Standart Yağış İndeksi Yöntemi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Kuraklık Analizi

Su, ekolojik düzenin işleyişinde önemli role sahip olan doğal bir kaynaktır. Bu nedenle su kaynaklarının kullanılabilirliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamak gerekmektedir ancak kaynakların plansız kullanımı ve kirletilmesi iklim değişikliğine sebep olan faktörlerdendir. İklim değişikliği su kaynaklarının rejimlerini direkt etkilemektedir. İklim değişikliğine bağlı olarak değişen yağış rejimleri akarsuların akış rejimlerini de etkileyerek zamansız taşkınlara ya da kuraklıklara neden olmaktadır. Bu çalışmada da kuraklık indekslerinden biri olan Standart Yağış İndeksi kullanılmıştır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan 17210, 17261 ve 17912 nolu istasyonlardan elde edilen yağış verileri analiz edilerek 1 ve 12 aylık meteorolojik kuraklık belirlenmiştir. 1 ay kaydırma durumunda % 52 ile %71 oranında normal, %16 ile %48 oranında şiddetli kuraklık meydana gelmiştir. Çok şiddetli kuraklık ise sadece 17261 nolu istasyonda %8 olarak tespit edilmiştir. 12 ay kaydırma durumunda ise %80 ile %88 oranında normal, %12 ile %20 oranında şiddetli kuraklık yaşanmıştır. Çok şiddetli kuraklık belirlenmemiştir.

Drought Analysis in Southeast Anatolia with Standard Precipitation Index Method

Water is a natural resource that plays an important role in the functioning of the ecological order. For this reason, it is necessary to ensure the availability and sustainability of water resources, but the unplanned use and pollution of the resources are factors that cause climate change. Climate change directly affects the regimes of water resources. Changing precipitation regimes depending on climate change also affects the flow regimes of rivers and causes timeless floods or droughts. In this study, Standard Precipitation Index, one of the drought indices, was used. Monthly and annual meteorological drought was determined by analyzing the precipitation data obtained from the stations numbered 17210 (Siirt), 17261 (Gaziantep) and 17912 (Siverek) in the Southeastern Anatolia Region. In the 1-month shift, 52% to 71% normal, 16% to 48% severe drought occurred. Very severe drought was detected only at the station numbered 17261 as 8%. In the 12-month shift, 80% to 88% normal drought and 12% to 20% severe drought. Very severe drought has not been identified.

Keywords:

Precipitation, , standard precipitation index, , drought , Southeastern Anatolia Region,

