MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLİĞİNDE ÇALIŞMA SÜRECİNİN İŞÇİ, ARACI VE İŞVERENLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Bu araştırmanın amacı, mevsimlik tarım işçisi, aracı ve işverenler arasındaki çalışma sürecinin ve bu süreçte ortaya çıkan sorunların keşfedilmesidir. Fenomenolojik yaklaşımla Düzce’nin Akçakoca ilçesinde yapılan araştırmada, kartopu örneklem yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada 9 mevsimlik tarım işçisi, 4 aracı ve 5 işveren ile yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizde MAXQDA 12 programı kullanılmıştır. Analiz sonucunda enformel ilişkiler, çalışma süreci ve çözüm önerileri temalarına ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre mevsimlik tarımda işçi, aracı ve işverenler arasında enformel bir çalışma ilişkisi bulunmaktadır. Bu çalışma ilişkisi üç grubun da karşılıklı olarak sessiz kalması nedeniyle devam etmekte ve bu yolla yeniden üretilmektedir. İşçiler ulaşım, barınma, ücret ve çalışma saatleri konusunda sorunlar yaşamakta olup, işverenler devlet desteklerini yetersiz görmektedir. Katılımcılar yaşanılan sorunların çözümü için temelde devleti işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

mevsimlik tarım, mevsimlik tarım işçisi, tarım aracısı, işveren, enformel istihdam

A Qualitative Research on the Evaluation of Working Process in Seasonal Agricultural Work in Terms of Workers, Intermediaries and Employers

The aim of this research is to explore the working process and problems between seasonal agricultural workers, intermediaries and employers and problems. Snowball sampling method was used in the research conducted in Akçakoca district of Düzce with phenomenological approach. In the research, in-depth interviews were conducted with 9 seasonal agricultural workers, 4 intermediaries and 5 employers through semi-structured interview forms. MAXQDA 12 program was used in the analysis of the data. As a result of the analysis, the themes of informal relations, working process and solution suggestions were reached. According to the results, there is an informal working relationship between workers, intermediaries and employers in seasonal agricultural work. This working relationship continues due to the mutual silence of all three groups and is reproduced in this way. Workers experience problems with transportation, accommodation, wages and working hours, and employers see state subsidies insufficient. Basically participants point to the state for the solution of the problems.

Keywords:

seasonal agriculture, seasonal agricultural worker, farm intermediary, employer, informal employment,

