çok kavram, kavram işareti, sözcük ve terimi söz varlığında barındıran edebî eserlerin kaleme alındığı değerli bir dönemdir. Dönemin, özellikle Budist çevreye ait uyarlama çeviri eserlerinin söz varlığında yer alan yazı kavram alanına ilişkin kavram işaretleri taşıdıkları anlam değerleri ile alanın uzmanlarının dikkatini çekmektedir. uzak bitig kavram işareti de dikkat çekici kavram işaretlerinden biridir. “Yazma kitap, yazma eser” anlam değerine sahip kavram işaretini söz varlığında barındıran Maytrısimit adlı eser, Eski Uygur Türkçesi döneminde Budist çevrede Toharcadan Eski Uygur Türkçesine çevirisi (uyarlanarak) yapılmış ve Türk dili ve edebiyatının dram sanatı türündeki ilk eseri olma niteliği göstermektedir. 1976 yılında Ş. Tekin tarafından yayımlanan eserin bazı bölümleri eksik kalmış ve daha sonra Tekin tarafından, 1980 yılında eksikleri tamamlanan bazı bölümler transliterasyon ve Almanca çeviri şeklinde yeniden yayımlanmıştır. Çalışmada, eserin 11. Bölümünün 14, 15 ve 16. yapraklarında yer alan uzak bitig “yazma kitap, yazma eser” kavram işareti çerçevesinde bölüm metnindeki eğitsel unsurların tespit edilmesi ve bu unsurların bilgi felsefesi ve öğrenme psikolojisi temaları altında incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem olarak, nitel araştırma desenine dayalı doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Elde edilen bulgularda, kavram işaretinin, ilişkili olduğu diğer kavram işaretleri ile birlikte bilgi felsefesi ve öğrenme psikolojisine ait eğitsel unsurları karşıladığı ve eserin kaleme alındığı Eski Uygur Türkçesi dönemi içinde bireyin bilgiye ve öğrenmeye olan bakış açısını, düşüncelerini, öğrenmeyi öğrenmedeki eylemlerini ve onu öğrenen olarak tanımlayan eğitim anlayışını yansıtır nitelikte olduğu tespit edilmiştir

___

  • Alyılmaz, C. (2011). (Kök)türk harfli yazıtlar. Türk Yurdu, 31(287), 25-31.
  • Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9 (2), 27-40.
  • Demirel, Ö., & Kaya, Z., (2012). Eğitim bilimine giriş. (7.Baskı, ss. 1-22). İstanbul: PegemA.
  • Eraslan, K. (2012). Eski Uygur Türkçesi grameri. Ankara: TDK.
  • Erişen, Y. (2017). Eğitimin felsefî temelleri. Karip, E. (Ed.), Eğitim bilimine giriş içinde (8. Baskı, ss. 83-104). Ankara: Pegem Akademi.
  • Gabain, v. A. (2007). Eski Türkçenin grameri. (Akalın, M. Çev.) Ankara: TDK.
  • Shimin, G., Klimkeit, J. H., & Laut, P. H. (1988). “Das erscheinen des Bodhisattva” Das 11. Kapitel der Hami-Handschrift der Maitrisimit. Altorinentalische Forschungen, 15, 315-366.
  • Sönmez, V. (2009). Eğitim bilimine giriş. (6.Baskı). İstanbul: Anı.
  • Şehitoğlu, M. (2020). Eski Uygurca Maytrısimit adlı eserin oyun / dram sanatı ve eğitsel ögeler açısından incelenmesi. (Doktora tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No: (634094).
  • Tekin, Ş. (1976). Uygurca metinler II, Maytrısimit, burkancıların mehdisi Maitreya ile buluşma iptidaî bir dram. Ankara: Sevinç Matbaası.
  • Wilkens, J. (2021). Eski Uygurcanın el sözlüğü, Eski Uygurca-Almanca-Türkçe. Göttingen: Universität verlag.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
  • Yunusoğlu, K. M. (2012). Uygurca-Çince İdikut sözlüğü. Ankara. TDK.
Trakya Eğitim Dergisi-Cover
  • ISSN: 2630-6301
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2011
  • Yayıncı: Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

SÖZEL ZEKÂYI YORDAYAN BİLİŞSEL BECERİLERİN İNCELENMESİ

Bilge BAL SEZEREL, N. Nazlı ATEŞGÖZ

TERS-YÜZ ÖĞRENMENİN ÖĞRENCİLERİN YARATICI DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNE, İLETİŞİM BECERİLERİNE, GÜDÜLENMELERİNE VE BAŞARILARINA ETKİSİ

Murat KORUCUK, Ali Osman ENGİN

ÖĞRETMENLERİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE ÖĞRENCİLERİN SOSYAL BİLGİLER DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ NEDENLERİ

Çiğdem KAN

7. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE JİGSAW IV TEKNİĞİNİN ÖĞRENCİLERİN AKADEMİK BAŞARISINA VE DERSE KARŞI TUTUMUNA ETKİSİ

Zekeriya DEMİR, Zafer ÇAKMAK

BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN SERBEST ZAMAN DOYUMU İLE ÖZ-YETERLİK İNANÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Buğra AKAY, Fatih YAŞARTÜRK

ERGENLERDE ANNE BABA TUTUMLARININ UMUT VE İYİ OLUŞ İLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Ahmet KARCI, Nursel TOPKAYA

SEKİZİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN MATEMATİK ÖZ YETERLİK KALİBRASYONLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Ramazan GÜREL, Erhan BOZKURT

Türkçe Dersi Öğretim Programının 5., 6., 7. ve 8. Sınıf Kazanımlarının SOLO Taksonomisine Göre İncelenmesi

Seda AKTI ASLAN

İŞSİZ KADIN ÖĞRETMENLER: NEO LİBERAL DÖNEMDE İŞSİZLİKLE BAŞ ETME DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ

Figan ŞAHİN GÖK, Zafer KİRAZ

EĞİTİM FAKÜLTELERİ LİSANS PROGRAMLARININ YENİDEN YAPILANDIRILMASINA İLİŞKİN ÖĞRETİM ELEMANLARININ GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Esin TURAN GÜLLAÇ