Sosyal Dışlanma Unsuru Olarak Sosyal Yardım Sistemleri: Utanç ve Damgalamanın Yeniden Üretimi

Bu çalışmada sosyal yardımların neden olduğu utanç ve damgalama olgusu incelenmektedir. Bu kapsamda seçici ve evrensel sosyal yardım sistemleri değerlendirilmektedir. Evrensel sosyal yardım sistemleri hak temelli bir yaklaşımla sosyal yardımların sunulması esasına dayanmaktadır. Bu nedenle de utanma ve damgalanma duygusunun en az yaşanmasına neden olmaktadır. Ancak seçici sosyal yardım sistemleri hem yardım alıcılarının belirlenmesi hem de yardımların yapılması sürecinde damgalama ve utanma duygularının yoğun bir şekilde yaşanmasına neden olmaktadır. Bu duruma neden olan unsurlar ise; gelir testi ve benzeri yoksulluk testlerinin bireylerin ve hanelerin mahremiyetini gözetmeyen yapısı, idari personelin uygun olmayan davranışları ve siyasi karar mekanizmalarının klientalist tutumlarıdır. Bu kapsamda seçici sosyal yardım sistemlerinin damgalama ve utanma duygularının yaşanmasını engelleyecek şekilde düzenlenmesi önem arz etmektedir. Bu maksatla yoksulluk haritalarının oluşturulması, idari personelin eğitimi, bilgi ve iletişim teknolojileri vasıtasıyla başvuru süreçlerinin basitleştirilmesi, farklı yardım sunan kurumlar arasında eşgüdümün sağlanması ve siyasi kaygılardan uzaklaştırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Utanma, Damgalanma, Sosyal Yardım, Seçici Sosyal Yardım Sistemleri, Evrensel Sosyal Yardım Sistemler

SOCIAL ASSISTANCE SYSTEMS AS SOCIAL EXCLUSION: REPRODUCTION OF SHAME AND STIGMA

In this study, the phenomenon of shame and stigma caused by social assistance is examined. In this context, selective and universal social assistance systems are evaluated. Universal social assistance systems are based on the provision of social assistance with a rights-based approach. For this reason, it causes the feeling of shame and stigma to be experienced to a minimum. However, selective social assistance systems cause intense feelings of stigma and embarrassment both in the identification of aid recipients and in the process of providing aid. The factors that cause this situation are; The structure of income tests and similar poverty tests that do not protect the privacy of individuals and households, inappropriate behavior of administrative staff and clientalist attitudes of decision-making mechanisms. In this context, it is important to organize selective social assistance systems in a way that prevents feelings of stigma and shame. For this purpose, it is necessary to create poverty maps, train administrative personnel, simplify the application processes through information and communication technologies, ensure coordination between different aid institutions and remove political concerns.

Keywords:

Shame, Stigma, Social Assistance, Selective Social Assistance Systems, Universal Social assistance Systems,

PDF

___

Atkinson, a. (1987). Income maintenance and social İnsurance. M. Feldstein, & A. J. Auerbach içinde, Handbook of Public Economics, vol. 2 Elsevier. s. 779-908.
Bang, M., Slothuus, R., Stubager, R., & Togeby, I. (2010). Deservingness versus values in public opinion on welfare: the automaticity of the deservingness heuristic. European Journal of Political Research 50, s. 24-52.
Başer, D., & Kırlıoğlu, M. (2020). Sosyal yardım sistemine yönelik sosyal hizmet uzmanlarının deneyimi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31 (4).
Baumberg Geiger, B. (2016). The stigma of claiming benefits: a quantitative study. Journal of Social Policy, 45 (2), s. 181-199.
Baumberg, B. (2016). The stigma of claiming benefits: a quantitative study. Jnl Soc. Pol. 45, 2, s. 181-1911.
Baumberg, B., Bell, K., & Gaffney, D. (2012). Benefits stigma in Britain. London: Turn2us.