PDF

___

Akalın, M. (2018). Mevsimlik tarım işçilerinin barınma koşullarının değerlendirilmesi: Yenice, Tarsus, Silifke örnekleri. Sosyal Güvence Dergisi, 7(13), 1-30.
Aslan, A., Gündüz, O., Atay, S., Duran, Z., & Görücü, İ. (2017). Mevsimlik tarım işçiliğinde aracılık hizmetlerinin mevcut durumu: Malatya örneği. TEAD, 3(2), 1-6.
Benek, S., & Ökten, Ş. (2011). Mevsimlik tarım işçilerinin yaşam koşullarına ilişkin bir araştırma: Hilvan ilçesi (Şanlıurfa) örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2) , 653-676.
Beydili-Gürbüz, E. (2019). Zorlu Yaşam Zorunlu Annelik: Mevsimlik Tarım İşçisi Kadınların Deneyimleri. Ankara: Gece Akademi.
Bourdieu, P. ve Wacquant, L. (1992) An Invitation to Reflexive Sociology, Cambridge: Polity Press.
Çetinkaya, Ö. (2008). Farm Labor Intermediaries in Seasonal Agricultural Work in Adana- Çukurova. Ankara: ODTÜ Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Çınar, S. (2014). Öteki "Proletarya": De- Proletarizasyon ve Mevsimlik Tarım İşçileri . Ankara: Notabene Yayınları.
Çınar, S., & Lordoğlu, K. (2011). Mevsimlik tarım işçileri: Marabadan ücretli fındık işçiliğine. III.Sosyal Haklar Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 419-448.
Demir, M. (2015). Mevsimlik tarım işçilerinin sosyal güvenlik haklarına ilişkin değerlendirmeler ve öneriler. Çalışma ve Toplum, 1, 177-194.
Demirli-Yıldız, A. (2016). Tarım işçisi ailelerin çocuklarının okul sürecinde deneyimledikleri sorunların anadil bağlamında ele alınması. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 14(55) , 102-116.
Hayata Destek Derneği (2014). Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliği Araştırma Raporu. Erişim adresi: https://www.hayatadestek.org/wp-content/uploads/2014/12/mevsimlik-gezici-tarim-isciligi-2014-arastirma-raporu.pdf.
Dinçay, İ. H. (2020). Mevsimlik işçiler ve çavuşluk sistemi: Eskişehir’de çalışan mevsimlik işçilere yönelik nitel bir araştırma. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6(34), 1385-1395.
Duruiz, D. (2011 ). Seasonal Agricultural Workers in Manisa: Materialization of Labor, Bodies and Places Through Everyday Encounters. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi .
Eğitim-Sen. (2007). Mevsimlik Tarım İşçiliği Nedeni ile Eğitimine Ara Veren İlköğretim Öğrencileri Araştırması. Ankara : Eğitim-Sen.
Geçgin, E. (2009). Ankara- Polatlı örneğinde sosyal dışlanma açısından mevsimlik tarım işçiliği. Ankyra: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,1(1) , 3-35.
Görücü, İ., & Akbıyık, N. (2010). Türkiye'de mevsimlik tarım işçiliği: sorunları ve çözüm önerileri . Hikmet Yurdu Düşünce- Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 3 (5), 189-219.
Görücü, İ., & Demirbaş, M. (2013). Türkiye’de tarım aracılığı: Uygulama, sorunlar ve çözüm önerileri. Hikmet Yurdu Düşünce- Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6(12), 133-153.
Gülçubuk, B., Karabıyık, E., & Tanır, F. (2003). Tarım Kesiminde En Kötü Biçimde Çalışan Çocuk İşçiliği Temel Araştırması (Adana İli-Karataş İlçesinde Pamuk Hasadında Çalışan Çocuklar Örneği) Raporu. Ankara: ILO.
Gürsoy, Ö. B. (2010). Bir Yaşam Biçimi Olarak Dışlanma: Türkiye’de Mevsimlik Tarım İşçileri. Sınıftan Sınıfa Fabrika Dışında Çalışma Manzaraları (Der. A. Buğra), İstanbul: İletişim Yayınları, 65-33.
Kalkınma Atölyesi (2018) ‘Bir Yevmiye, Bir Yevmiyedir...’ Tarım Aracıları ve Türkiye’de Tarımsal Üretimde Çocuk İşçiliği Raporu. Erişim adresi: http://www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/Raporlar/TURKCE/07/TARIM%20ARACILARI%20RAPOR%20_TR.pdf
Kaya, M., & Özgülnar, N. (2015). Mevsimlik (Gezici/Geçici) tarım işçilerinin iki yerleşim birimindeki yaşam koşulları ve sağlık durumlarına niteliksel bakış. Turk J Public Health, 13(2) , 115-126.
Kusadokoro, M., Takeshi M. & Ufuk, G. (2016).Networks and intermediaries in seasonal agricultural labor markets in Turkey. International Journal of Food and Agricultural Economics, 4 (2), 51-67.
Küçükkırca, İ. A. (2012). Etnisite, toplumsal cinsiyet ve sınıf ekseninde mevsimlik Kürt tarım işçileri. Toplum ve Kuram, 6, 197-218.
Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık
MİGA, (2012). Tarımda Mevsimlik İşçi Göçü Türkiye Durum Özeti. İstanbul: Friedrich-Ebert-Stiftung.
MSG Yayın Kurulu (2010). Mevsimlik tarım işçilerinin yasal durumu. Türk Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 38, 4-5.
OLAM. (2018). Batı Karadeniz Bölgesi mevsimlik fındık tarımında sosyal sorunların saha aktörleri açısından analizi. Erişim adresi: https://progida.com.tr/content/files/uploads/86/hasat-analiz-sakarya-duzce.pdf
Önen, S. (2012). Mevsimlik tarım işçiliği ve çingeneler. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4 (2) , 281-290.
Özbekmezci, Ş., & Sahil, S. (2004). Mevsimlik tarım işçilerinin sosyal, ekonomik ve barınma sorunlarının analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19 (3) , 261-274.
Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimleri yöntembilimi sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
Patton, M. Q (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Çev. Ed. M. Büyün ve S. B. Demir). Ankara: PEGEM Akademi.
Pikolo Derneği (2018). Tarım Aracısı Profil Çalışması. Erişim adresi: http://www.pikolo.org/assets/raporlar/tarim-is-aracilarinin-veri-tabaninin-olusturulmasi-ve-farkindalik-olusturma-yontemi-ile-cocuk-isciliginin-sonlandirilmasi-projesi-(kisa-rapor).pdf
Şimşek, Z., & Koruk, İ. (2009). Çocuk işçiliğinin en kötü biçimlerinden biri mevsimlik göçebe tarım işçiliği. Çalışma Ortamı Dergisi, 105, Temmuz-Ağustos, 1-23. Tarımda İş Aracılığı Yönetmeliği. (2010, Mayıs 27). Resmi Gazete (Sayı:27593). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/05/20100527-4.htm.
TBMM. (2015). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu. Ankara.
TMO (2020). 2019 Yılı Fındık Sektör Raporu. Erişim adresi: https://www.tmo.gov.tr/Upload/Document/sektorraporlari/findik2019.pdf
Uzundumlu, A. S., Bilgiç, A. & Ertek, N. (2019). Türkiye’nin fındık üretiminde önde gelen illerin 2019-2025 yılları arasındaki fındık üretimlerinin ARIMA modeliyle tahmin edilmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 8 (Özel Sayı), 115-126.
Yıldırak, N., Gülçubuk, B., Gün, S., Olhan, E., & Mehmet, K. (2002). Türkiye'de Gezici ve Geçici Kadın Tarım İşçilerinin Çalışma ve Yaşam Koşulları ve Sorunları. Ankara: Uluslararası Çalışma Örgütü.
Yılmaz, Ç. (2020). Fındık Tarımında Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyal Dışlanma Süreçleri,. C. Aslan, & İ. Sanberk içinde, Sosyoloji ve Psikoloji Araştırmaları (s. 45-62.). Ankara: Akademisyen Yayınevi.
Yılmaz, Ç., & İşler, A. M. (2020). Fındık tarımı özelinde tarım iş aracılığının sosyolojik analizi. Genel-İş Emek Araştırmaları Dergisi, 2, 119-151.