Toprak Organik Maddesi ile Fosfor Adsorpsiyonu Arasındaki İlişkinin Langmuir Modeli ile Araştırılması

Öz Fosfor (P) bitki beslenmesinde makro besin maddesi olarak büyük bir öneme sahiptir.  Toprak fosforu bünyesinde barındıran önemli bir doğal kaynaktır. Fosfor toprakta az  bulunmakla  birlikte çeşitli mekanizmaların da etkisindedir. Topraktaki fosforun adsorpsiyonuna etki eden özelliklerin teşhis edilmesi, fosforun bitki tarafından daha etkin kullanılmasına yardımcı olacak stratejilerin geliştirilmesine imkan sağlayacaktır. Bu amaçla, Ankara-Sarayköy (Düver Serisi) ve Şanlıurfa-Koruklu (Harran Serisi) bölgesinden alınan iki farklı toprakta, toprakların fraksiyonlarında, organik madde ile P-adsorpsiyonu arasındaki ilişki çalışılmıştır. Toprakların ve fraksiyonlarının P-adsorpsiyon maksimumları, içerisinde 0-50 mg P (KH PO ) kg-1konsantrasyonları bulunan 0.01 M CaCl2 çözeltisi ile oda sıcaklığında (25OC) 24 saat dengeye getirilmesi ve çözeltideki P’un spektrofotometre ile okunması ile elde edilmiştir. Çalışma sonucunda, P-adsorpsiyonu 124-323 mg P kg-1 arasında elde edilmiştir. Her iki toprak ve bu toprakların fraksiyonlarına ait (Harran serisi kil fraksiyonu hariç) Langmuir adsorpsiyon izotermlerinde yüksek bir korelasyon (p<0.01) gözlenmiştir. Langmuir izoterminden hesaplanan yükleme enerjileri k=0.42-15.67 L mg-1 P arasında ve ayırma faktörü 1-6.33x10-16 arasında hesaplanmış ve olayın adsorpsiyon lehinde gerçekleştiğini göstermiştir. Çalışma sonuçlarına göre organik maddenin her iki toprakta adsorpsiyon bölgelerini maskeleyerek P-adsorpsiyonunu azalttığını söylemek mümkündür. Sonuçlar ayrıca toprak mineralojisinin P adsorpsiyonunu kontrol eden önemli bir faktör olduğunu da göstermektedir.