Baumberg, B., Bell, K., Gaffney, D., Deacon, R., Hood, C., & Sage, D. (2012). Benefits stigma in Britain. Turn2us.
Bitrán, R., & Giedion, U. (2003). Waivers and exemptions for health services in developing countries. The World Bank.
Bitrán, R., & Muñoz, C. (2000). Targeting methodologies: conceptual approach and analysis of experiences. Lachsr Initiative Product Inventory.
Buğra, A. (2005). Yoksulluk ve sosyal haklar. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu.
Buğra, A. (2014). Türkiye'de sosyal yardım uygulamaları: vatandaşlık hakkı mı sadaka mI? . Aljazeera Turk: http://www.aljazeera.com.tr/gorus/turkiyede-sosyal-yardim-uygulamalari-vatandaslik-hakki-mi-sadaka-mi adresinden alınmıştır (Erişim Tarihi: 11.01.2022).
Buğra, A. (2015). Yoksulların vatandaşlığı. http://bianet.org/bianet/toplum/161266- yoksullarin- vatandasligi adresinden alınmıştır (Erişim Tarihi: 11.01.2022).
Buğra, A., & Keyder, Ç. (2003). Yeni yoksulluk ve Türkiye’nin değişen refah rejimi. File:///c:/users/hp/downloads/undp-tr-new_poverty%20(3).pdf adresinden alınmıştır (Erişim Tarihi: 15.01.2022).
Buğra, A., & Sınmazdenir, N. T. (2016). Yoksullukla mücadelede insani ve etkin bir yöntem: nakit gelir desteği. A. Buğra, ve Ç. Keyder içinde, bir temel hak olarak vatandaşlık gelirine doğru. İstanbul: İletişim Yayınları.
Chan, M. M., Wrong , H., Au-Yeung, T. C., Huo, X., & Gao, Q. (2020). Impacts of poverty stigma on negative affect among welfare recipients: path analysis on mainland China and Hong Kong. Journal of Asian Public Policy, s. 1-21.
Çelik, A. (2010). Muhafazakar sosyal politika yönelimi: hak yerine yardım yükümlülük yerine hayırseverlik. İ. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi no: 42.
Choi, G.E. (2012). Basic income and deepening democracy. 14th BIEN Congress, september 2012. Munich
Daguerre, A., & Etherington, D. (2014). Workfare in 21st century Britain. The erosion of rights to social assistance. London: Middlesex University.
Daigneault, P.M. (2014 ). Three paradigms of social assistance. Sage Open,October-December, s. 1-8.
Dantas, C. (2018). How have IMF and World Bank policies impacted the development of social protection systems in Latin America? CDA TUCA.
Danson, M., Mcalpine, R., Spicker, P., & Sullivan, W. (2012). The case for universalism. An assessment of the evidence on the effectiveness and efficiency of the universal welfare state. The Jimmy Reid Foundation
Daşlı, Y. (2018). Yoksullukla mücadele araci olarak sosyal yardimlaşma ve dayanişma vakiflari. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, cilt 19, sayı 2, s. 525-542.
Davutoğlu, A. (2011). Sosyal politika ve alternatif toplum modeli arayışları: temel gelir önerisinin ütopya kavramı çerçevesinde okunması. III Sosyal Haklar Sempozyumu. Petrol-İş yayın no:11
Devereux, S. (2021). Targeting. Handbook on Social Protection Systems. Edward Elgar Publishing.
Doğan, A. (2016). Sosyal yardımların yoksulların siyasal tercihine etkisi: kent yoksulları üzerine bir araştırma. Selçuk İletişim Dergisi, 9(3), s. 69-89.
European Commission (2002). Joint report on social inclusion 2001. Luxemburg: office for official publications of the European Communities.
