Zeki BAYRAMOĞLU, Kemalettin AĞIZAN, Vildan EYİZ, Selman TÜRKER, Ayşe Büşra MADENCİ

Tüketicilerin Helal Gıda Ürünlerine Yönelik Ödeme İstekliliklerinin Belirlenmesi

Helal gıda hem gıda güvenliği hem de gıda güvencesi açısından son yıllarda üzerinde çalışılan konular arasındadır.Özellikle helal gıda ürünlerinin sağlık, hijyen, kalite, çevre dostu vb. kriterler dikkate alındığında gıda sektöründegirişimciler için fırsat olarak görülmektedir. Dünya’da helal gıda ürünlerine olan talebin yükselmesiyle bu fırsatların değerlendirilmesi Türkiye açısından da önemlidir. Nitekim Türkiye helal gıda ürünlerine yönelik olarakönemli bir potansiyel ülke olup, tüketicilerin helal gıdalara yönelik tutum ve davranışlarının incelenmesigerekmektedir. Çalışma kapsamında da tüketicilerin helal gıdalara yönelik ödeme istekliliklerinin belirlenmesiamaçlanmış ve bu amaca yönelik olarak Konya ili Merkez ilçelerinde basit tesadüfi örnekleme yöntemine görebelirlenen 383 tüketici ile anketler yapılmıştır. Yapılan çalışmada tüketicilerin helal gıdalara yönelik ödeme isteklilikleri belirlenmesi için koşullu değerlendirme yöntemlerinden olan Willingness to Pay (WTP) yöntemikullanılmıştır. Bu kapsamda öncelikle olarak tüketicilerin ödeme istekliliğini en iyi şekilde açıklayan değişkenlerinbelirlenmesi amacıyla probit analizi yapılmıştır. Yapılan probit analizi sonucuna göre helal gıda ürünlerineyönelik ödeme istekliliğini tüketicinin cinsiyeti, tüketici yaşı, medeni durumu, tüketici geliri, tüketici mesleği vetüketicinin eğitimi pozitif yönde etkilediği belirlenmiş olup, hanedeki birey sayısının helal gıda ürünlerine yönelikolarak ödeme istekliliğini azalttığı bulunmuştur. Ayrıca çalışma kapsamında helal gıda için ödeme istekliliğimodelinde kullanılan değişkenlerin farklı ödeme seçenekleri için marjinal etkileri hesaplanmıştır.

Determination of Consumer’s Willingness to Pay for Halal Food

Halal food has been studied in recent years in terms of both food safety and food security. Especially halal food products health, hygiene, quality, eco-friendly and so on. Considering the criteria, it is seen as an opportunity for entrepreneurs in the food sector. The rise in the demand for halal food products in the world evaluation of these opportunities is important in terms of Turkey. Indeed, Turkey is an important country as the potential for halal food products, consumers should investigation of attitudes and behavior towards halal food. Within the scope of the study, it was aimed to determine the willingness of consumers to pay for halal foods and for this purpose, 383 consumers were surveyed with a simple random sampling method in central districts of Konya. In the study, Willingness to Pay (WTP) method, which is one of the conditional evaluation methods, was used to determine the willingness of consumers to pay for halal foods. In this context, firstly, probit analysis was performed to determine the variables that best explain the willingness of consumers to pay. According to the probit analysis, it was found that willingness to pay for halal food products positively affected the gender, consumer age, marital status, consumer income, consumer occupation and education of the consumer. In addition, the marginal effects of variables used in the willingness to pay model for halal food for different payment options were calculated. According to the analysis, it was determined that the willingness to pay for marginal increases in the variables of the gender of the consumer, household width, consumer age, marital status, consumer monthly income, occupational status and consumer education. The level at which consumers are willing to pay for halal foods is WTP 10, a category where consumers can pay 100% or 2 times higher than normal price.

