2007 Biyoloji Öğretim Programındaki Ölçme ve Değerlendirme Anlayışının Ortaöğretim Ders Kitaplarına Yansımasının Değerlendirilmesi

Ders kitapları öğrenme ortamlarının çok önemli öğelerinden biridir. 2007 öğretim programlarına uygun olarak ders kitapları da değişmiştir. Bu çalışmada 2007 biyoloji öğretim programı ışığında hazırlanan lise biyoloji ders kitaplarına yansıyan ölçme ve değerlendirme anlayışı incelenmiştir. Bu amaçla, ilk olarak yeni ölçme ve değerlendirme anlayışı genel bir ölçek yardımıyla sahip olması gereken özellikler açısından incelenmiştir. Daha sonra ilgili teknikler kullanılma sıklığı bakımından tablolaştırılmış ve 2007 biyoloji öğretim programında ilk kez yer alan bazı tekniklerin sahip olması gereken özellikleri taşıyıp taşımadığı tespit edilmiştir. Elde edilen veriler öğretim programında benimsenen ve üzerinde daha çok vurgu yapılan noktalar ışığında tartışılarak yorumlanmıştır. 2007 biyoloji öğretim programına uygun olarak MEB tarafından hazırlanan lise biyoloji ders kitapları bu çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Kitaplardaki üniteler ayrıntılı olarak incelenmiş ve elde edilen bulgular tablolaştırılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi kullanılmıştır. Tüm ders kitaplarında geleneksel ölçme ve değerlendirme tekniklerine yer verilirken programda adı geçen alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerinin hepsine yer verilmemiştir. Bu nedenle ders kitapları ‘geleneksel ve alternatif tekniklerin dengeli bir şekilde kullanılmasını vurgulayan biyoloji öğretim programındaki ölçme ve değerlendirme anlayışını yansıtmamaktadır

Anahtar Kelimeler:

Alternatif ölçme ve değerlendirme, Lise Biyoloji ders kitapları, Doküman analizi

-

Textbooks are one of the very important elements of the learning environment. Biology textbooks have been changed in accordance with the recently introduced high school biology curriculum. In this study, measurement and evaluation techniques and activities in the high school biology textbooks are examined in the light of the 2007 biology curriculum in order to understand the alignment between them. Qualitative data was collected using comparative document analyses techniques. Assessment and evaluation methods that were used in each unit in 9th, 10th, 11th, and 12th grade biology textbooks were analyzed in detail and results were tabulated. Traditional techniques of measurement and evaluation have found to be more common than alternative techniques that were advised in the new curriculum. Not all recommended assessment methods were included in the textbooks. It was concluded that high school biology textbooks do not truly reflect the vision of measurement and evaluation practices that is explained and recommended in the new high school biology education program

Keywords:

Alternative assessment and evaluation, High school biology textbooks, Document analysis,

PDF

___

Atılboz, N. G. ve Yakışan M. (2003). V- Diyagramlarının genel biyoloji laboratuarı konularını
öğrenme başarısı üzerine etkisi: canlı dokularda enzimler ve enzim aktivitesini etkileyen
faktörler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 8- 13. Bahar, M. (2001). Çoktan seçmeli testlere eleştirel bir yaklaşım ve alternatif metotlar. Kuram ve
Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 1/1, 23- 38. Bahar, M. ve Özatlı, N.S. (2003). Kelime ilişkilendirme yöntemi ile lise 1. sınıf öğrencilerinin
canlıların temel bileşenleri konusundaki bilişsel yapılarının araştırılması. Balıkesir Üniversitesi
Fen Bilimleri Dergisi, 5, 1. Bozyılmaz, B. ve Kılıç, G.B. (2005). 4. ve 5. sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programlarının bilim
okur-yazarlığı açısından incelenmesi. Eğitimde Yansımalar: VIII. Yeni İlköğretim Programlarını
Değerlendirme Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara: Sim Matbaası, 320- 327. Demirel, Ö. (2000). Plandan uygulamaya öğretme sanatı. Pegem A Yayıncılık, Ankara.
Efe, H. ve Yücel, S. (2012). Ortaöğretim biyoloji ders kitaplarında yer alan etkinliklerin bilimsel süreç
becerileri açısından analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 24, 1–20. Ercan, F. ve Altun, S. (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi 4.-5. sınıflar öğretim programına ilişkin
öğretmen görüşleri. Eğitimde Yansımalar VIII. Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme
Sempozyumu, Kayseri. Erdoğan, M. (2005). Yeni geliştirilen fen ve teknoloji dersi müfredatı: pilot uygulama yansımaları.
Eğitimde Yansımalar VIII. Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu. Kayseri. Göçer, A. (2008). İlköğretim Türkçe ders kitaplarının ölçme ve değerlendirme açısından incelenmesi.
Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (1), 197- 210. Halis, İ. (2002). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Nobel Yayınları, Ankara. İrez, S. (2008). Nature of science as depicted in turkish biology textbooks. Science Education, 93, 3, 422- 447. Kahveci, A. (2009). Quantitative analysis of science and chemistry textbooks for ındicators of reform:
uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 97- 104. Okur, M. (2008). 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersinde kullanılan alternatif ölçme ve
değerlendirme tekniklerine ilişkin görüşlerinin belir lenmesi. yayınlanmamış yüksek lisans tezi,
zonguldak karaelmas üniversitesi, eğitim bilimleri enstitüsü.
Özbaş, S. (2011). Biyoloji ders kitaplarının içerik, yöntem ve didaktik açıdan değerlendirilmesi.
Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Tabak, R. (2007). İlköğretim 5. sınıf fen ve teknoloji ders programının öğrenme –öğretme ve ölçme
değerlendirme yaklaşımları kapsamında incelenmesi (Muğla ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Taşdere, A. (2010). 6., 7. ve 8. sınıf fen ve teknoloji ders kitaplarına yansıyan ölçme değerlendirme
anlayışının yeni fen ve teknoloji öğretim programı ışığında değerlendirilmesi. Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yangın, S. ve Dindar, H. (2007). İlköğretim fen ve teknoloji programındaki değişimin öğretmenlere
yansımaları. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 240- 252.