Finn, D., Mason, D., Rahim, N., & Casebourne, J. (2008). Delivering benefits, tax credits and employment services, problems for disadvantaged users and potential solutions . Joseph Rowntree Foundation.
Fernando, D., losada, H. (2002). The selective approach to social policy in colombia during the 1990’s . BIEN 9.International Congress. Geneva.
Gilens, M. (1999). Why Americans hate welfare: race, media and the politics of antipoverty policy. University of Chicago Press.
Gitmez, E., & Bakan, S. (2020). Yararlanıcıların gözünden mevcut sosyal yardım sistemi: bir yerel araştırma örneği. Toplumsal Politika Dergisi cil: 1, sayı: 2, s. 67-89.
Gough, I. (1997). Social assistance in OECD Countries. Journal of European Social Policy vol 7 (1), s. 17-43.
Gouh, I. (2010). Güney Avrupa'da sosyal yardım. A. Buğra, & ç. Keyder içinde, Sosyal Politika Yazıları (s. 231-260). İstanbul: İletişim Yayınları.
Günaydın, D. (2020). Yoksulluk damgalama ve utanma: sosyal yardım ağı çerçevesinde bir araştırma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi yıl: 20, sayı 49, s. 837-860.
Haagh, l., & Rohregger, B. (2019). Universal basic income policies and their potential for addressing health ınequities. Copenhagen: WHO.
Hasdell, R. (2020). What we know about universal basic income. A cross-synthesis. Standfor Basic Income Lab.
Hernanz, V., Malherbet, F., & Pellizzari, M. (2004). Take-up of welfare benefits in OECD Countries:a review of the evidence . Paris: OECD.
Hochfeld, t., & Plagerson, S. (2011). Dignity and stigma among South African female cash transfer recipients. IDS Bulletin volume 42 number 6, s. 53-59.
Howell, F. (2011). Social assistance - theoretical background. Social protection in the Asia and Pacific. Manila: Asian Development Bank.
IMF. (2019). IMF policy paper. A strategy for IMF engagement on social spending. Washington, D.C.: IMF.
İnsel, A. (2016). İktisat aklına sokulan siyasi çomak: vatandaşlık geliri. A. Buğra, ve Ç. Keyder (Edt), Bir Temel Hak Olarak Vatandaşlık Gelirine Doğru. İstanbul: İletişim Yayınları.
İpek, M. (2015). Yeni yoksulluk ve Türkiye’de sosyal yardim paradoksu . Karatahta/İş Yazıları Dergisi sayı:1 , s. 77-104.
Irzık, E. (2018). Türkiye'nin sosyal yardım rejimi “temel gelir” zamanı geldi mi? TESEV.
Stuber, J., & Schlesinger, m. (2006). Sources of stigma for means-tested government programs. Social Science & Medicine volume 63, ıssue 4, s. 933-945.
Karaaslan, İ. (2015). Avrupa Birliği uygulamaları çerçevesinde Türkiye için istihdam odaklı asgari gelir desteği arayışları. İnsan & İnsan sayı: 3, s. 18-36.
Karadoğan, E. (2015). Sosyal yardımların psikososyal mitleri. Çalışma ve Toplum, 2015/3.
Kidd, S. (2014). Social exclusion and access to social protection schemes. Barton: Australian Government, Department of Foreign Affairs and Trade.
Kidd, S., Gelders, B., & Bailey-Athias, D. (2017). Exclusion by design: an assessment of the effectiveness of the proxy means test poverty targeting mechanism. Geneva: International Labour Organization and Development Pathways.
Kirmanoğlu, H. (2021). Temel gelir tartışmaları. Https://m.bianet.org/bianet/ekonomi/247254-temel-gelir-tartismalari adresinden alınmıştır (Erişim Tarihi: 15.12.2021).
Korpi, W., & Palme, J. (1998). The paradox of redistribution and strategies of equality:welfare state institutions, inequality, and poverty in the western countries. American Sociological Review, 63(5), s. 661–687.
