Esra Teke, Ercan YILMAZ, Abdullah SÜRÜCÜ

İlkokul Öğrencilerinin Algıladıkları Anne Baba Tutumları ile Sosyal Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı ilkokul öğrencilerinin algıladıkları anne baba tutumları ile sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmada ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Konya İli Selçuklu İlçesinde bulunan iki ilkokulda öğrenim gören 9-11 yaşları arasındaki 427 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada, Kişisel Bilgi Formu, Anne Baba Tutum Ölçeği (ABTÖ), Çocuklar İçin Sosyal Kaygı Ölçeği-Yenilenmiş Formu (ÇSAÖ-Y) uygulanmıştır. Verilerin normal dağılıma uygunluğu Tek Örneklem Kolmogorov Smirnov Testi kullanılarak ölçülmüştür. Test sonucunda p<0,05 bulunduğu için verilerin ya da dağılımın normal dağılım göstermediği görülmüştür. Non parametrik testler seçilmiştir. Verilerin analizinde, spearman korelasyon analizi, Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, anneden ve babadan algılanan demokratik tutum ile sosyal kaygı arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Anneden ve babadan algılanan otoriter tutum ile sosyal kaygı arasında ise anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Cinsiyete göre, anneden algılanan demokratik tutum ve babadan algılanan demokratik tutum puanları anlamlı düzeyde farklılık göstermezken, anneden algılanan otoriter tutum, babadan algılanan otoriter tutum ve sosyal kaygı puanlarının anlamlı düzeyde farklılık gösterdiği görülmüştür. Algılanan okul başarı düzeyine göre, sosyal kaygı puanlarının anlamlı bir farklılık göstermediği, anneden algılanan demokratik tutum, anneden algılanan otoriter tutum, babadan algılanan demokratik tutum ve babadan algılanan otoriter tutum puanlarının ise anlamlı düzeyde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Arkadaşlık kurarken zorluk yaşama durumuna göre, anneden algılanan demokratik tutum ve babadan algılanan otoriter tutum puanlarının anlamlı bir farklılık göstermediği, anneden algılanan otoriter tutum, babadan algılanan demokratik tutum ve sosyal kaygı puanlarının ise anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: İlkokul öğrencileri, anne baba tutumları, sosyal kaygı

Anahtar Kelimeler:

İlkokul öğrencileri, Anne baba tutumları, Sosyal kaygı

Examination of the Relationship Between Perceived Parental Attitudes and Social Anxiety Levels of Primary School Students

The aim of this study is to determine the relationship between perceived parental attitudes and social anxiety levels of primary school students. In the research descriptive research method and relational survey model was used. The study group of this research consists of students studying in two primary schools in Selcuklu, Konya in 2017-2018 academic year. For the aim of the study, 427 students aged 9-11 were administered Personal Information Form, Parental Attitude Scale, and Social Anxiety Scale for Children-Revised. The suitability of the data for normal distribution was measured by using the Single Sample Kolmogorov Smirnov Test. As a result of the test, since p <0.05 was found, data or distribution was accepted not to have normal distribution. To analyze the data, Spearman correlation analysis was used to test the significance between perceived parent attitudes and social anxiety scores. Mann Whitney U Test was used to examine whether perceived parental attitudes and social anxiety scores differed by gender. Kruskal Wallis H-Test was used to examine whether perceived parental attitudes and social anxiety scores differed according to their achievement levels in the school, having difficulty in making friends and having problems in family relations. According to the results of the study, there was no relationship between perceived democratic attitude from mother and father and social anxiety. A significant relationship was found between authoritarian attitude perceived from mother and father and social anxiety. There was no significant difference between the democratic attitude perceived by the mother and father according to gender a significant difference was found between the scores of perceived authoritarian attitude from mother, authoritarian attitude from father and social anxiety scores. While there was no significant difference between school achievement level and social anxiety scores, there was a significant difference between the scores of the democratic attitude perceived from mother, the authoritarian attitude perceived from mother, the democratic attitude perceived from father, and authoritarian attitude perceived from father. There was no significant difference between democratic attitude perceived by the mother and the authoritarian attitude perceived by the father according to the difficulty in making friends. Significant difference found between the authoritarian attitude perceived from mother, democratic attitude perceived from father, and social anxiety scores.