PDF

___

Apak E (2009). Standart yağış indeksi (SPI) yöntemi ile Ege Bölgesinde kuraklık analizi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. İzmir, 12-47.
Bakanoğulları F, Yeşilköy S (2014) Determination of meteorological and hydrological drought in Damlıca Creek Watershed in Çatalca-İstanbul, Turkey Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences Special Issue: 1, p:1152- 1157 2014 ISSN 2148-3647
Bakanoğulları F (2020a) Kırsal havzalarda kuraklığın iki yöntem (SPEI ve SPI) kullanılarak belirlenmesi: Kumdere Havzası örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi.; 7(1): 156-146.
Bakanoğulları F (2020b). SPEI ve SPI indisleri kullanılarak İstanbul-Damlıca Deresi Havzasında kuraklık şiddetlerinin analizi. Toprak Su Dergisi, Cilt 9 Sayı: 1 (1-10)
Çaldağ B Şaylan L Toros H Sırdaş S Bakanoğulları F (2004). Drought analysis in northwest Turkey, Role of multi-purpose agriculture in sustaining global environment udine, Italy 20 - 24, October 2004. pp.175-180.
Deniz D (2009). Türkiye’deki kuraklığın standart yağış indeksi (SPI) ile incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Sosyal Bilimler Enstitüsü. Çanakkale.
Erdoğan F (1989). Türkiye’de yaygın kuraklık. Meteoroloji Mühendisleri Odası Bülteni,2, 1-4.
Fereczadeh M (2001). Kuraklık olayına karşı olan bazı yeni önlemler ve yöntemleri. Drought. FC. S.777-786.
Fidan HI (2011). Doğu Akdeniz Bölgesinde standardize yağış indeksi (SYİ) ile kuraklık analizi ve markov zinciri yöntemini kullanarak kurak olma olasılıklarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Ens.
Gökkür S (2003). Ege Bölgesinde Kuraklık analizi ve uzun yıllar kuraklık salınımları. Ege Üniv. Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, 77 s., İzmir.
Guttman N (1999). Accepting the standardized precipitation index: A calculation algorithm. J. Am. Water Res. Assoc, 35 (2), 311–322.
Güngen Y (2019). Standart yağış indisi (SYİ) ile Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kuraklık analizi. Yüksek Lisans Tezi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. pp66.
Ilgar R (2010). Çanakkale’de kuraklık durumu ve eğilimlerinin standartlaştırılmış yağış indisi ile belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 22, Temmuz - 2010, S. 183 – 204.
İrvem A, Özbuldu M (2019). Türkiye’nin Muğla ili için syi yöntemi ile kurak dönem analizi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 24 (Özel Sayı):142-148.
Kadıoğlu M (2000). Regional variability of seasonal precipitation over Turkey. International Journal of Climatology: A Journal of the Royal Meteorological Society, 20(14), 1743- 1760.
Kemali K, Nikzad M (1990). Tarımsal kuraklıkla ilgili meteorolojik indeksler. Nivar Dergisi. Kış 1990.S: 9-19.
Köşe Ö, Dorum A (2002). Orta Anadolu kapalı havzası kuraklık parametrelerinin olasılık dağıılımı. Turkish J. Eng. Env. Sci. 26 (2002) , 85-93. C TÜBİTAK.
Loukas A, Vasiliades L (2004). Probabilistic analysis of drought spatiotemporal characteristics in Thessaly Region. Greece, Natural Hazards And Earth System Sciences 4: 719–731.
Mckee TB, Doesken NJ, Kleist J (1993).The relationship of droght frequency and duration to time scales. Reprints, 8th Conference On Applied Climatalogy, Anaheim, CA, USA, pp.179–184, 1993.
Mckee TB, Doesken NJ, Kleist J (1995). Drought monitoring with multiple time scales, January 15-20, 1995. American Meteorological Society, Proceeding of The 9th Conference on Applied Climatology, Boston, pp.233-236.
Nalbantıs I, Tsakiris G (2009). Assessment of hydrological drought revisited. Water Resource Management 23:881-897.
Okkan U (2013). İklim değişikliğinin akarsu akışları üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi. DEÜ Fen Bilimleri Enstitüsü.
Oruç N (2017). Güneydoğu Anadolu Bölgesinin kuraklık analizi. Yüksek Lisans Tezi. Syf 112 Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Özkan K (2001). Eğirdir Gölü Havzası’nın kuraklık etüdü ve tarim-ormancılık açısından değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi. Seri: A,Sayı 2, 2001,ISSN: 1320-7085, Sayfa: 75-96.
Pamuk G, Özgürel M, Topçuoğlu K (2004). Standart yağış indisi (SPI) ile Ege Bölgesinde kuraklık analizi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2004, 41 (1): 99-106.
Panofsky, H. A., and G. W. Brier (1958),Some applications of statistics to meteorology, 224 pp., Pa. State Univ. Press, University Park.
Rostemi FF (1997). 1990’ın onluğunda kuraklık olayı. Bahar, pp: 19-28. İran.
Sağlamoğlu A (2016). Doğu Akdeniz Bölgesinde yağışların trend ve kurak dönem analizleri. Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Sırdaş S, Şen Z (2003). Meteorolojik kuraklık modellemesi ve Türkiye uygulaması. İTU Dergisi/D Mühendislik 2(2), 95–103.
Sırdaş S (2002). Meteorolojik kuraklık modellemesi ve Türkiye uygulamaları, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), İstanbul. p. 260.
Siyadeti SB, Ensari J (2001). Erak çölünde yeraltı su kaynaklarına kuraklık olayının etkisi. Preceding of First National Conference on Drought Mitigation and Water Shortage. S.736-741.
Thom H.C.S., 1958. A Note on the gamma distribution. Monthly Weather Review. Office of Climatology, U. S. Weather Bureau, Washington, D. C. Vol. 86 num.4 pp. 117-122.
Tonkaz T (2008). Birinci dereceden Markov Zinciri analizi ile Güneydoğu Anadolu Projesi alanında kuraklık analizi. Harran. Ü. Z. F dergisi,12(1), 13-18.
Topaloğlu F, İrvem A, Özfidaner M (2012). Re-evaluation of Trends in Annual Streamflows of Turkish Rivers for the Period 1968-2007. Fresen. Environ. Bull. 21, 2043-2050.
Topaloğlu F. (2006a). Regional trend detection of Turkish river flows. Nordic Hydrology 37 (2): 165–182.
Topaloğlu F (2006b). Trend detection of stream flow variables in Turkey. Fresenius Environmental Bulletin 15(7): 644–653.
Topçuoğlu K, Özgürel M, Pamuk G (2004). Türkiye için yeni bir kuraklık indisi denemesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(3).
Türkeş M (2002). Spatial and temporal variations in precipitation and aridity index series of Turkey. In: Mediterranean Climate Variability and Trends, Hans- Jürgen Bolle, (ed.), Regional Climate Studies. Springer Verlag, Heidelberg, 181–213.
Türkeş M, Tatlı H (2009). Use of the standardized precipitation index (SYI) and modified SPI for shaping the drought probabilities over Turkey. International Journal of Climatology 29: 2270–2282
Türkeş M (1990). Türkiye’de kurak bölgeler ve önemli kurak yıllar, Doktora Tezi, İstanbul. Yeğnidemir MK (2005). İç Anadolu Bölgesinin standartlaştırılmış yağış indisi (SYİ) Metodu ile Kuraklık Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale.
Yetmen H (2013). Van Gölü Havzası’nın kuraklık analizi. Education and Society in the 21st Century, 2(5), 184-198.
Yetmen H, Aytaç AS, Özcanlı M (2017). Harran Ovası’nın kuraklık analizi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 46, Mayıs 2017, S. 132-146.