___

  • Agbenin OJ (2003). Extractable Iron and Aluminium Effects on Phosphate Sorption in a Savanna Alfisol. Soil Science of America Journal, (67): 589-595
  • Almeida JA, Torrent J and Barron V (2004). Soil Colorphosphorus Pools and Phosphate Adsorption in Latosols Developed from Basalt in the South of Brazil. Agroveterinarias. Universidade Do Estado De Santa Catarina, desc. Caixa Postal 281
  • Allen D (2002). Standarditaion of Soil Test for Phosphorus. Chemistry Centere (Wa), Grains Research and Development Corporation: Part 1 Sorption.
  • Arcak Ç (2003). Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Sarayköy Araştırma ve Deneme İstasyonu Toprakları. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü, Teknik Rapor No: 3, Ankara.
  • Ayaz M, Saleem A and Memon M (2010). Phosphorus adsorption parameters in relation to soil characteristics. Journal Chemical Society of Pakistan, 32:129-139 Bennani F, Badraoui M and Mikou M (2005).
  • Monocalcium Phosphota Monohydrate Concentration in Soil Suspension Amended with Organic Matter. Phys. Iv. France, 12: 159-163
  • Bouyoucus GJ (1951). A Recalibration of the Hydrometer Method for Making Mechanical Analysis of Soil.
  • Brasil EC and Muraoka T (1995). Phosphorus Adsorption Capacity of Yellow Latosol and Red Yellow Podzolic Soil from Eastern Amazonia. Boletim Da Faculdate De Ciencias Agrarias Do Para, 24: 81-91
  • Campbell KL and Edwards DR (2001). Phosphorus and water quality. In: W F Ritter and A Shirmonhammadi (Eds.), Agricultural nonpoint source pollution, waterahed management and hydrology, Boca Raton, New York. Washington. D.C. pp. 91-107
  • Ceylan Ş, Kılınç R ve Karakaş D (2003). Bitlis Yöresi Topraklarının Fosfor Adsorpsiyon ve Fiksasyon Durumlarının Nükleer Yöntem ile Belirlenmesi Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 40(1):71-78
  • Çakmak M E (2007). Adsorpsiyon Teorisi. Available: http:// www.odevarsivi.com.
  • Dada AO, Olalekan AP, Olatunya AM ve Dada O (2012).
  • Langmuir, Freundlich, Temkin and Dubinin-Radushkevich Isotherms Studies of Equilibrium Sorption of Zn2+ Unto Phosphoric Acid Modified Rice Husk. Journal of Applied Chemistry, 3(1): 38-45
  • Derici MR and Ağca N (1999). Phosphorus Adsorption of the Soils of the Gaziantep Kayacık Plain. Tr. J. Agriculture and Forestry, Tübitak, 23(2): 395-400
  • Dinç U, Şenol S, Sayın M, Kapur S, Güzel N, Derici R, Yeşilsoy N Ş, Yeğingil İ, Sarı M, Kaya Z, Aydın M, Kettaş F, Berkman A, Çolak AK, Yılmaz K, Tunçgöğüs B, Çavuşgil V,
  • Özbek H, Gülüt KY, Karaman C, Dinç O, Öztürk N, Kara EE (1988). Güneydoğu Anadolu Bölgesi Toprakları (GAT) 1.
  • Harran Ovası. TUBİTAK Tarım ve Ormancılık Grubu Güdümlü Araştırma Projesi Kesin Sonuç Raporu, Proje TOAG-534 Duffera M and Robarge WP (1999). Soil Characteristics and Management Effects on Phosphorus Sorption by Highland Plateau Soils of Ethiopia. Soil Science Society of America Journal, 63(14): 551-462
  • Fox RL and Kamprath EG (1970). Phosphate Sorption Isotherm for Evaluating the Phosphate Requirements of Soil. Soil Science. Soc. Am. Proc, 34: 383-411
  • Guilherme LRG, Curi N, Silva MLN, Reno NB and Machado RAF (2000). Phosphorus Adsorption in Lowland Soils From Minas Gerais State Brazil. Revista Brasileira De Ciencia Do Solo, 24(1): 27-34
  • Guppy CN, Menzies NW, Blamey FPC and Moody PW (2005). Do Decomposing Organic Matter Residues Reduce Phosphorus Sorption in Highly Weathered Soils. Soil Science Society of America Journal, 69: 1405-1411
  • Hall KR, Eagleton, LC, Arcivos A and Vermeulen T (1966). Pore and Solid Diffusion Kinetics in Fixed Bed Adsorption Under Constant Pattern Conditions. Ind. Eng. Chem, 5: 1212-1219
  • Han X, Tang C, Song C, Wang S and Qiao Y (2005).
  • Phosphorus Characteristics Correlate With Soil Fertility of Albic Luvisols. Plant and Soil, 270(1): 47-56
  • Hartge KH (1971). Die Physikalische Untersuchung Von Böden. Enke Verlag Stuttgart. pp. 31-50
  • Jackson ML (1958). Soil Chemical Analysis. Prentice-Hall. Inc. Eng. Cliffs. New Jersey, USA.
  • ackson ML (1962). Soil Chemical Analysis. Prentice-Hall. Inc. Eng. Cliffs. N. J., USA.
  • Jiao Y, Whalen JK and Hendershot WH (2007). Phosphate Sorption and Release in a Sady-Loam Soil as Influenced by Fertilizer Sources. Soil Science Soc. Am. J., 71: 118-124
  • Karthikeyan G and Ilango SS (2007). Fluoride Sorption Using Morringa Indica-Based Activated Carbon. Iranian Journal of Environmental Health Science & Engineering, 4(1): 21-28
  • Khan QU, Khan MJ, Rehman S ve Khan SU (2012).
  • Impact of equilibrating time on phosphate adsorption and desorption behaviour in some selected saline sodic soils. Journal- Chemical Society of Pakistan 34(1):33-37
  • Klages MG, Olsen RA and Haby VA (1988). Relationship of Phosphorus Isotherm to Nahco3-Extractable Phosphorus as Affected by Soil Properties. Soil Science, 146: 85-91
  • Kordlaghari KP (2006). Sorption-Desorption Behavior of Phosphorus and Potassium in Four Soil Series of Isfahan. 18. World Congress of Soil Science, Philadelphia, Pennsylvania, USA.
  • Lajthal K and Harrison AF (2002). Strategies of Phosphorus Acquisition and Conservation by Plant Species and Communities. Phosphorus in the Global Envirenment.
  • Institute of Terrestrial Ecology, Merlewood Research Station, Grange Over Sands, Cumbria La11 6ju.UK.
  • Lin Z, Wu X, Wang XP and Yu YM (1991). Phosphorus Nutrition in Tea Soil in Red Earth Region of China. Proceeding of The International Symposium on Tea Science Shizuoka, Japan, pp. 722-726
