Kur’ân-ı Kerîm’e Göre Âhirette Organların Konuşması ve Şahitliği

İnsan, Allah’a kulluk etmek için yaratılmıştır. Dünya da insan için bir imtihan yeri olup yaşadığı hayat tamamen kayıt altına alınmaktadır. Âhiret hayatında ise insan, her amelinden hesaba çekilecektir. Allah, ilmiyle her şeyi kuşatmış olup insanların dünyada neler yaptıklarını ve yapacaklarını da bilmektedir. Fakat Allah, âhiret hayatında itiraza mahal olmaması ve bahaneler ardına saklanmaması için insanı bu dünyada dilediği şekilde hayat sürüp kendisine şahit olacak şekilde yaratmıştır. Âhirette insanın amelleri için farklı şahitler de bulunacaktır. Kur’ân-ı Kerîm’de bu şahitlerin Allah Teâla, melekler, peygamberler, amel defteri, yeryüzü, insanın organları olacağı belirtilmektedir. Bu şahitler içerisinde canlı bir uzvun parçası olmakla birlikte müstakil bir canlılık özelliği taşımayan ve dil gibi konuşma özelliği olmayan organlar dikkat çekmektedir. Bu konuya değinen ayetlerde el, ayak, deri vb. organların insanın yaptıklarını ortaya çıkarıp şahitlik yapacağı dile getirilmektedir. Çalışmamızda organların konuşması ve şahitliği ile ilgili ayetlerin nasıl anlaşıldığı, günümüzde nasıl anlaşılabileceği ve bu konuşma ile şahitliğin dile getirilmesinin insan hayatına etkileri ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Tefsir, Âhiret, , Hesap, Organ, Şahit, Konuşma

Speech and Testimony of Organs in the Hereafter According to the Qur’an

Man was created to serve God. The world is a place of trial for man and his whole deeds will be archi-ved. In hereafter, the human will be taken into account from every deed. Allah encompasses all things in his knowledge, and he knows what people are doingand will do in the world. However, Allah has created man in this world in a way that he can live and witness him in order to avoid any objections in his life and hide behind excuses. In the hereafter there will be different witnesses for the deeds of man. It is stated in the Qur'an that these witnesses will be Allah Ta'ala, Angels, prophets, deeds book, earth and human organs. While these witnesses are part of a living limb, organs that do not have a distinctive vitality feature and do not speak like language attract attention. In verses referring to this subject, hand, foot, skin, etc. it is stated that the organs will reveal what man does and testify. In this study, how the verses related to the speech and testimony of organs are understood, how they can be understood today and the effects of the expression of testimony with this speech on human life will be revealed.

Keywords:

