KİERKEGAARD VE JASPERS’IN VAROLUŞ FELSEFESİNDE AKIL, DİN VE İMAN İLİŞKİSİ⃰

Varoluşçuluğun kurucusu olarak bilinen teist filozof SörenKierkegaard,Tanrı’ya imanı ve sonsuz teslimiyeti, bireyin varoluşunu gerçekleştirmesi içinzorunlu olarak görerek; imanın paradoksallığına vurgu yapmıştır. Kierkegaard’agöre, iman; ussal bir tutum değil, paradoksal bir sıçramadır. İnsanın varoluşunailişkin hakikatin öznel olduğunu düşünen Kierkegaard, bunun önünde engel olarakgördüğü gerçeğinden uzaklaşmış olduğunu düşündüğü Hıristiyanlık dinininkurumsal yansımasını, sistematik felsefe ve bilimsel alanların hâkimiyetinieleştirmektedir.Karl Jaspers’ta kilise imanına karşı çıkarak Kierkegaard’a benzemekle birlikte,filozofun kendisine dayatılmayan öz imanını yaşayacağı bir felsefi inancı savunarakklasik olmayan bir teist filozof olarak karşımıza çıkar. Jaspers için iman, hem felsefîhem de dinî imanı kapsayan genel bir kavramdır. Din ya da vahiy temelli inancıeleştirerek, Tanrı’ya inanmayı kişinin varoluşunu gerçekleştirebilmesininşartlarından biri olarak görür. Akıl ve felsefî iman birbiriyle ters düşmez ve Felsefîiman filozofun sahip olacağı yegâne imandır. Ona göre, kilisenin Tanrı’sı, Aşkınvarlık olmaktan çıkıp evrende gelişigüzel bir nesne haline gelmiştir.Bu doğrultuda, çalışmamız SörenKierkegaard ve Karl Jaspers’da din, iman ve akılilişkisini ve dolayısıyla da aklın bir başka anlamda felsefi düşüncenin Tanrı veimanın temellendirilmesinde yeterli olup olmadığını ya da uzlaşıp uzlaşmadıklarıhakkındaki görüşlerini karşılaştırmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

S.Kierkegaard, Karl Jaspers, Varoluş, Tanrı, Din, İman, Akıl.

REASON, RELIGION AND FAITH RELATION IN KIERKEGAARD AND JASPERS’ EXISTENTIALIST PHILOSOPHY

Theist philosopher Sören Kierkegaard, known as the father ofexistentialism, argues that faith and absolute submission to God are essential for anindividual to realize its existence and he emphasizes the paradox of faith. Accordingto Kierkegaard, faith is not a rational attitude; but it is a paradoxical leap. His viewwas that, the truth regarding individual’s existence is subjective; thus, he thinks thatinstitutional reflection of corrupted Christianism together with the hegemony ofsystematic philosophy and scientific areas are obstructions to this and he madecriticisms to all.Like Kierkegaard, Karl Jaspers also protests church faith; but he is a nonclassicaltheist philosopher, defending a philosophical faith in which a philosopher can livehis self-faith that is not imposed to him. For Jaspers, faith is a general conceptembracing both philosophic and religious faith. Criticizing the theology based onreligion or revelation, he considers that faith in God is one of the conditions ofrealizing one’s existence. Reason does not conflict with philosophic faith andphilosophic faith is the sole faith that a philosopher shall have. According to him,God of the church is no more a transcendent being but became an ordinary subjectin the universe.In this framework our study aims to compare the views of Sören Kierkegaard andKarl Jaspers on religion, faith and reason relations, whether reason or in other wordsphilosophical thought is enough to found God and faith or not; or do theycompromise or not.

Keywords:

Karl Jaspers, Existence, God, Religion, Faith, Reason,

PDF

___

Akgün, Tuncay, “Karl Jaspers’de İmanın Felsefi Temelleri”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2012, sayı. 26, ss. 5–30.
Aydın, Mehmet, Din Felsefesi, İzmir İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 8. basım, İzmir, 1999.
Aydeniz, Hüsnü, “Teist Varoluşçularda İman-Ahlâk İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Erzurum, 2010.
Bochenski, J. M.,Çağdaş Avrupa Felsefesi, çev. S. Rıfat Kırkoğlu, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 1997.
Durfee, H.A.,“Karl Jaspers As The Metaphysician of Tolarance”, International Journal of Philosophy of Religion, Vol. 1, No. 4, 1970, pp. 201-210. 122
Dönmez, Süleyman, “Jaspers’te Tanrı Fikri”, Çukurova üniversitesi İlahiyat Fakültesi: Felsefe Ve Din Bilimleri, (yayımlanmış yüksek lisans tezi) Adana, 2009.
Erdem, H. Haluk, “Karl Jaspers Felsefesinde İnsan Problemi”, Felsefe Dünyası Dergisi, Sayı:37, 2003/1, ss. 173-178.
Jaspers,Karl, Philosophical Faith and Revelation, trans. E. B. Ashton, Harper and Row Publishers, New York, 1967.
Jaspers, Karl, Felsefe Nedir?, çev. İ. Zeki Eyüboğlu, Say Yayınları, İstanbul, 1986.
Jaspers, Karl, Felsefeye Giriş, çev: Mehmet Akalın, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1981.
Jaspers, Karl, Felsefi Düşünüşün Küçük Okulu, çev: Sedat Ümran, Birleşik Yayınları, İstanbul, 1995.
Jaspers, Karl, Felsefi İnanç, çev. Akın Kanat, İlya Yayınları, İzmir, 2005.
Kierkegaard, Sören, Ölümcül Hastalık Umutsuzluk. çev. M. Mukadder Yakupoğlu, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 2004.
Kierkegaard, Sören, Concluding Unscientific Postscript, traslation David F. Swenson and Walter Lowire, Princeton University Press, New Jersey, 1941.
Kierkegaard, Sören, Kaygı Kavramı, (çev: Türker Armaner), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2003.
Kierkegaard, Soren, Korku ve Titreme, (çev. İbrahim Kapaklıkaya), Anka Yayınları, İstanbul, 2002.
Magill, Frank, Egzistansiyalist Felsefenin Beş Klasiği, (çev. Vahap Mutal), Hareket Yayınları, İstanbul, 1992. 123
Maclntyre, Alasdair, Varoluşçuluk, (çev. Hakkı Ünler), Engin Yayınları, İstanbul, 2001.
Soykan, Ömer, Naci “Varoluş Yolunun Ana Kavşağında Korku ve Kaygı”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, yıl: 2 sayı: VI, Şubat, 1999.
Taşdelen, Vefa, Kierkegaard’da Benlik ve Varoluş, Hece Yayınları, İstanbul, 2004.
Topakkaya, Arslan, “Karl Jaspers’de (Varlığın) Sınır Durumları (Grenzsituationen) Kavramı’nın Anlamı Üzerine Bir Deneme”, Felsefe Dünyası, 2007, Cilt.46, 2007/2, ss. 143-155.
Topakkaya, Arslan, “Jaspers’ta Din-Felsefe İlişkisi”, Felsefe Tartışmaları, sayı: 45, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul, 2010, ss. 32-48.
Verneaux, Roger, Egzistansiyalizm Üzerine Dersler, çev. Murtaza Korlaelçi, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri, 1994.