  • Low KS and Lee CK (1995). Crome Waste as Adsorbent for the Removel of Arsenic (V) from Aqueous Solution. Environ. Technol., 16: 65-71
  • Martin A E and Reeve R (1955). A Rapid Manometric Method for Determining Soil Carbonate. Soil Sci. 79: 187- 197
  • Mcbeath TM, Lombi E and Mclaughlin M (2004). Sorption of Orthophosphate and Pyrophosphate in Australian soils. 3rd Australian New Zealand Soils Conference, 5 - 9 Moazed H, Hoseini Y, Naseri AA ve Abbasi F (2010).
  • Determining Phosphorus Adsorption İsotherm in Soil and its Relation Soil Characteristics. İnternational Journal of Soil Sciences, 5(3):131-139
  • Nagda GK, Ghole VS and Diwan AM (2006). Tendu Levels Refuse as a Biosorbent for Cod Removal From Molasses Fermentation Based Bulk Drug Industry Effluent. Journal of Applied Science and Environmental Management, 10(3): 15-20
  • Ni WZ, Zhang YS and Sun X (1995). Effect of Organic Manure on Phosphorus Adsorption-Desorption and Availability in Paddy Soil Derived From Red Earth. Pedosphere, 5(4): 357-361
  • Nwoke OC, Vanlauwe B, Diels J, Sanginga N and Osonubi O (2004). The Distribution of Phosphorus Fractions and Desorption Characteristics of Some Soils in Te Moist Savanna Zone of West Africa. Nutrient Cyling in Agroecosystems, 69(2): 127-141
  • Olsen SR, Cole V, Watanable FS and Dean LA (1954).
  • Estimation of Avaible Phosphorus in Soils by Extraction With Sodium Bicarbonate. U. S. Dept. of Agr. Cir., 939, Washington. D.C.
  • Page AL Miller RH and Keeney DR (1982). Methods of Soil Analysis. Chemical and Mikrobiological Properties. Second Edition. American Society of Agronomy, Inc. Soil Science Society of America, Inc. Publisher Madison, Wisconsin, USA.
  • Pant HK and Reddy KR (2001). Phosphorus Sorption Characteristics of Estuarine Sediments Under Different Redox Conditions. Journal of Environmental Quality, 30: 1474-1480
  • Pereira JR and De Faria CMB (1997). Phosphorus Sorption in Some Soils of the Semi-Arid Region of the Brazilian Northeast. Aceito Para Publicaçao, Cpatsa.
  • Pierzynski GM (2000). Methods of Phosphorus Analysis for Soils, Sediments, Residuals and Waters. Department of Agronomy, Southern Cooperative Series Bulletin No: 396, 2004 Throckmorton Plant Sciences Ctr. Kansas State University, Ks 66506-5501, Manhattan.
  • Polemio M and Rhoades J D (1977). Determining Cation Exchange Capacity: New Procedure for Calcareous and Gypsiferous Soils. Soil Sci. Soc. Am. J. 41: 524-528
  • Potarzycki J, Gaj R and Schnug E (2004). Phosphorus Adsorption in Soils After 20 Years of Organic and Mineral Fertilization. Landbauforschung Volkenrode, 54: 13-20
  • Richards LA (1954). Diagnosis and Improvement Saline and Alkaline Soils. U. S. Dep. Agr. Handbook 60.
  • Sahu NC and Sahu SS (1991). Adsorption of Phosphorus and Potassium by Clays and Clay-Organic Complexes of Some Soils of West Bengal. Environment and Ecologjy, 9(4): 959- 962
  • Sardı K and Csatho H (2002). Studies on The Phosphorus Adsorption of Diffrent Soil Types and Nutrient Levels. 17.Wcss., Thailand.
  • Sharma KN, Harjit S, Vıg AC and Singh H (1994). Influence of Continuous Cropping and Fertilization on Adsorption and Desorption of Soil Phosphorus. Fertilizer Research, 40(2): 121- 128
  • Shen J, Rengel Z, Tang C, _____nd Zhang F (2003). Role of Phosphorus Nutrition in Development of Cluster Roots and Release of Carboxylates in Soil-Grown Lupinus Albus. Plant and Soil 248:199-206
  • Tsado PA, Osunde OA, Igwe CA, Deboye MKA ve Lawal BA (2012). Phosphorus sorption characteristics of some selected soil of the Nigerian Guinea Savanna. Int. J. Agr. Sci. 2(7): 613- 618.
  • Valladares GS, Pereira MG and Dos Anjos UHC (2003). Phosphate Sorption in Low Activity Clay Soils. Bragantia Campinas, 62(1): 111-118
  • Walkley A and Black IA (1934). An Examination of the Degtjareff Method for Determining Soil Organic Matter and a Proposed Modification of the Cromic Acid Titration Method. Soil Sci. 37: 29-38
  • Wogi L, Msaky JJ, Rwehumbiza FBR ve Kibret K (2015). Phosphorus Adsorption Isotherm: A Key Aspect for Soil Phosphorus Fertility Management. American Journal of Experimental Agriculture 6(2): 74-82.
  • Yu W, X Ding X, Xue S, Li S, Liao X ve Wang R (2013). Effects of organic-matter application on phosphorus adsorption of three soil parent materials. Journal of Soil Science and Plant Nutrition. [online], 13(4): 1003-1017, http://dx.doi.org/10.4067/S0718-95162013005000079.
  • Yurtsever N (1984). Deneysel İstatistik Metotlar. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları, Yayın No:121. Ankara.
  • Yusran FH (2010). The Relationship between Phosphate Adsorption and Soil Organic Carbon from Organic Matter Addition. J. Trop. Soils, 15(1): 1-10
  • Zhang NWZ and Sun X (1995). Effect of Organic Manure on Phosphorus Adsorption-Desorption and Availability in Paddy Soil Derived from Earth. Pedosphere, 5(4): 357-361
  • Zhou M and Li Y (2001). Phosphorus Sorption Characteristics of Calcareous Soils and Limestone from the Southern Everglades and Adjacent Farmlands. Soil Science Society of America Journal, 65(5): 1404-1412
  • Zhuan-xi L, Bo Z, Jia-liang T and Tao W (2009). Ecological Engineering. pp 35-57
Toprak Su Dergisi-Cover
  • ISSN: 2146-7072
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Yayıncı: Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü
Sayıdaki Diğer Makaleler