Keywords:

Primary school students, parental attitudes, social anxiety,

PDF

___

Akgün, A., & Aydın, S. (2007). İlköğretim fen ve matematik öğretmenliği öğrencilerinin kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 283-299.
Aktaş Özkafacı, A. (2012). Annenin çocuk yetiştirme tutumu ile çocuğun sosyal beceri düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
Akyıl, Y. (2000). Perceived parental child-rearing practices and social anxiety in Turkish adolascents (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
Albano, A. M., DiBartolo, P. M., Heimberg, R. G., & Barlow, D. H. (1995). Social phobia: Diagnosis, assessment, and treatment. New York: The Guilford Press. Arı, R. (2005). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Ayberk, A. (2011). Üniversite öğrencilerinin bağlanma stilleri ve sosyal kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Üniversitesi, Muğla.
Aydın, A., & Sütcü, S. T. (2007). Ergenler için sosyal kaygi ölçeğinin (ESKÖ) geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 14(2), 79-89.
Aynacı, B. (2018). Aile danışmanlığı merkezine başvuran kişilerin kaygı düzeyleri ile dindarlık durumlarının ilişkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
Bacanlı, H. (2002). Psikolojik kavram analizleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Bal, U., Çakmak, S., & Uğuz, Ş. (2013). Anksiyete bozukluklarında cinsiyete göresemptom farklılıkları. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(4), 441-459.
Bandelow, B., Torrente, A. C., Wedekind, D., Broocks, A., Hajak, G. & Rüther, E. (2004). Early traumatic life events, parental rearing styles, family history of mental disorders, and birth risk factors in patients with social anxiety disorder. European archives of psychiatry and clinical neuroscience, 254(6), 397-405.
Baumrind, D. (1966). The effects of authoritative parental control on child behaviors. Child Development, 37(4), 887- 907.
Bostan, S. (1993). 14-16 yaş ergenlerinin uyum düzeylerinin ve ana-baba tutumlarının incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). AnkaraÜniversitesi, Ankara.
Bögels, S. M., & Brechman-Toussaint, M. L. (2006). Family issues in child anxiety: Attachment, family functioning, parental rearing and beliefs. Clinical psychology review, 26(7), 834-856.
Brown, A. M., & Whiteside, S. P. (2008). Relations among perceived parental rearing behaviors, attachment style, and worry in anxious children. Journal of Anxiety Disorders, 22(2), 263-272.
Burt, C. E., Cohen, L. H., & Bjorck, J. P. (1988). Perceived family environment as a moderator of young adolescents' life stress adjustment. American Journal of Community Psychology, 16(1), 101-122.
Büyükşahin Çevik, G., & Çelikkaleli, Ö. (2010). Ergenlerin arkadaş bağlılığı ve internet bağımlılığının cinsiyet ebeveyn tutumu ve anne baba eğitim düzeylerine göre incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 225-240.
Caster, J. B., Inderbitzen, H. M., & Hope, D. (1999). Relationship between youth and parent perceptions of family environment and social anxiety. Journal of Anxiety Disorders, 13(3), 237-251.
Cui, X. J., & Vaillant, G. E. (1997). Does depression generate negative life events? The Journal of nervous and mental disease, 185(3), 145-150.
Çağdaş, A. (2012). Anne-baba-çocuk iletişimi. Ankara: Eğiten Kitap.
Çakmak, Ö., & Hevedanlı, M. (2005). Eğitim ve fen-edebiyat fakülteleri biyoloji bölümü öğrencilerinin kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 115-127.
Çapulcuoğlu, U., & Gündüz, B. (2013). Öğrenci tükenmişliğini yordamada stresle başa çıkma, sınav kaygısı, akademik yetkinlik ve anne-baba tutumları. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 201-218.
Demir, T., Eralp-Demir, D., Türksoy, N., Özmen, E., & Uysal, Ö. (2000). Çocuklar için sosyal anksiyete ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Düşünen Adam, 13(1), 42-48. Deslandes, R., & Potvin, P. (1999). Autonomy, parenting, parental ınvolvement in schooling and school achievement: Perception of quebec adolescents. Canada
Dinçer, B. (2008). Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeyde lise ikinci sınıfa devam eden ergenlerin anne baba tutumlarını algılamaları ile arkadaşlık ilişkilerinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Dokuzlu, E. (2016). 18-25 yaş arası üniversite öğrencilerinde anne-baba tutumunun kişinin kaygı düzeyleri ve bağlanma tipi ile ilişkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
Erkan, Z. (2002). Sosyal kaygı düzeyi yüksek ve düşük ergenlerin ana baba tutumlarına ilişkin nitel bir çalışma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(10), 120-133.
Erkan, Z., Güçray, S., & Çam, S. (2002). Ergenlerin sosyal kaygı düzeylerinin ana baba tutumları ve cinsiyet açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(10), 64-75.
Erozkan, A. (2012). Examination of Relationship between Anxiety Sensitivity and Parenting Styles in Adolescents. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(1), 52-57.
Gökçedağ, S. (2001). Lise öğrencilerinin okul başarısı ve kaygı düzeyi üzerinde anne-baba tutumlarının etkilerinin belirlenip karşılaştırılması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Gültekin, B. K., & Dereboy, İ. F. (2011). Üniversite öğrencilerinde sosyal fobinin yaygınlığı ve sosyal fobinin yaşam kalitesi, akademik başarı ve kimlik oluşumu üzerine etkileri. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(3), 150-158.
