İBN ‘AKÎL VE ŞERHU İBN ‘AKÎL ESERİNDE METOT

Bu çalışma, İbn Mâlik’e ait Elfiyye adlı eseri üzerine İbn ‘Akîl’in şerh etmiş olduğu Şerhu İbn ‘Akîl ismiyle meşhur olan eserin metoduna dairdir. İbn ‘Akîl miladi 14. asırda yaşamış fıkıh, tefsir, kelam, mantık, kıraat dersleri almış bir âlimdir. Özellikle fıkıh ve nahiv ilminde kendisine başvurulan birisi olmuştur. İbn ‘Akîl, yazmış olduğu Şerhu İbn ‘Akîl adlı eseriyle gramer alanına büyük katkılar sağlamış ve hatta günümüzde dahi Arap dili öğretiminde önemli katkılar sağlamaya devam etmektedir. Şerhû İbn Akîl adlı eserde mukaddime kısmından itibaren altmış altı ana başlık altında nahiv grameri akıcı bir üslupla ele alındığından dolayı kitabı okumak isteyen kimse okumaya başladığında ilk sayfalarda dahi eserin anlatım ve üslûbunun açık ve anlaşılır olduğunu fark edecektir. Eserde, gramer kuralları Kur’an’ı Kerim’den ayetler, Hadis-i Şerifler ve Arap şiirinden verilen örneklerle izah edilmiş olması, konuların kolayca anlaşılmasını sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Arap Dili, İbn ‘Akîl, Şerhu İbn ‘Akîl, İmam Mâlik, Gramer, Metot.

METHOD İN THE WORK OF IBN ‘AKİL AND SHARHU IBN ‘AKİL

This study is the introduction of the work that gained fame under the name of Sherhu Ibn 'Akil, which he wrote on Ibn Malik's Elfiyye, which was annotated by Ibn 'Akil. Ibn 'Akil is a scholar who lived in the 14th century and took lessons in fiqh, tafsir, kalam, logic, and recitation. He has been a person who was consulted especially in the science of fiqh and nahw. Ibn 'Akil made great contributions to the field of syntax with his work called Sharhu Ibn 'Akil, and even today, this work is one of the references used in the teaching of the Arabic language. Since the syntax grammar is handled in a fluent style under sixty-six main headings starting from the introduction part of the work called Şerhû İbn Akil, anyone who wants to read the book will realize that the narration and style of the work is clear and understandable even in the first pages. The grammatical rules in the work have been explained with verses from the Qur'an, Hadith-i Sharifs and examples from Arabic poetry, making the subjects easy to understand.

Keywords:

Arabic language, Ibn ‘Akil, Sharhu Ibn ‘Akil, Imam Malik, Grammar, Method.,

PDF

___

Afif, A. 1978. “et-Tezkiretü li Ebî Hayyân el-Endülüsî”, Şam: Mecelletu Mecmai’l-Lugati’l-Arabiyye bi Dımaşk, Cilt: 53/I.
Benli, M. S. (1999). “İbn Akîl, Bahâeddin”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yay., Cilt: 19.
Brockelmann, C. (ty). Tarihu’l-Edebi’l’Arabî, nşr. Abdulhalîm en-Neccâr, Kâhire, t.y.
Çelebi, K. (1941). Keşfu’z-Zunûn, Bağdat: Mektebetü’l Müsannâ.
Çörtü, M. M. (2011). Arapça Dilbilgisi Nahiv, İFAV Yayınları, İstanbul.
Dâvûdî, Ş. M. (1983). Tabakâtü’l-Müfessirîn, Beyrût: İlmî Kitap Dâiresi.
Dâyf, Ş. (1960). Târihu’l-Edebi’l-Arabi’l-Asru’l-Câhilîyye, Mısır: Dâru’l-Meârif, 1960.
Dede, H. (2021). Sarf İlminde el-Mâzinî ve et-Tasrîf Adlı Eseri, Sonçağ Yayınları, Ankara.
Durmuş, İ. (2002). “Kazvînî, Hatîp”, DİA, Ankara: TDV Yay., Cilt: 25.
Durmuş, İ. (2006). “Nahiv”, DİA, İstanbul: TDV Yay., Cilt: 32.
Durmuş, İ. (2020). “Müberred”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yay., Cilt: 29.
Ebû Hayyân, E. (1999). el-Bahru’l-Muhît fî’t-Tefsîr, thk. Sıtkî Muhammed Cemil, Beyrut: Dar’ul Fikr.
Ege, Ramazan-Tilkitaş, Sadullah. “Abdurrahman b. Ahmed b. Ali el-Humeydî’de Bedî’iyye”. EKEV Akademi Dergisi XXVI/92 (2022a), 219-235.
Ege, Ramazan-Tilkitaş, Sadullah. “Abdurrahman b. Ahmed b. Ali el-Humeydî’de Methiye Örnekleri”. Academic Platform Journal of Islamic Research (APJIR) VI/2 (2022), 192-211.
Ege, Ramazan-Tilkitaş, Sadullah. “El-Humeydî’nin Bedî’iyyesinde Kullandığı Bazı Edebi Sanatlar = Praise of the Prophet in the Ode of al-Humeydî”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi IX/2 (2022b), 660-685.
el-Askalânî, Ş. A. (1972) ed-Dureru’l-Kâmine fî A’yâni’l-Mîeti’s-Sâmine, thk. Muhammed Seyyid Câdulhak , Kâhire: Dâiretü’l-Maârif.
el-Baġdâdî, A. Ö. (1997). Hızânetu’l-Edeb, thk. Abdusselam Muhammed Harun, Kahire: Mektebetu’l-Ḫancî.
es-Safedî, S. H. (2000). el-Vâfî bi’l-Vefeyât, thk. Ahmed el-Arnavut- Türkî Mustafa, Beyrut: İhyâu’t-Turâsi.
es-Subkî, E. N. T. (1992). Tabakâtu’ş Şâfi‘ıyyeti’l-Kubrâ, thk. Mahmûd Muhammed et-Tanâhî Abdulfettâh Muhammed el-Hulv, Îsâ el-Bâbî el’Halebî, Kahire.
es-Suyûtî, (1967). Hüsnü’l-Muhâdara, thk. Muhammed b. Fadl İbrahim, Haleb: Dâru’l Ahya-i Kütübi’l-Arabî.
es-Suyûtî, (1978). el-Ikrâh fî ‘ilmî Usûli’n-Nahv, nşr. Ahmet Subhi Furat, İstanbul.
es-Suyûtî, (1979). Buğyetu’l-Vu’ât fî Tabakâti’l-Lugaviyyîn ve’n-Nuhât, thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Beyrut: Dâru’l-Fikr.
et-Tantavî, M. (1968). Neş’etu’n-Nahv ve Târîhu Eşheri’n-Nuhât, Kahire: Dârü’l Maârif.
ez-Zehebî, (ty). Zuyûlu’l-‘Iber fî Haberi men Gaber, thk. Ebû Hâcer Muhammed es-Sa‘îd b. Besyûnî, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l İlmiyye.
İbiş, M. (2020). İbn Ebî İsba‘ın Hayatı ve Belâgat İlmindeki Yeri. Ankara: Sonçağ Yayıncılık.
İbiş, M. (2022). “Modern Dönemde Mısır'da Şiirin Durumu”, Arap Edebiyatının Gelişim Serüveni 1, Konya Palet Yayınları.
İbiş, M. (2022). Arap Dilinde Fasih ve Ammî Dil. Ankara: Sonçağ Yayıncılık.
İbn ‘Akîl, B. (1980). Şerhu İbn ‘Akîl ‘alâ Elfiyyeti İbn Mâlik, thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamîd, Kahire: Dâru’t-Turâs.
İbn’ul-Cezeri, Ş. M. (1933). Ğâyetü’n-Nihâye fî-Tabâgât-i Gurâi, Mısır: Dâiretü’l Kütübü’l İlmiyye.
İbnu’l-İmâd, (1986). Şezeretu’z-Zeheb fî Ahbâri men Zeheb, thk. Muhammed el’Arnavûtî, Beyrût: Dâru’l İbn Kesîr.
Kafes, M. (1994). “Ebû Hayyân el-Endelûsî’nin Hayatı ve el-Bahru’l-Muhît İsimli Tefsirindeki Metodu”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Kafes, M. (1994). “Ebû Hayyân el-Endelüsî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yay., Cilt: 10.
Kafes, M. (1995). “Arap Dilinde Nahiv İlminin Doğuşu ve Önemi”, S.Ü. Fen-Edebiyat Dergisi, Sayı: 10.
Kandemir, M. Y. (1992). “Bulkînî, Abdurrahman b. Ömer”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yay., Cilt: 6.
Kandemir, M. Y. (2000). “İbnü’l Irâkî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yay., Cilt:21.
Tilkitaş, Sadullah. “Mâide Sûresinde Kıraat Farklılığı Olan Bazı Ayetlerin Tefsire Etkisi = The Effect of Some Verses with a Difference in Qiraah on the Meaning”. RUSUH: Uşak Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi II/1 (2022), 181-193.
Turan, A. (1995). “Elfiyye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yay., Cilt:9.
Uzunpostalcı, M. (1992). “Bulkînî, Ömer b. Reslân”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yay., Cilt: 6.
Ünal, M. (2013). Murad-ı Buhari Külliyatı-I, Fakülte Kitabevi, Isparta.
Ünal, M. (2016). Mesnevinin Yedinci Cildinin Sıhhati İle İlgili Görüş ve Öneriler, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9/42, 395-403.
Ünal, M. (2016). Osmanlı Türkçesi Grameri Sözlüğü, El-ya Yayınları, Isparta.
Ünal, M. (2020). Türk-İslam Edebiyatı, Lisans Yayınları, İstanbul.
Yüksek, İ. (2014 m., 1437 h.), el-Azîz fî şerhi’l-Vecîz, 23 cilt, 5/1, 6/1, 7/1. 1/86. El-İmârat-ü’l-Arabiyyet-ü’l-Müttehide.
Yüksek, İ. (2022). Bakara Sûresi Örneğinde Arap Dilinde Harf-i Cerli Fiiller, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9/59, 470-496 (472).
Yüksek, İ. (2022). Bakara Sûresi Örneğinde Arap Dilinde Harf-i Cerli Fiiller, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9/59, 470-496 (472).