Sevgi Ayakları: “Uysal Özneler” Üzerinden Bir 12 Eylül Okuması

Bu çalışma Bilgi Sosyologu olan Peter L. Berger ve Thomas Luckmann’ın gerçekliğin sosyal inşası kuramından yola çıkarak Memet Baydur’un 1992 yılında yazdığı Sevgi Ayakları adlı oyununu egemen güçlerin hegemonik olduğu toplumsal gerçekliği içselleştiren bireylerin kendi ürettikleri gerçekliğe yabancılaşması bağlamında incelemeyi amaçlamaktadır. Bu anlamda 12 Eylül 1980 Askeri Darbesinin baskı ve şiddetle kurguladığı siyasal, ekonomik ve kültürel gerçekliklerini içselleştiren bireylerinin kendilerine ve topluma yabancılaşması, toplumsal gerçeklik üzerinde hegemonik olan egemen gücün kolektif belleği hedef alarak gerçeklik zeminini bozması yönünden ele alınacaktır. Ayrıca 12 Eylül’ün ideolojik ve baskı aygıtları aracılığıyla uysal özne inşa etme sürecinde bireyin öznel gerçekliklerini ve normlarını değiştirmesi, Michel Foucault’un disiplinci iktidar kavramıyla birlikte değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

12 Eylül, , Toplumsal Gerçeklik, , Uysal Özne, , Yabancılaşma, Kolektif Bellek

Sevgi Ayakları: A Reading of the 1980 Coup through “Docile Subjects”

This study analyses Sevgi Ayakları, a 1992 play written by Memet Baydur, within the framework of individual alienation and the internalization of social reality prevailed upon by dominant powers. The analysis also draws from sociologists Peter L. Berger and Thomas Luckmann’s theory of social construction of reality. In this regard, the fact that individuals, who have internalized cultural, economic and political realities constructed by the September 12th, 1980 coup d’état through oppression and violence, have become self-alienated from the society is dealt with by considering the breakdown of reality by the dominant powers reigning over social reality, aiming at collective memory. Furthermore, the 1980 coup’s altering individuals’ subjective realities and norms while creating docile subjects through ideological and oppression apparatus is evaluated using Michel Foucault’s concept of “disciplinary power“.

Keywords:

September 12, Social Reality, Docile Subject, Alienation, Collective Memory,

PDF

___

Baudrillard, Jean. Simülakrlar ve Simülasyon, çev. Oğuz Adanır. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2017. google scholar
Baydur, Memet. Tiyatro Oyunları Sevgi Ayakları. İstanbul: İletişim Yayınları, 2016. google scholar
Beckett, Samuel. “Godot’yu Beklerken”, Toplu Oyunları 1, çev: Uğur Ün. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları, 1933. google scholar
Belge, Murat. “Yeni İnsan Yeni Kültür”, Yüzyıl Biterken Cumhuriyet Ansiklopedisi 13. İstanbul: İletişim Yayınları, 1996. google scholar
Belge, Murat. 12 Yıl Sonra 12 Eylül. İstanbul: Birikim Yayınları, 2000. google scholar
Berger, Peter L., Luckmann, Thomas. Gerçekliğin Sosyal İnşası: Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi, çev. Vefa Saygın Öğütle. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2008. google scholar
Buttanrı, Müzeyyen. “Cumhuriyet Devri Türk Tiyatrosunda Batı Etkisi” Turkish Studies, Language and Literature 5/2, 2010. google scholar
Çavdar, Tevfik. Türkiye’nin Demokrasi Tarihi (1950’den Günümüze). Ankara: İmge Kitabevi, 2013. google scholar
Foucault, Michel. “Büyük Kapatılma”, Seçme Yazılar, çev. Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011. google scholar
Foucault, Michel. Hapishanenin Doğuşu, çev. Mehmet Alı Kılıçbay. Ankara: İmge Yayınları, 1992. google scholar
Gemalmaz, Mehmet Semih. “12 Eylül Rejimi”, Yüzyıl Biterken: Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi 14. İstanbul: İletişim Yayınları, 1996. google scholar
Gleason, Paul. “Kimliği Tanımlamak: Semantik Bir Tarih”, Kimlik Politikaları Tanınma, Özdeşlik, Farklılık. Derleyen Fırat Mollaer. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2014. google scholar
Gürbilek, Nurdan. Vitrinde Yaşamak. İstanbul: Metis Yayınları, 2001. google scholar
Halbwachs, Maurice. Kolektif Hafıza, çev. Banu Barış. Ankara: Heretik Yayıncılık, 2017. google scholar
Kozanoğlu, Can. Cilalı İmaj Devri. İstanbul: İletişim Yayınları, 1992. google scholar
Nichanian, Marc. Edebiyat ve Felaket, çev. Ayşe Gül Altınay. İstanbul: İletişim Yayınları, 2011. google scholar
Orwell, George. 1984, çev. Celal Üster. İstanbul: Can Yayınları, 2016. google scholar
Schutz, Alfred. Fenomenolojik İlişkiler, çev. Adnan Akan-Seyda Kesikoğlu. Ankara: Heretik Yayınları, 2018. google scholar
Schutz, Alfred. “Yabancı: Bir Sosyal Psikoloji Makalesi”, Yabancı. Bir İlişki Biçimi Olarak Ötekilik. Derleyen google scholar
Levent Ünsaldı. Ankara: Heretik Yayıncılık, 2016. google scholar
Şaylan, Gencay. Postmodernizm. İstanbul: İmge Yayınevi, 2002. google scholar
Şener, Sevda. Gelişim Sürecinde Türk Tiyatrosu. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları, 2011. google scholar
Yüksel, Ayşegül. Çağdaş Türk Tiyatrosundan On Yazar. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları, 1997. google scholar