Sulama Rejimlerinin Patlıcanın (Solanum melongena L.) Verim ve Su Kullanımına Etkileri

Serhat AYAS

Aşılı ve Aşısız Patlıcan Bitkilerinin Su Noksanlığı Koşullarındaki Bazı Fizyolojik Özellikleri ve Verim Parametrelerine İlişkin İncelemeler

Sevinç KIRAN, Şebnem KUŞVURAN, Çağla ATEŞ, Şeküre Şebnem ELLİALTIOĞLU

Göller Yöresinde Organik ve Geleneksel Yetiştircilik Yapılan Yağ Gülü (Rosa damascena Mill.) Bahçelerinin Beslenme Durumlarının Yaprak ve Çiçek Analizleriyle Karşılaştırılması

Hilal MUNDUZ, İbrahim ERDAL

Toprak Organik Maddesi ile Fosfor Adsorpsiyonu Arasındaki İlişkinin Langmuir Modeli ile Araştırılması

İlknur YURDAKUL, Sadık USTA

Soğanda (Allium Cepa) Azot ve Kükürtlü Gübre Uygulamalarının Yaprak Mineral Madde İçeriği Üzerine Etkisi

Barış ALBAYRAK, Ö.lütfü ELMACI

Trakya Bölgesi’nde Ayçiçeği Tarımında Kullanılan İmazamox Herbisit'inin Toprak Ortamında Kalıntı Düzeylerinin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi

Ülviye KANBUROĞLU ÇEBİ, Cemile ÖZCAN, Mehmet Ali GÜRBÜZ, Selçuk ÖZER

Comparing the Nutritional Status of Organic and Conventional Oil-Bearing Rose (Rosa Damascena Mill.) Gardens in Lakes Region With Leaf and Flower Analyzes

İbrahim ERDAL, Hilal MUNDUZ

The Effects of Irrigation Regimes on the Yield and Water Use of Eggplant (Solanum melongena L.)

Serhat AYAS

Yarı Kurak Alanlarda Mikro Havza Su Hasadı Uygulamalarının Toprak Nemine Etkilerinin Belirlenmesi

İlknur CEBECİ, Oğuz BAŞKAN, Osman MÜCVHER, Yakup KÖŞKER, Hicrettin CEBEL, Oğuz DEMİRKIRAN, Ödül ÖZTÜRK, Erdal GÖNÜLAL

Trakya Bölgesi'nde Ayçiçeği Tarımında Kullanılan İmazamox Herbisit'inin Toprak Ortamında Kalıntı Düzeylerinin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi

Cemile ÖZCAN, Ülviye ÇEBİ KANBUROĞLU, Mehmet Ali GÜRBÜZ, Selçuk ÖZER