Zuhal KARAKAYACI, Merve BOZDEMİR AKÇİL, Orhan EROĞLU, Zeki BAYRAMOĞLU

Tarım İşletmelerinde İşgücü Etkinliğinin Artırılmasında Sermayenin Önemi

Bu çalışma kapsamında; tarım işletmelerindeki işgücü varlığının belirlenerek sermaye unsurlarına dağılımının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Sermayenin dağılımının bilinmesi tarım işletmecilerinin üretime yönelik planlama yapabilmeleri açısından önemlidir. Benzer şekilde makroekonomik ölçekte tarım sektörüne yönelik planlamanın gerçekleştirilebilmesi ve politika önerilerinde bulunulabilmesi için sermayenin unsurlara göre dağılımının tespit edilmesi gerekmektedir. Türkiye’de faaliyet gösteren tarım işletmelerinin ekonomik faaliyetlerin kayıt altına alınmaması nedeniyle çalışmada kullanılan verilerin elde edilmesi için yüz yüze anket uygulanmıştır. Anketten elde edilen birincil veriler Ankara ili Beypazarı ilçesindeki 2019 üretim yılına aittir. Çalışma bulgularına göre toprak ile alet-makine sermayesinin etkin kullanımının işgücünün planlanmasına ve yönetilmesine bağlı olarak değiştiği belirlenmiştir. Tarım işletmelerinin toprak sermayesi ile doğru orantılı olarak işletmelerdeki kaynakların etkili kullanılabilmesine yönelik teknoloji yatırımları artmıştır. Dolayısıyla işletme ölçeğine göre alet-makine sermayesinde de artış gözlemlenmiştir. Tarım işletmelerinde toprak ve alet-makine sermayesinin verimli kullanılması para sermayesinin etkinliğini artırmıştır. Para sermayesi incelenen küçük ölçekli işletmelerde; işletme içi işgücü başına 1.500,0 TL ve mevsimlik işgücü başına 306,1 TL değerinde sermaye karşılığının olduğu belirlenmiştir. Orta ölçekli işletmelerde; işletme içi işgücüne 8.214,3 TL ve mevsimlik işgücüne 1.163,1 TL; büyük ölçekli işletmelerde işletme içi işgücüne 29.868,1 TL ve mevsimlik işgücüne 3.407,6 TL değerinde para sermayesi ayrılmaktadır. Elde edilen bu değerlere göre işletme içi işgücünün kırsal alanda istihdam yaratma ve sürdürülebilirlik açısından daha avantajlı olduğu tespit edilmiştir. Kırsal alanda para sermayesini değerlendirerek yeni yatırım alanlarının oluşturulması kalkınma açısından yeterli bir çözüm değildir. Sermayenin planlamasına yönelik eylemlerin yanı sıra; işgücünü mesleki olarak sınıflandırmak ve beşerî sermaye düzeyini artırmak, kayıtdışı istihdamı azaltmak, tarımsal ihracatı geliştirmek, yabancı sermaye yatırımlarının tarım sektörüne yönlendirmek, kırsal alanda sosyal refahı artırmak da gerekmektedir. Tespit edilen bulgulara göre çalışma koşullarının iyileştirilmesi, yeni istihdam alanlarının yaratılması, işgücünün örgütlenmesi başlıklarına yönelik politika önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

etkinlik, istihdam, işgücü, sermaye, tarım, Efficiency, Employee, Labor, Capital, Agriculture

The Importance of Capital in Terms of Increasing Labor Efficiency in Agricultural Enterprises

Within the scope of this study, it is aimed to specify the labor force in agricultural enterprises and to determine their distribution with respect to capital components. Being acquainted with the distribution of capital is important for agricultural operators to plan for production. Similarly, it is necessary to determine the distribution of capital according to the factors in order to carry out the planning for the agricultural sector on a macroeconomic scale and to propound policy recommendations. Due to the fact that the economic activities of the agricultural enterprises operating in Turkey are not recorded, the face-to-face survey method was applied to obtain the data used in the study. The primary data obtained from the survey belong to the 2019 production year in the Beypazarı district of Ankara. According to the findings of the study, it has been determined that the effective use of land and tool-machine capital varies depending on the planning and management of the workforce. In direct proportion to the land capital of agricultural enterprises, technology investments for the effective use of resources in enterprises have increased. Therefore, an increase was observed in the tool-machine capital according to the scale of the enterprise. The efficient use of land and tool-machine capital in agricultural enterprises has increased the efficiency of money capital. It was determined that in small-scale enterprises within which money capital was examined, there was a capital provision of 1.500.0 TL per in-house workforce and 306.1 TL per seasonal workforce. In medium-sized enterprises, 8.214,3 TL is allocated to the in-house workforce and 1.163,1 TL to the seasonal workforce, whereas in large-scale enterprises 29.868,1 TL of money capital is allocated for the in-house workforce and 3.407,6 TL for the seasonal workforce. According to these obtained values, it has been determined that the in-house workforce is more advantageous in terms of employment generation and sustainability in rural areas. Creating new investment areas by making use of money capital in rural areas is not an adequate solution for development. In addition to the actions taken for the sake of capital planning, it is also necessary to classify the workforce in terms of occupational manner and increase the level of human capital, reduce informal employment, improve agricultural exports, direct foreign capital investments to the agricultural sector, and increase social welfare in rural areas. According to the findings, policy recommendations were made on the topics of improving working conditions, creating new employment areas, and organizing the workforce.

