KUŞ SEMBOLİZMİ VE KÜLTÜREL HAFIZA: TÜRK VE AMERİKAN EDEBİYATINDA BİYOÇEŞİTLİLİK VE KENTLEŞMENİN İNCELENMESİ

Bu makale kültürel hafıza ile biyoçeşitlilik arasında doğrudan bir ilişki olduğu yönündeki çevreci ilkenin, Türk ve Amerikan edebiyatından seçme üç edebi eserin bağlamında incelenmesini amaçlamaktadır. Bu eserlerde hızlı sanayileşme süreçlerinin hemen öncesi ve sonrasında yaşanan toplumsal dönüşümlerin yanında kentleşme ve hızlı nüfus artışı ile değişen kültürel dokunun izleri takip edilebilir. Bu eserler arasındaki bir diğer ortak nokta ise her üçünün de farklı yönleriyle kuş avcılığını konu etmeleridir. Kuş sembolizmi kırsal ile kent kültürü arasındaki karşıtlığı vurgulamak için etkili bir şekilde kullanılmıştır. Kuşların doğal özelliklerine dayanan bu sembolik ilişkilere ek olarak, bu metinler, tarihin ve geleneklerin sağladığı kültürlerarası referanslarla zenginleştirilmiş çok sayıda anlam katmanını yorumlamak için kuş yaşamının farklı yönlerini kullanır. Doğal çevreyi zaman zaman alegorik amaçlarla kullanan bu kurmaca anlatıların didaktik bir nitelik taşımadıklarının altı çizilmelidir. Bu ekomerkezci metinler, kuşları yalnızca geleneksel simgesel anlamlarıyla değil, aynı zamanda bir karakter ya da tema olarak, gerçek varlıklar olarak da kullanırlar. Kentleşme ile biyolojik çeşitliliğin azalması arasında doğrudan bir ilişki kurarak, insanın da bir parçası olduğu doğal döngüde kuşların ayrılmaz rolü vurgulanmaktadır. Son olarak bu çalışmada, kültürel ve tarihsel önemlerinin yanında, ekosistemin çok önemli bir parçası olan kuşların hayranlık uyandıran ve koruma altında olması gereken sanat eserleri olarak görülebilmelerinin biyoçeşitliliğin sürdürülebilirliğine katkısı yine söz konusu şu eserler üzerinden tartışılmaktadır: Bunlardan ikisi, ‘Son Kuşlar’ ve Kuşlar da Gitti, birlikte ele alınarak, İstanbul'un sanayileşme öncesi kent yaşamının değer yargıları ve yaşam biçimleri ile hızlı kentleşme sonrası durumu karşılaştırıyor. Sonuncusu olan 'Beyaz Balıkçıl' ise kırsal yaşam deneyimi ile çevre bilinci arasındaki ilişki üzerinde durmaktadır. Bu kıyaslama sonucunda endüstriyel kent yaşamının, doğanın içsel değerinin bilinebilmesi önünde önemli ölçüde engel oluşturduğuna ulaşılır.

Anahtar Kelimeler:

Sait Faik, Yaşar Kemal, Sarah Orne Jewett, Biyoçeşitlilik, Kuş Yaşamı

AVIAN SYMBOLISM AND CULTURAL MEMORY: EXPLORING BIODIVERSITY AND URBANIZATION IN TURKISH AND AMERICAN LITERATURE

This article aims to examine one of the key principles of environmental philosophy, the direct relationship between cultural memory and biodiversity, in the context of three literary works selected from Turkish and American literature. These works trace a process of change in cultural texture due to rapid urbanization and population growth, as well as social transformations experienced just before and after rapid industrialization periods. Another common point is that all three of them deal with different aspects of bird hunting. Bird symbolism has been used effectively to highlight the contrast between rural and urban cultures. In addition to these symbolic relationships based on the natural characteristics of the birds, these texts use different aspects of avian life to interpret multiple layers of meaning, enriched by intercultural and intracultural references provided by history and tradition. It should be underlined that these fictional narratives, which sometimes use the natural environment for allegorical purposes, do not have didactic qualities. These ecocentric texts use birds not only in their traditional symbolic meaning, but also, either as a character or a theme, as real beings. By establishing a direct relationship between urbanization and reduction of biodiversity, inseparable role of birds in the cycles of nature, of which human beings are also a part, is emphasized. Finally, in this study, besides their cultural and historical importance, contribution of birds to the sustainability of biodiversity is discussed through the following literary works: Two of them, 'The Last Birds' and The Birds Have Also Gone, compare the value judgments and lifestyles of Istanbul’s pre-industrial urban era with the post-industrial situation. The last one, ‘A White Heron’, focuses on the relationship between rural life experiences and environmental awareness. This comparison leads to the conclusion that industrial urban life poses a significant obstacle to appreciating the intrinsic value of nature.