PDF

___

Ağızan K. (2018). Tarımsal İşletmelerde Girişimciliği Etkileyen Faktörlerin Analizi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
Ağızan S, Bayramoğlu Z. (2018). Sulama Sistemlerinin Tercihini Etkileyen Faktörlerin Analizi. Paper presented at the Uluslararası Su ve Çevre Kongresi SUÇEV. 22-24 Mart 2018, 1083-1088. Bursa.
Akpınar Ş, Deveci F, Vural R, Bayhan K, Gür F, Oral P. (2014). Ordu’da Gıda Güvenliği. Ordu Tarım İl Müdürlüğü, Gıda Dergisi 22(18): 16-23.
Angulo A M, Gil J M, Tamburo L. (2005). Food safety and consumers' willingness to pay for labelled beef in Spain. Journal of Food Products Marketing 11(3): 89-105.
Anonymous. (2015). The Global Halal Food Market Riding a wave of growth. Retrieved from https://www.spireresearch.com/wpcontent/uploads/2015/04/SpirE-Journal-Q1-2015_The-Global-Halal-Food-Market-_Riding-a-wave-of-growth2.pdf (Accessed Date:15.03.2019)
Bal H S G, Göktolga Z G, Karkacıer O. (2006). Gıda Güvenliği Konusunda Tüketici Bilincinin İncelenmesi (Tokat İli Örneği). Tarım Ekonomisi Dergisi 12(1): 9-18.
Bayramoğlu Z, Eroğlu O, Ağızan K. (2019). Tarım İşletmesi Yöneticilerinin Geleceğe Yönelik Beklentilerinin Analizi. Paper presented at the I.International Science and Academic Congress. 19-20 Nisan 2019, 249-259. Konya.
Bayramoğlu Z, Karakayacı Z, Candemir S. (2013). Küçük ve Orta Ölçekli Tarım İşletmelerinde Girişimcilik. Paper presented at the 7th İnternational Academic Conference. 1-4 September 66-72. Prague, Czech Republic.
Bayramoğlu Z, Karakayacı Z, Çelik Y, Gündüz O. (2014). Tarımsal İşletme Tipolojilerine Göre Risk Faktörlerinin Algılanması Ve Risk Yönetim Stratejilerinin Belirlenmesi, Tübitak Projesi, 113K445, 184s.
Boyraz M, Mutluç S, Güvenen A, Dikmen H. (2017). Müslüman Tüketicilerin Helal Ürün Algısı, Tutum ve Beklentileri Üzerine Bir Araştırma. Paper presented at the International Halal Tourism Congress. 07-09 Nisan 2017, 143-159. Alanya/Turkey.
Carson R T. (2000). Contingent valuation: a user's guide. Environmental Science Technology 34(8): 1413-1418.
Çukadar M. (2017). Helal Gıda Konusunda Tüketici Davranışları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 34(3): 190-200.
Derin N, Mevlüt T. (2016). Helal Gıda Perakendecilerinin, Pazarlamaya Dönük Problemleri ve Çözüm Önerileri. Akademik Yaklaşımlar Dergisi 7(2): 86-98.
Genç A T, Yardımcıoğlu F. (2017). Helal Sertifikasının Tüketici Tercihleri Üzerindeki Etkisi: Sakarya İli Örneği. Paper presented at the I. Uluslararası Ekonomi, Finans ve Ekonometri Öğrenci Sempozyumu. 17-18 Mayıs 2017, 530-544. Sakarya.
Golnaz R, Zainalabidin M, Mad Nasir S, Eddie Chiew F. (2010). Non-Muslims’ awareness of Halal principles and related food products in Malaysia. International Food Research Journal 17(3): 667-674.
Gürdin B. (2017). Tüketicilerin Helal Gıdalara Bakış Açısı: Aydın İli Örneği. Paper presented at the Uluslararası Sosyal Araştırmalar Kongresi (USAK’17). 20-22 Nisan 2017, İstanbul.
Hamdan H, Issa Z M, Abu N, Jusoff K. (2013). Purchasing decisions among Muslim consumers of processed halal food products. Journal of Food Products Marketing 19(1): 54-61.
Holvad T. (2006). Railway reforms in a European Context. Paper presented at the second Luxembourgish Symposium” En route to Lisbon”, Luxembourg.
Ilıe L-I, Savu O, Savu C. (2016). Food Safety Halal Products Versus Ordınary Products Wıth No Relıgıous Provısıons. Scientific Works. Series C. Veterinary Medicine 62(2): 100-103.
Kitayama D, Takanokura M, Ogiya M, Ekran R H S, Ali H M. (2018). A Study on the Halal Food Supply Chain in Japan from an Inbound Perspective. Paper presented at the Proceedings of the International MultiConference of Engineers and Computer Scientists. 14-16 March 2018, 959-964. Hong Kong.
Kızgın Y, Özkan B. (2014). Tüketicilerin helâl gıda tüketim eğilimlerinin belirlenmesine yönelik bir çalışma. Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi 2(1): 18-37.
Kurtoğlu R, Çiçek B. (2013). Tüketicilerin helâl ürünler hakkındaki algılama, tutum ve beklentilerini tespit etmeye yönelik bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 8(3): 181-205.
Maalouf N M, Sakhaee K, Parks J H, Coe F L, Adams-Huet B, Pak C Y. (2004). Association of urinary pH with body weight in nephrolithiasis. Kidney international 65(4): 1422-1425.
Mahdı Y, Djakeli K. (2014). Halal market for food productions. Journal of Social Sciences 3(1): 11-18.