Keywords:

Efficiency, Employee, Labor, Capital, Agriculture,

PDF

___

Açıl, A.F., Demirci, R. (1984). Tarım Ekonomisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 880, Ders Kitabı: 245, Ankara.
Açıl, A.F., Köylü, K. (1971). Zirai Ekonomi ve İşletmecilik Dersleri. Ders Notları No: 465, Ankara.
Alagöz, A. (1993). Sanayi işletmelerinde çalışma sermayesi yönetimi ve bir uygulama. (Yüksek Lisans Tezi) Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Anonim (2010). 18.03.2010 Tarih 27525 Sayılı Resmi Gazete. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Tebliği, (Erişim Tarihi: 20.10.2021).
Anonim (2021a). Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), https://www.fao.org/news/story/en/item/1395127/icode/, (Erişim Tarihi: 20.10.2021).
Anonim (2021b). https://www.istib.org.tr/resim/siteici/files/Tar%C4%B1msal%20%C4%B0%C5%9Fletme %20Yap%C4%B1%20Ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1%202016.pdf, (Erişim Tarihi: 20.10.2021).
Baran, M.F., Akbayrak, B. (2013). Tarım makineleri hibe programının Kırklareli ilinin mekanizasyon gelişimine etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10 (2): 53-57.
Bayramoğlu, Z., Bozdemir, M. (2020). Tarım sektöründe işgücü terminolojisinin tanımlanması. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(3): 773-783.
Betcherman, G., Daysal, N.M., Pages, C. (2010). Do employment subsidies work? evidence from regionally targeted subsidies in Turkey. Labour Economics, 17(4): 710-722.
Bozdemir, M., Bayramoğlu, Z. (2020). Beşeri Sermaye Endeksi Teknik Etkinliğinin İncelenmesi: OECD Ülkeleri Örneği. OECD Studies Conference On Political Sciences & Economy, 20-22 Mart, 42-53. Ankara, Türkiye.
Bülbül, M. (1973). Adana Ovası Tarım İşletmelerinin Ekonomik Yapısı, Finansman ve Kredi Sorunları. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Ankara.
Doğan Öz, B., Saner, G. (2021). Kiraz üretimi yapan işletmelerin makine ve ekipman alımlarının desteklenmesi programından (MEADP) yararlanma eğiliminin belirlenmesi: İzmir-Kemalpaşa ilçesi örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(1): 1-9.
Erkuş, A. (1979). Ankara İli Yenimahalle İlçesinde Kontrollü Kredi Uygulaması Yapılan Tarım İşletmelerinin Planlanması Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 709, Ankara.
Erkuş, A., Bülbül, M., Kıral, T., Açıl, A.F., Demirci, R. (1995). Tarım Ekonomisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, No:5, Ankara.
Günden, C., Miran, B. (2008). Çiftçilerin temel işletmecilik kararlarının öncelik ve destek alma açısından analizi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(2): 67-80.
Güneş, E. (2004). Tarım İşletmelerinde Kredi Taleplerinin Doğrusal Programlama Yöntemiyle Belirlenmesi “Kırşehir İli Merkez İlçesi Tarım İşletmeleri Araştırması”. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara. İnan, İ.H. (1994). Tarım Ekonomisi. Hasat Yayıncılık, Tekirdağ.
Kara, M., Duruel, M. (2010). Türkiye’de ekonomik büyümenin istihdam yaratamama sorunu. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50: 367-396.
Kılıç, Y., Kıymaz, T. (2014). Tarımda eğitim ve işgücü verimliliği ilişkisi: bölgesel farklılıklar. Tarım Ekonomisi Dergisi, 20(1): 53-64.
Tosun F., Güneş, E. (2018). Ankara ili tarım işletmelerinin sermaye yapısı ve tarımsal kredilerin geri ödenmesinde etkili faktörlerin analizi. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 4(2): 17-24.
Ünlüer, M. (2017). Eskişehir ili tarım işletmelerinin sermaye yapısının incelenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31(1): 57-63.
Yamane. T. (1967). Statistics: An Introductory Analysis. Harper and Row, New York.