Sağlık Tesislerindeki Temiz Odaların Tasarımına Yönelik Enerji Korunumu Yaklaşımları

Enerji korunumu, artış gösteren enerji talebi sebebiyle giderek öne çıkmakta, bu konuda ulusal ve uluslararası kurumlarca çeşitli araştırmalar sürdürülmekte, minimum enerji sarfiyatı ve yenilenebilir enerji kaynaklarının teşviki yönünde dünya genelinde düzenlemeler yapılmaktadır. Bu anlamda öncelikle enerji sarfiyatının azaltılması, çevreye uyumlu ve olabildiğince sıfıra yakın enerji tüketim değerleri ile yapı dizayn etmek önem kazanmaktadır. Ülkemizde ve uluslararası çevrelerde farklı mevzuat, rehber yayınlar, yeşil bina vb. sertifikasyonlar belirlenerek yapı sistemleri ve unsurlarının enerji korunumu sağlaması amaçlanmaktadır. Sağlık tesislerinde enerji korunumunu esas alan çalışmalar, iç mahal konfor ve hava kalitesinin yükseltilmesi gerekliliği sebebiyle kısıtlanmaktadır. Sağlık tesislerinde yer alan temiz odalarda ise geçmişten beri cerrahi operasyonlar ve sonrasındaki bakım sürecinin enfeksiyon ihtimalini düşürmeyi amaç edindiği bilinmektedir. Cerrahi operasyonların yapıldığı ameliyathanelerin ve cerrahi ameliyat sonrasında hizmet veren yoğun bakımlar vb. alanların tasarımları, bu mahallerin havalandırma tesisatı ile steril alan kriterlerinin uygunluğunun önemi baz alınarak temiz odalarda ihtiyaç duyulan iç şartların oluşturulması konusundaki çalışmalar ayrıntılı değerlendirildiğinde; sağlık tesisi dahilinde inşaat ile işletme süreci beraberinde maksimum enerji tüketen birimlerin temiz odalar olduğu anlaşılmaktadır.Bildirinin amacı, temiz odaların tasarımı için; mevzuat, standartlar, rehber yayınlar ve sahada tetkikler ile belirlenecek gereksinimler hesaba katılarak temiz odaların fonksiyonel anlamda eksiksiz bir biçimde düzenlenmesi, mekanik tesisatın hedefe uygun tercih edilmesi ve bu anlamda enerji korunumu sağlanması, uygun malzeme seçimi gibi yaklaşımlar çerçevesinde enerji tüketimi azaltılmış uygulamaları aktarmaktır. Bu anlamda sağlık tesisleri dizayn edilirken yapı bünyesinde temiz odaların konumu, yönü, kat yüksekliği gibi mimari parametrelerle, mekanik- elektrik sistemler vb. öğeler bağlamında enerji verimliliğine yönelik uygulanabilecek yaklaşımlar değerlendirilmiştir.

Energy-Saving Methods to Design of Clean Rooms in Healthcare Facilities

Energy-saving is increasingly important due to rising energy demand, various research is being carried out by national and international institutions on this issue, and regulations are being made around the world to promote minimum energy consumption and renewable energy resources. in this sense, it is important to design a building with energy consumption values that are in line with the environment and with low energy consumption values. Certifications about different legislation, guide publications and green buildings are determined in our country and international circles. Thus, building systems and elements are intended to provide energy-saving. Studies on energy-saving in health facilities are restricted due to the necessity of increasing the interior comfort and air quality. Since the past, it has been known that surgical operations in clean rooms within health facilities and the patient care process after it are aimed at reducing the possibility of infection. Based on the importance of the suitability of the ventilation systems and clean room criteria in these rooms, in terms of the design of the operating rooms, the operating rooms after the operation, the intensive care rooms, and similar rooms, the studies on the creation of the internal conditions needed in the clean rooms were evaluated in detail. It is understood that the units that consumed maximum energy during the construction and operation period in the health facilities are clean rooms. The purpose of the paper is to organize the clean rooms in a functional sense by evaluating the requirements to be determined by the legislation, standards, guide publications and field downgrades for the design of clean rooms. in addition, applications with reduced energy consumption should be designed with the method of choice of mechanical systems, thus ensuring energy-saving, and selecting the right material. in this sense; While designing health facilities, all approaches related to energy efficiency such as architectural parameters such as location, direction, floor height, mechanical-electrical systems were evaluated.

