İlknur CEBECİ, Oğuz BAŞKAN, Osman MÜCVHER, Yakup KÖŞKER, Hicrettin CEBEL, Oğuz DEMİRKIRAN, Ödül ÖZTÜRK, Erdal GÖNÜLAL

Yarı Kurak Alanlarda Mikro Havza Su Hasadı Uygulamalarının Toprak Nemine Etkilerinin Belirlenmesi

Öz Dünya nüfusunun ve artan su talebiyle sınırlı su kaynaklarına baskının artması nedeniyle, çalışmalar daha etkili su kullanımı üzerine yoğunlaşmıştır. Etkili su kullanım yollarından biri de yağmur suyu hasadı yöntemidir. Bu çalışmada, yarı kurak özelliğe sahip Karapınar Çölleşme ve Erozyon Araştırma Merkezi'nde bitkisel üretim için toprak neminin arttırılması amaçlanmıştır. Çalışmada mikro havza su hasadı yöntemlerinden sırt ve karık sistemi uygulanmıştır. Farklı sırt genişliklerinin ve farklı kaplama malzemelerinin toprak nemine etkilerinin araştırıldığı çalışmada, kavun yetiştiriciliği için, su hasadı konuları olarak üç farklı sırt genişliği (g1 = 30 cm, g2 = 45 cm ve g3 = 60 cm) ve iki farklı kaplama malzemesi (P = plastik malç ve S = saman malç) ile sıkıştırılmış toprak sırt (T) uygulanmış ve kontrol konusu geleneksel toprak işleme yöntemiyle düz arazi üzerinde kurulmuştur. Hasat edilen yağmur suyunun toplanması için sabit 50 cm genişliğinde karıklar bırakılmış ve bu karıklarda kavun yetiştirilmiştir. Deneme tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekrarlı yürütülmüştür. Tüm konularda toprak nemi 90 cm derinliğe kadar nötron metre ile takip edilmiştir. Bitki yetişme dönemi boyunca en fazla yağış 46.6 mm ile 2015 yılı haziran ayında düşmüştür. Yağışlı dönem sonrası hemen yapılan toprak nemi ölçümlerine göre en yüksek nem 294.6 mm ortalama ile plastik örtü uygulanan 60 cm sırt genişliğine sahip Pg3 konusunda saptanmıştır. Bunu sırasıyla Pg2 (277.8 mm), Pg1 (261.9 mm), Sg3 (209.3 mm), Sg1 (205.9 mm), Sg2 (204 mm), Tg1 (200.3 mm), Tg2 (194.9 mm) ve Tg3 (194.8 mm) konuları izlemiş, kontrol konusu 170.2 mm ile toprak nemi açısından en son sırada yer almıştır. Bütün çalışma süresi boyunca yapılan ölçümlerde en fazla toprak neminin Pg3 konusunda olduğu gözlemlenmiştir. Su hasadı uygulamaları ile özellikle plastik örtülü sırtlarda çok az miktardaki bir yağışın bile toprak nemini artırdığı saptanmıştır. Sırt genişliğinin artmasıyla toprakta nem birikiminin artmış olmasına rağmen, Karapınar bölgesinde yeterli yağış olmamasından dolayı pazar değeri olan kavun verimi elde edilememiştir.

Anahtar Kelimeler:

Toprak nemi, su hasadı, sırt/karık oranı, kurak-yarı kurak alan, yağış

PDF

___

Anonim a. (2016). http://www.karapinar.gov.tr. TC Karapınar Kaymakamlığı resmi internet sitesi. Anonim b. (2016). Türkiye'de Sulanan Bitkilerin Bitki Su Tüketimi Rehberi. TAGEM-DSİ. Ankara Boers T.M, Ben-Asher J (1982). A Review of Rainwater Harvesting. Agricultural Water Management, 5: 145-158
Boers T.M, Zondervan K, Ben-Asher J (1986). MicroCatchment Water Harvesting for Arid Zone Development. Agricultural Water Management, 12: 21-39
Critchley W, Siegert K. (1991). Water Harvesting: a Manual for the Design and Construction of Water harvesting Schemes for Plant Production. FAO, Rome.
Fabeiro, C., de santa Olalla, M., de juan, J.A., 2001. Yield and Size of Deficit Irrigated Potatoes. Agri. Water Manag. 18, 255-266.
Feng H, Kun W, Lin L-X, Xia L-G (2012). Effects of Ridge and Furrow Rainfall Harvesting System on Elymus Sibiricus Yield in Bashang Agro-pastoral Zone of China. African journal of Biotechnology Vol. 11(38), p 9175-9181
Keskin, G. (2016). Kısıtlı Sulama Koşullarında Kavunda Anaç Kullanımının Bitkisel Gelişime ve Verime Etkisi. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyosistem Mühendisliği Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi).
Li X-Y, Gong J-D, Wei X-H (2000). In-Situ Rainwater Harvesting and Gravel Mulch Combination for Corn Production in the Dry Semi-arid Region of China. Journal of Arid Environment, 46:371-382
Li X-Y, Gong J-D, Gao Q-Z, Li, F-R (2001). Incorporation of Ridge and Furrow Method of Rainfall Harvesting With Mulching For Crop Production Under Semi-Arid Conditions. Agricultural Water Management, 50: 173-183
Li X., Su D. and Yuan Q. (2007). Ridge-Furrow Planting of Alfalfa (Medicago sativa L.) for Improved Rainwater Harvest in Rainfed Semiarid Areas in Northwest China. Soil & Tillage Research 93: 117-125
MGM, (2016). Meteoroloji Genel Müdürlüğü Verileri Oweis T, Hachum A (2000). Water Harvesting And Supplemental Irrigation for Improved Water Use Efficiency. Advanced Short Course on Water Saving in Irrigated Agriculture. Cairo.
Pamuk Mengü G, Akkuzu E (2008). Küresel Su Krizi ve Su Hasadı Teknikleri. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5: 75-85
Tian Y, Su D, Li F, li X (2003). Effect of Rainwater Harvesting with Ridge and Furrow on Yield of Potato in Semiarid Areas Field Crops Research 84: 385-391
Wang Q, Zhang E, Li F, Li F (2008). Runoff Efficiency and the Tecnique of Micro-water Harvesting with Ridges and Furrows, for Potato Production in Semi-arid Areas. Water Resor Manage, 22: 1431-1443.
Yıldırım, O., Halloran N., Çavuşoğlu, Ş., Şengül, N. (2009). Effects of Different Irrigation Programs on the Growth, Yield and Fruit Quality of Drip-irrigated Melon. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 33: 243-255.