Memiş S, Cesur Z, Akın Ü. (2018). Tüketicilerin Helal Sertifikalı Mamullere Yöneliminin, Algılanan Risk ve Güven Arayışına Aracılık Etkisi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi 4(2): 32-46.
Miran B. (2002). Temel istatistik. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 288s. Mutlu S. (2007). Gıda Güvenirliği Açısından Tüketici Davranışları (Adana Kentsel Kesimde Kırmızı Et Tüketimi Örneği). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Adana.
Nayga Jr R M, Poghosyan A, Nichols J P. (2002). Consumer Willingness to Pay for Irradiated Beef. Paper presented at the Xth EAAE Congress‘Exploring Diversity in the European Agri-Food System. 28-31 August 2002, p.10. Zaragoza, Spain.
Newbold P, Carlson W, Thorne B. (2012). Statistics for Business and Economics: Global Edition: Pearson Education.
Nurrachmi R. (2017). The Global Development of Halal Food Industry: A Survey. Tazkia Islamic Finance and Business Review 11(1): 39-56.
Oguz C, Kaya S. (2016). Factors affecting milk production in dairy farming enterprises and effectiveness analysis: A case study in Konya Province of Turkey. Custos e Agronegocio 12: 121-136.
Oguz C, Yener A. (2018). Productivity analysis of dairy cattle farms in Turkey: case study of Konya Province. Custos e Agronegocio 14(1): 298-319.
Oğuz C, Arısoy H. (2002). Konya Bölgesinde Örtüaltı Sebze Yetiştiriciliğinin Geliştirilebilme Olanakları. Paper presented at the Türkiye V. Tarım Ekonomisi Kongresi 18-20 Eylül 2002, 63-69. Erzurum.
Oğuz C, Karakayacı Z. (2017). Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Metodolojisi. Konya: Atlas Akademi.
Ortaçeşme V, Özkan B, Karagüzel O, Atik M, Akpınar M. (1999). Kurşunlu Şelalesi Tabiat Parkının Ekonomik Değerinin Saptanması. Tarımsal Araştırma Projesi (TARP-2152), Antalya.
Özdemir H, Yaylı A. (2014). Tüketicilerin Helâl sertifikalı ürün tercihleri üzerine bir araştırma Istanbul ili örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi 6(1): 183-202.
Öztürk A, Sima N, Altunışık R. (2016). Tüketicilerin Helal Tüketim Davranışlarının Belirleyicileri: Planlı Davranış Teorisi Çerçevesinde Bir Araştırma. International Journal of Islamic Economics and Finance Studies 1(2): 141-160.
Soesilowati E. (2010). Behavior of muslims in consuming halal foods: case of bantenese muslim. Paper presented at the Materi Presentasi “Sharia Economics Research Day” Seminar, Widya Graha LIPI. 6 July 2010.
Talay İ, Belkayalı N A N. (2010). Doğal Kaynakların Rekreasyonel ve Turizm Amaçlı Kullanımının Ekonomik Değerinin Tespiti: Göreme Tarihi Milli Parkı Örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi 8(2): 137-146.
TDK. (2018). Helal Kavramı. Retrieved from http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=HELAL (Accessed Date:03.04.2019)
Toklu I T, Ustaahmetoğlu E, Küçük H Ö. (2016). Tüketicilerin coğrafi işaretli ürün algısı ve daha fazla fiyat ödeme isteği: yapısal eşitlik modellemesi yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 23(1): 145-161.
Torlak Ö. (2012). İslam ülkeleri arasında Helâl ürün pazarlama potansiyeli, problemleri ve çözüm önerileri. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi 4(2): 1-10.
Torun E, Akpınar O. (2014). Tüketicilerin Satın Alma Eğilimlerini Belirlem ede Demografik Faktörlerin Etkisine Yönelik Bir Araştırma: İzmit Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 11(3): 67-74.
Türker S. (2018). Helal ve Sağlıklı Gıda Dersi Ders Notları: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Gıda Mühendisliği Bölümü.
Wan Hassan W M, Awang K W. (2009). Halal food in New Zealand restaurants: an exploratory study. International Journal of Economics and Management 3(2): 385-402.
Yazıt H, Cinnioğlu H, Demirdelen D. (2017). Restoran Müşterilerinin Helal Gıdaya Yönelik Algılarının Belirlenmesi: Tekirdağ. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 5(2): 3-17.
Yıldırım R. (2014). Aydın İlinde Karasu Sorunu ve Zeytinyağı Işletmelerinin Çözüme Yönelik Tercihlerinin Değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans). Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
Yılmaz E, Oraman Y, İnan İ H. (2009). Gıda ürünlerine ilişkin tüketici davranışı dinamiklerinin belirlenmesi:“Trakya örneği”. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 6(1): 1-10.