Laiklik Kavramının Kronolojik Evrimi
Martin Luther’in ateşlediği fitilin günümüzde de devam eden en temel tartışma konularından birisi hiç şüphe yoktur ki laiklik konusudur. Özellikle dinin küresel politikalardaki ağırlığının ve etkisinin soğuk savaş sonrasında giderek artması laiklik tartışmalarının da merkeze oturtulmasında önemli bir etken olmuştur. Dinle arasına mesafe koyan Avrupa’nın teknolojik alan başta olmak üzere hızlı ilerleyişi ve buna mukabil dini söylem ve motifleri günlük siyasal zeminin vazgeçilmezi haline getiren Ortadoğu ülkelerinin geri kalmışlığı laiklik konusundaki tartışmaların neredeyse yegâne malzemesi haline gelmiştir. Bundan dolayıdır ki ilk başlarda felsefecilerin tartışma konusu olan laiklik gelinen nokta itibariyle siyaset bilimciler, sosyologlar, hukukçular ve tarihçiler tarafından artık ele alınan bir konu olmuştur. Konunun alıcılarının çokluğu haliyle farklı bakış açılarının ve değerlendirmelerin ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Bu farklı bakış açılarından birisi de laikliğin “pasif ve dışlayıcı laiklik” olarak iki ana kategoride tasnif edilmesidir. Bu çalışmada laiklik kavramının tarihsel süreç içerisinde geçirmiş olduğu kronolojik evrim ele alınarak; pasif ve dışlayıcı laiklik kavramları açıklanacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Laiklik, Sekülerleşme, Pasif Laiklik, Dışlayıcı Laiklik
Laiklik Kavramının Kronolojik Evrimi
Martin Luther’in ateşlediği fitilin günümüzde de devam eden en temel tartışma konularından birisi hiç şüphe yoktur ki laiklik konusudur. Özellikle dinin küresel politikalardaki ağırlığının ve etkisinin soğuk savaş sonrasında giderek artması laiklik tartışmalarının da merkeze oturtulmasında önemli bir etken olmuştur. Dinle arasına mesafe koyan Avrupa’nın teknolojik alan başta olmak üzere hızlı ilerleyişi ve buna mukabil dini söylem ve motifleri günlük siyasal zeminin vazgeçilmezi haline getiren Ortadoğu ülkelerinin geri kalmışlığı laiklik konusundaki tartışmaların neredeyse yegâne malzemesi haline gelmiştir. Bundan dolayıdır ki ilk başlarda felsefecilerin tartışma konusu olan laiklik gelinen nokta itibariyle siyaset bilimciler, sosyologlar, hukukçular ve tarihçiler tarafından artık ele alınan bir konu olmuştur. Konunun alıcılarının çokluğu haliyle farklı bakış açılarının ve değerlendirmelerin ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Bu farklı bakış açılarından birisi de laikliğin “pasif ve dışlayıcı laiklik” olarak iki ana kategoride tasnif edilmesidir. Bu çalışmada laiklik kavramının tarihsel süreç içerisinde geçirmiş olduğu kronolojik evrim ele alınarak; pasif ve dışlayıcı laiklik kavramları açıklanacaktır.
Keywords:
Laiklik, Sekülerleşme, Pasif Laiklik, Dışlayıcı Laiklik,
___
- FIĞLALI, E. R. (2010). İslam Laiklik ve Türk Laikliğindeki Uygulamalar. Ankara: Berikan Yayınevi.
- BERKES, N. (2011). Türkiye’de Çağdaşlaşma. Ahmet Kuyaş (haz.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- AYDIN, H.(2010). Aydınlanma’nın Ana Kucağında Laiklik ve Atatürkçülük. Bursa: Emin Yayınları.
- EYUBOĞLU, İ.Z. (1994). Atatürk Devrimleri Işığında LAİKLİK. İstanbul: Say Yayınları.
- RUİZ, H. P. (2007), Laiklik Nedir, çev: Ümran Derkunt, İstanbul: Gendaş Kültür Yayınları.