Gürkaynak, İ. (1979). Sosyoekonomik düzey ve çocuk. Ankara: Kelaynak Yayınevi.
Hale, R. (2008). Baumrind parenting styles and their relationship to the parent developmental theory (Doctoral Dissertation). Pace University, New York.
Hamarta, E., Baltacı, Ö., Üre, Ö., & Demirbaş, E. (2010). Lise öğrencilerinin utangaçlıklarının algılanan anne baba tutumları ve problem çözme yaklaşımları açısından incelenmesi. Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi, 6(22), 73-82.
İzgiç, F., Akyüz, G., Doğan, O., & Kuğu, N.(2000). Üniversite öğrencilerinde sosyal fobi yaygınlığı. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 1(4), 207-214.
Jacobsson, L., Lindström, H., Von Knorring, L., Perris, C., & Perris, H. (1980). Perceived parental behaviour and psychogenic needs. Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten, 228(1), 21-30.
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karlı, N. (2019). Lise öğrencilerinin anne baba tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
Kaya, M. (1997). Ailede anne-baba tutumlarının çocuğun kişilik ve benlik gelişimindeki rolü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(9), 193-204.Kulaksızoğlu, A. (2011). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
La Greca, A. M., Dandes, S. K., Wick, P., Shaw, K., & Stone, W. L. (1988). Development of the social anxiety scale for children: Reliability and concurrent validity. Journal of Clinical Child Psychology, 17(1), 84-91.
La Greca, A. M., & Harrison, H. M. (2005). Adolescent peer relations, friendships, and romantic relationships: Do they predict social anxiety and depression?. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 34(1), 49-61.
La Greca, A. M., & Lopez, N. (1998). Social anxiety among adolescents: Linkages with peer relations and friendships. Journal of Abnormal Child Psychology, 26(2), 83-94.
McCroskey, J. C. & Andersen, J. F. (1976). The relationship between communication apprehension and academic achievement among college students. Human Communication Research, 3(1), 73-81.
Mehtalia K., ve Vankar, G.K. (2004). Social anxiety adolescents. Indian Journal of Psychiatry, 46(3), 221-227.
Newman, B. M., & Newman, P. R. (2017). Development through life: A psychosocial approach. Boston: Cengage Learning.
Özcan, H., Subaşı, B., Budak, B., Çelik, M., Gürel, Ş. C., & Yıldız, M. (2013). Ergenlik ve genç yetişkinlik dönemindeki kadınlarda benlik saygısı, sosyal görünüş kaygısı, depresyon ve anksiyete ilişkisi. Journal of Mood Disorders, 3(3), 107-13.
Özyürek, A., & Demiray, K. (2010). Yurtta ve ailesi yanında kalan ortaöğretim öğrencilerinin kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 247-256.
Peery, J. C., Jensen, L., & Adams, G. R. (1985). The relationship between parents' attitudes toward child rearing and the sociometric status of their preschool children. The Journal of psychology, 119(6), 567-574.
Polat, S. (1986). Ana baba tutumlarının çocukların öğrenilmiş çaresizlik düzeyine etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Sapmaz, F. (2011). Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın sosyal anksiyete, reddedilme duyarlılığı ve kişilerarası duyarlılık üzerine etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Sertelin-Mercan, Ç. (2007). Bilişsel- davranışçı yaklaşımla bütünleştirilmiş sosyal beceri eğitiminin ergenlerin sosyal kaygı düzeyine etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Sezer, Ö. (2010). Ergenlerin kendilik algılarının anne baba tutumları ve bazı faktörlerle ilişkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-19.
Sübaşı, G. (2010). Üniversite öğrencilerinde sosyal kaygıyı yordayıcı bazı değişkenler. Eğitim ve Bilim, 32(144), 3-15.
Symonds, P. W. (1939). The psychology of parent-child relationships. Oxford: Appleton Century.
Torucu, B. (1990). 13-14 yaşındaki gençlerin sosyo-ekonoik düzeyi ve anne-baba tutumlarındaki farklılıkların belirlenip benlik saygısına etkisinin araştırılıp karşılaştırılması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Umucu Alpoğuz, D. (2014). Algılanan ana- baba tutumlarının ilköğretim öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarına ve Türkçe dersi akademik başarılarına etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
Wiener, J. (1987). Peer status of learning disabled children and adolescents: A review of the literature. Learning Disabilities Research, 2, 62-79.
Yavuzer, H. (2000). Ana baba ve çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yılmaz, B. Ş., & Duy, B. (2013). Psiko-eğitim uygulamasının kız öğrencilerin benlik saygısı ve akılcı olmayan inançları üzerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 68-81.
Yılmaz, G. (2013). Ergenlerde mobil telefon bağımlılığının sosyal anksiyeteye etkisinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nişantaşı Üniversitesi, İstanbul.
Yılmazer, Y. (2007). Anne-baba tutumları ile ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okul başarısı ve özerkliklerinin gelişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.