Keywords:

Sait Faik, Yaşar Kemal, Sarah Orne Jewett, Biodiversity, Avian Life,

PDF

___

Abasıyanık, S. F. (1983). A Dot on the Map: Selected Stories and Poems. Halman, T. S. & Warner, J. L. (eds.), Indiana University Turkish Studies.
Akyol, Ö. (2018). A Deep Ecological Reading of Yaşar Kemal's The Birds Have Also Gone. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (32), 237-242.
Avcı, S. (2005). Two Papers About Urbanization in Turkey: Cities and Urban Population & Faults, Earthquakes and Cities. İstanbul: Çantay
Britannica, T. Editors of Encyclopaedia (2017, December 4). Sylviidae. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/animal/Sylviidae
Carson, R. (2002). The Silent Spring. New York: Mariner Books
Donovan, J. (1991). Silence or Capitulation: Prepatriarchal ‘Mother’s Gardens’ in Jewett and Freeman. In S. Marchalonis (ed.), Critical Essays on Mary Wilkins Freeman. (pp. 151–156). Boston: Hall.
Egan, M. (2007). Barry Commoner and the Science of Survival the Remaking of American Environmentalism. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
Egwumah, F.A., Egwumah, P.O., Edet, D.I. (2017). Paramount roles of wild birds as bioindicators of contamination. International Journal of Avian & Wildlife Biology 2(1). 194-200. DOI: 10.15406/ijawb.2017.02.00041
Emerson, R.W. (1950). The Complete Essays and Other Writings of Ralph Waldo Emerson. New York: The Modern Library.
Estok, S. C. (2005). Shakespeare and Ecocriticism: An Analysis of ‘Home’ and ‘Power’ in King Lear. AUMLA 103 (May 2005), 15-41.
Fortuny, K. (2019). Animals and the Environment in Turkish Culture: Ecocriticism and Transnational Literature. London: I.B. Tauris
Gibson, G. (2005). The Bedside Book of Birds: An Avian Miscellany. Toronto: Doubleday.
Glotfelty, C. (1996). Introduction: Literary Studies in an Age of Environmental Crisis. In Glotfelty, C & Fromm, H (eds.), The Ecocriticism Reader: Landmarks in Literary Ecology. (pp. xv–xxxvii). Athens: University of Georgia Press.
Gore, A. (1994). Preface. In Carson, R. The Silent Spring. New York: Mariner Books
Gray, R. (2012). A History of American Literature. West Sussex: Wiley Blackwell Holmer, P.L. (1976). C. S. Lewis: The Shape of His Faith and Thought. New York: Harper & Row
Jamil, S. S. (2017). Country and City in Sarah Orne Jewett's A White Heron, The Explicator (75:2), 67-72. DOI: 10.1080/00144940.2017.1312246
Jewett, S.O. (2001). A White Heron and Other Stories. Blackmask Online
Kemal, Y. (1987). The Birds Have Also Gone. Kemal T. (trans.) London: Collins Harvilll
Kuzmiak, D.T. (1991). The American Environmental Movement. The Geographical Journal, 157(3) (Nov. 1991), 265-278.
Marshall Plan (1948). The U.S. National Archives and Records Administration. Washington D.C.
Mason T.V. (2009). Toward an (Avian) Aesthetic of (Avian) Absence. Alternation 16(2), 152-79.
Name of the Week: Sylvia, Sylvie. (2018, March 2). Name of the Week: Sylvia, Sylvie - British Baby Names. https://www.britishbabynames.com/blog/2018/02/name-of-the-week-sylvia-sylvie.html
Souza-Alonso, P., Saiz, G., García, R. A., Pauchard, A., Ferreira, A., Merino, A. (2022). Post-fire ecological restoration in Latin American forest ecosystems: insights and lessons from the last two decades. Forest Ecology and management (509). DOI: 10.1016/j.foreco.2022.120083
Suzuki, D. T. & McConnell, A. (2007). The sacred balance: rediscovering our place in nature. St Leonards, N.S.W.: Allen & Unwin
Tabur, M. A., & Ayvaz, Y. (2010). Ecological importance of birds. In Second International Symposium on Sustainable Development Conference. June 2010. pp. 560-565.
Thoreau, H. D. (1992). Walden or, Life in the Woods. New York: Alfred A. Knopf.
Tyson, L. (2006). Critical Theory Today. New York: Routledge
Yıldırım, R. S. (2021). Sait Faik Abasıyanık’ın Hikâyelerinin Çevreci Eleştiri Işığında İncelenmesi. (unpublished master's thesis). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.