- BAŞGİL, A.F. (1996).Din ve Laiklik. İstanbul: Yağmur Yayınları.
- OĞUZ, B.(2006). Tarihi Gelişimiyle Dünyada ve Türkiye’de Laiklik. İstanbul: Anadolu
- Aydınlanma Vakfı Yayınları. OZANKAYA, Ö. (1993). Türkiye’de Laiklik: Atatürk Devrimlerinin Temeli. İstanbul: Cem Yayınevi.
- KILIÇBAY, M. Ali, (1994). Laikliği ya da Bu Dünyayı Yaşayabilmek. Cogito Dergisi, sayı:1, yaz 94
- KİLİ, S. (2003). Atatürk Devrimi, -Bir Çağdaşlaşma Modeli-. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
- KUÇURADİ, İ. (2001). Laiklik ve İnsan Hakları, Laiklik ve Demokrasi, Der: İ. Kaboğlu.
- Ankara: İmge Yayınları. ALTINDAL, A. (2007). Laiklik: Enigma’ya Dönüşen Paradigma. İstanbul: Alfa Yayınları.
- CANGIZBAY, K.(2006). Çok-hukukluluk, Laiklik ve Laikrasi. Ankara: Liberte Yayınları.
- YILMAZ, E.(1982). Hukuk Sözlüğü. Ankara: Yorum Matbaacılık Yayıncılık.
- NARLI, N. (1994). Türkiye’de Laikliğin Konumu. Cogito, Sayı: 1, Yapı Kredi Yayınları.
- ESEN, B.N.(1968). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Ayyıldız Matbaası.
- KURU, A.(2011). Pasif ve Dışlayıcı Laikilik, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- TANİLLİ, S.(2009).Uygarlık Tarihi. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
- KAYA, S. “Laiklik”, http://derinsular.com/pdf/laiklik.pdf, s. 4. YAZICIOĞLU, H.(1993). Bir Din Politikası Laiklik. İstanbul: Marmara Üniversitesi
- İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları. HOCAOĞLU, D.(1985). Laisizm’den Milli Sekülerizm’e: Laiklik Sorununun Felsefi
- Çözümlemesi. Ankara: Selçuk Yayınları. TANÖR, B.(2001). Laiklik, Cumhuriyet ve Demokrasi”, İbrahim Ö. Kaboğlu (der.),
- Laiklik ve Demokrasi, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları. SEZEN, Y.(1993). Türk Toplumunun Laiklik Anlayışı. İstanbul: Marmara Üniversitesi
- İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları. KÜÇÜK, T. A.(2011). Laikliğe İlişkin Tartışmalar ve İki Laiklik Modeli, Hasan Yücel
- Başdemir (ed.), Türkiye’de Din Özgürlüğü ve Laiklik. Ankara: Liberte Yayınları. ÇAĞLAR, B.(1994). Türkiye’de Laikliğin ‘Büyük Problem’i Laiklik ve Farklı Anlamları
- Üzerine. Cogito, Sayı: 1, Yapı Kredi Yayınları. BOCKEL, A. (2001). Laiklik ve Anayasa, İbrahim Ö. Kaboğlu (der.), Laiklik ve Demokrasi. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
- ERDOĞAN, M.(2000). Demokrasi, Laiklik, Resmi İdeoloji. Ankara: Liberte Yayınları.
- BAŞDEMİR, H.Y.(2011). Milli Laiklik ve Din Özgürlüğü: Türkiye’de Laikliğin
- Kurumsallaşmasının Önündeki Engeller, Hasan Yücel Başdemir (ed.), Türkiye’de Din Özgürlüğü ve Laiklik. Ankara: Liberte Yayınları. SAFA, P.(1999). Objektif:4 Din İnkılâp İrtica. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
- SELÇUK, S.(2000). Özlenen Demokratik Türkiye: 2000-2001 Adli Yıl Açış Konuşması.
- Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. http://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/secular http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/105859.asp#BODY
- ISSN: 2149-6439
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: İlhan KOCAMAZ