Laenen, T., & Gugushvili, D. (2020). Are universal welfare policies really more popular than selective ones? A critical discussion of empirical research. Leuven: SPSW Working Paper Series ceso/spsw/2020-02.
Lehto, O. (2018). Basic income around the world: the unexpected benefits of unconditional cash transfers. Adam Smith Research Trust
Li, M., & Walker, R. (2016). Shame, stigma and the take-up of social assistance: ınsights from rural China. International Journal of Social Welfare, s. 230-238.
Liamputtong, P., & Rice, Z. S. (2021). Stigma, discrimination, and social exclusion. L. P. (eds) içinde, Handbook of Social Inclusion. Springer.
Lister, R. (2004). Poverty and social justice: recognition and respect. Bevan Foundation.
Losada, D. F. (2002). The selective approach to social policy in Colombia during the 1990’s. (BIEN 9th International Congress). Geneva.
Macauslan, I., & Riemenschneider, N. (2011). Richer but resented: what do cash transfers do to social relations? IDS Bulletin volume 42 number 6, s. 60-66.
Maleva, T. M., Grishina, E. E., & Tsatsura, E. A. (2017). Regional social assistance systems: why and how targeting policy is introduced. Regional Research of Russia vol. 7 no. 4 , s. 363-371.
Metin, O. (2011). Sosyal politika açısından AKP dönemi: sosyal yardım alanında yaşananlar. Çalışma ve Toplum 2011/1, s. 179-200.
Mkandawire, T. (2005). Targeting and Universalism in Poverty Reduction . UN, Social Policy and Development Programme Paper Number 23.
Molyneux, M., Jones, N., & Samuels, F. (2016). Can cash transfer programmes have ‘transformative’ effects? The Journal of Development Studies, 52:8,, s. 1087-1098.
Mosse, D. (2004). Power relations and poverty reduction. Power, rights, and poverty concepts and connections. Washington, D.C.: World Bank.
Müller, W. (2012). The potential of an unconditional basic income within social security systems in Europe: comparison of Germany, Sweden and the United Kingdom. BIEN. Munich
Neubourg, C. D., Castonguay, J., & Roelen, K. (2006). Social safety nets and targeted social assistance: lessons from the European experience. The world Bank.
OECD. (2019). Measuring the impact of social protection on inclusive growth. Paris: OECD Publishing.
Ortakaya, A. F., & Torun, G. (2011). Devlet tarafından verilen sosyal yardımlarda mükerrerliğin hesaplanması. Yardım ve Dayanışma Dergisi, 2(3), s. 75-91.
Özdemir, S. (2007). Küreselleşme sürecinde refah devleti. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
Petersen, M. B., Sznycer, D., Cosmides, l., & Tooby, J. (2012). Who deserves help? Evolutionary psychology, social emotions, and public opinion about welfare. Polit Psychol.1; 33(3):, s. 395-418.
Piachaud, D. (2016). Citizen’s income: rights and wrongs, Centre for the Analysis of Social Exclusion, working paper: 200,
Qingyue, M., Beibei, Y., & Liying, J. (2010). Means testing for targeting the people in health programs:a systematic review. Center for health management and policy, Shandong University.
Raventos, D. (2007). Basic İncome. The material conditions of freedom. London: Pluto Press.
Reutter, l. I., Veenstra, G., Love, R., Raphael, D., & Makwarimba, E. (2009). Who do they think we are, anyway?”: perceptions of and responses to poverty stigma. Qualitative Health Research volume 19, number 3, s. 297-311.
Roelen, K. (2020). Receiving social assistance in low- and middle-income countries: negating shame or producing stigma? Jnl. Soc. Pol. 49, 4, s. 705-723.
Rothstein, B. (2020). Cooperation for social protection explaining variation in welfare programs. American Behavioral Scientist, vol. 45 no. 5,, s. 901-918.