___

KAYNAKLAR Dascalaki, E., Balaras, A., Gaglia, A., “HVAC and Indoor Thermal Conditions in Hospital Operating Rooms”, Energy and Buildings 39, 2007. İnternet:URL:https://cedbik.org/tr/sertifikaliprojeler?quick_search=hastane&type=&start_date=&end_date=&city=&district=&project_owner=&project_area_min=&project_area_max=&sort_key=certificate_date. Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği, Çevre Şehircilik Bakanlığı, 2008. DIN 1946-4:2008-12 Havalandırma Tekniği -Kısım 4: Hastanelerde Havalandırma Tesisatları Tekniği, 2008. “HVAC Design Manual for Hospitals and Clinics”, American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers, Inc., 2003. TMMOB Makina Mühendisleri Odası, Hastane İklimlendirme Tesisatı ve Denetim Esasları, Yayın No: MMO/2008/481, 2008. Özyoğurtçu, G., Mobedi, M., Özerdem, M. B., Ameliyathane Odalarında Klima ve Havalandırma Sistemleri İçin Tüketilen Enerjinin Analizi, IX. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Seminer Bildirisi, 1177-1188, 2009. Anıl, O. B., Mobedi, M., Özerdem, B., Hastane Hijyenik Ortamları için Klima ve Havalandırma Sistemleri Tasarım Parametreleri, VIII. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 497-509, Ekim 2007. ASHRAE, Green Guide Design, Construction and Operation of Sustainable Buildings, Atlanta: ASHRAE, 2013. ASHRAE, Heating, Ventilating, and Air-Conditioning Applications, Chapter 8, Health-Care Facilities, Atlanta: ASHRAE, 2011. ASHRAE, HVAC Design Manual for Hospitals and Clinics, Chapter 2-8, Atlanta: ASHRAE, 2003-2013. Kenter, M., Hastanede Steril Alan Planlama Kriterleri, Sterilizasyon Dezenfeksiyon ve Hastane İnfeksiyonları, 18, 1-13, 2001. Cerit, B., Doğrul, N., İklimlendirme Yapılacak Tesislerde Enerji Tasarrufu Tedbirleri, Tesisat Mühendisliği Dergisi, 89, 71-77, 2005. Gençoğlu, M. T., Özbay, E., Aydınlatmada Enerji Verimliliği Yöntemleri, Fırat Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü, 2005. T.C. Sağlık Bakanlığı İnşaat ve Onarım Dairesi Başkanlığı, Türkiye Sağlık Yapıları Asgari Tasarım Standartları, Ankara, 2010. T.C. Sağlık Bakanlığı Özel Hastaneler Ruhsatlandırma Dairesi Başkanlığı, Özel Hastaneler Yönetmeliği, Ankara, 2008. Boylu A., Ülkemizde Hastane Hijyenik Alan Klima ve Havalandırma Tekniğinin Durumu, VII Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, Teskon 2007 Seminer Bildirisi. T.C. Sağlık Bakanlığı İnşaat ve Onarım Dairesi Başkanlığı, Mevcut ve Yeni Yapılacak Sağlık Tesislerinde Uyulması Gereken Asgari Teknik Standartlar, Ankara, 2012. Öztürk, H. K., Atalay, Ö., Yılancı, A., Yapılarda Kullanılan HVAC Sistemlerinde Kontrol ve Enerji Verimliliği, Tesisat Mühendisliği Dergisi, 90, 69-76, 2005. Gültekin, A. B., Dikmen, Ç. B., Sustainable Indoor Air Quality (IAQ) in Hospital Buildings, Technology, Survival and Sustanability, 13(2), 119-124, 2010. Güngör, A., Güngör, S., İklimlendirme Sistemlerinde Enerji Yönetimi, VII. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 819-848, 2005. American Institute of Architects, Guidelines for Design and Construction of Hospital and Health Care Facilities, Washington (DC): American Institute of Architects Press; Chapter 7, 2001-2010. Demirel Ö., Hastanelerde (HVAC) Isıtma Havalandırma ve Klima Sistemleri, Termodinamik, 130-142, 1994. Öztürk, H. K., Atalay, Ö., Yılancı, A., Yapılarda Kullanılan HVAC Sistemlerinde Kontrol ve Enerji Verimliliği, Tesisat Mühendisliği Dergisi, 90, 69-76, 2005. Zağpus, S., Günaydın, M. H., Türkiye’de Bina Otomasyon Sistemlerinin Mimarlar Tarafından Algılanması, Akıllı Bina Tasarım Süreci ve Kalitesi, 6. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Sergisi, 1-9, 2006.