Spicker, P. (2022). Social policy,an introduction to social policy. http://spicker.uk/social-policy/socpol.htm, adresinden alınmıştır (Erişim Tarihi: 25.01.2022).
Standing, G. (2016). Temel gelir: küreselleşen dünyada yoksullukla mücadele yöntemi. A. Buğra, ve Ç. Keyder (Edt), Vatandaşlık Gelirine Doğru. İstanbul: İletişim Yayınları
Standing, G. (2010). Sosyal güvenlik ağları çılgınlığı: temel gelir doğu Avrupa'da neden gereklidir? A. Buğra, ve Ç. Keyder (Edt), sosyal politika yazıları. İstanbul: İletişim Yayınları
Sutton, E., Pemberton, S., Fahmy, E., & Tamiya, Y. (2014). Stigma, shame and the experience of poverty in Japan and the United Kingdom. Social Policy and Society, vol. 13, no. 01, s. 143-154.
Taşgın, N. Ş., & Özel , H. (2011). Türkiye'de sosyal hizmetlerin dönüşümü. Toplum ve Sosyal Hizmet, 22, 2, s. 175-190.
Ulutaş, Ç. Ü. (2017). Türkiye refah rejiminin dönüşüm sürecinde sosyal yardım sistemi. Emek Araştırma Dergisi, 8, 12, s. 27-48.
UNDP. (2020). Universal basic income: a working paper. UNDP China Office.
UNICEF. (2020). Universal child benefits policy issues and options. UNICEF.
UNICEF & SASSA. (2013). Preventing exclusion from the child support grant.
USAID, & UNICEF. (2014). Survey of barriers to access to social services, Georgia 2010: why not all poor families get social benefits and services. UNICEF.
Walker, R. (2014). Poverty, shame, and stigma. Oxford Scholarship.
Walker, R., Kyomuhendo, G., Chase, E., Choudhry, S., Gubrium, E. K., Jo, Y. N., vd. (2013). Poverty in global perspective: is shame a common denominator? Journal of Social Policy 42(02).
WHO. (2008). Stigma: a guidebook for action. WHO.
Wiggan, J. (2012). Telling stories of 21st century welfare: the UK coalition government and the neo-liberal discourse of worklessness and dependency. C r i t i c a l s o c i a l p o l i c y 32(3), s. 383-405.
Wignaraja, K., & Hovath, B. (2020). Universal basic ıncome is the answer to the ınequalities exposed by covid-19. World Economic Forum.
Wong, C. K. (1998). Rethinking selectivism and selectivity by means test . The Journal of Sociology & Social Welfare: vol. 25 : İss. 2 , article 7, s. 119-135.
World Bank. (2013). Design & implementation: targeting and selection. https://www.worldbank.org/en/topic/communitydrivendevelopment/brief/cdd-targeting-selection adresinden alınmıştır (Erişim Adresi: 12.12.2021).
World Bank. (2016). Universal social protection country cases.global partnership for universal social protection Usp 2030.
World Bank. (2011). Social protection sector strategy from safety net to springboard. Washington, D.C.: the World Bank.
Wyman, O. (2009). Dynamic benefits, towards welfare that works. The Centre for Social Justice.
Yang, L., Walker, R., Chen, J., & Zhang, R. (2019). Universal child benefits and dignity and shame. UNICEF.
Yaniv, G. (1997). Welfare fraud and welfare stigma. Journal of Economic Psychology 18, s. 435-451.
Yapıcı, F., & Karabulut, Ş. (2018). 16. Yüzyıldan 21. yüzyıla temel gelir düşüncesinin yeniden doğuşu. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 52, s. 353-380.
Yıldırım, B., & Şahin, F. (2019). Esping-Andersen’in refah devleti sınıflandırması ve makro sosyal hizmet uygulamaları temelinde Türkiye’nin konumu . Opus Cilt 11, Sayı 18, s. 2527-2554.