Tafsir/Commentary, Hereafter, Account, Organ, Witness, Talk,

PDF

___

Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed eş-Şeybani. Müsned-ü İbn Hanbel. thk. Şuayb el-Arnaud-Adil Mürşid. 50 cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1418/1997.
Âlûsî, Ebü’s-Senâ Şihâbüddîn Mahmûd b. Abdillâh b. Mahmûd el-Hüseynî. Rûhu’l-me‘ânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-âzîm ve’s-seb‘ı’l-mesânî. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1398/1978.
Apaydın, Hacı Yunus. “Şahit”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38/278-283. Ankara:TDV yayınları, 2010.
Arslan, Ali. Büyük Kur’an Tefsiri: Hülâsatu’t-tefâsîr. 16 Cilt. İstanbul: Arslan Yay., ts.
Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri. 12 Cilt. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1989.
Bayraklı,Bayraktar. Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Tefsiri. 21 Cilt. İstanbul: Bayraklı yay., 2008.
Beyzâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd (Ebû Muhammed) Abdullāh b. Ömer b. Muhammed, Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türasi’l-Arabi, ts.
Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail. Câmiu’s-sahîh. 3 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 2. Baskı.1992.
Bursevî, İsmail Hakkı. Rûhu’l-beyân. 10 Cilt. İstanbul: Osmanlı Matbaası, 1330/1912.
Cevherî, Ebû Nasr İsmâîl b. Hammâd. Sıhâh:Tâcu’l-luğa ve sıhâhu’l-‘Arabiyye. Thk. Ahmet Abdulğafur Attar. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-İlim li’l-Melâyîn, 1979.
Doğan, Mehmet D. Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: İz Yayıncılık, 1996.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’as b. İshak el-Ezdi es-Sicistani. Kitâbü’s-Sünen. thk. Muhammed Avvâme. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Reyyân, 1419/1998.
Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf b. Alî b. Yûsuf b. Hayyân el-Endelüsî, Bahru’l-muhît, 9 Cilt. Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 3. Baskı, Beyrut 2010.
Ebussuûd Efendi, Muhammed b. Muhammed b. Muhyiddin İmad. İrşâdü’l-akli’s-selîm ilâ mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm. 9 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
Ferrâ’, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd b. Abdillâh el-Absî. Meʿâni’l-Ḳurʾân, thk. Ahmed Yusuf en-Necâtî vd. 3 Cilt. Mısır: Dâru’l-Mısriyye ts.
Hafâcî, Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ömer. ʿİnâyetü’l-Kâdî ve kifâyetü’r-Râzî. 8 Cilt. Diyarbakır:el-Mektebetü’l-İslamiyye, ts.
Hâzin, Ebü’l-Hasen Alâüddîn Alî b. Muhammed b. İbrâhîm el-Bağdâdî. Lübâbü’t-teʾvîl fî meʿâni’t-tenzîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Baskı, 1425/2004.
Hicâzî, Muhammed Mahmud. Tefsîru’l-vâzıh, 3 Cilt. Kâhire: Matbaatu’l-İstiklali’l-Kübrâ, 3. Baskı, 1382/1963.
Huveyzî, Abd Ali b. Cum’a ‘Arûsî. Tefsir-u nuri’s-sakaleyn. 8 Cilt. Beyrut: Müessesetü’t-Tarihi’l-Arabi, 1. Baskı, 1422/2001.
İbn Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed el-Bağdâdî. Nüzhetü’l-aʿyüni’n-nevâzir fî ʿilmi’l-vücûh ve’n-nezâʾir. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1407/1987.
Zâdu’l-mesîr fî ʿilmi’t-tefsîr. Beyrut: Dâr-u İbn Hazm, 3. Baskı, 1423/2002.
İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer b. Dav’ b. Kesîr el-Kaysî el-Kureşî el-Busrâvî ed-Dımaşkī eş-Şâfiî. Tefsîru’l-Kurâni’l-‘azîm. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Müfîd, 1403/1983.
İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid er-Rebei el-Kazvini. Sünenu İbn Mace. thk. Muhammed Mustafa A‘zami. 4 Cilt. Riyad: Şeriketü’t-Tıbaati’l-Arabiyye, 2. Baskı, 1404/1984.
İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfiî. Lisânu’l-‘Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâr-u Sâdır, 3. Baskı, 1414/1994.
İsfahânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal er-Râgıb. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’an. Beyrut: Dâru’l-Kalem, 1412/1991.
Kādî Abdülcebbâr, Ebü’l-Hasen b. Ahmed b. Abdilcebbâr el-Hemedânî. Tenzîhu’l-Kur’an ‘ani’l-metâin. Cize: Mektebetü’n-Nafize, 2006.
Müteşâbihu’l-Kur’an. 2 Cilt. Kahire: Dâru’t-Türâs, 1969.
Karaman, Hayreddin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: D.İ.B. Yay., 3. Baskı, 2008. Kâşânî, el-Mevlâ Fethullah b. Şükrillah eş-Şerîf. Zübdetü’t-tefâsîr. 7 Cilt. Kum: Müessesetü’l-Me‘ârifi’l-İslâmî, 1. Baskı, 1423/2002.
Konyalı Mehmet Vehbi. Hülâsatü’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’an. 16 Cilt. İstanbul: Üçdal Neşriyat, 4. Baskı, 1966.
Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmi‘u li-ahkâmi’l-Kurân. 10 Cilt (1 ciltte 2 cilt). Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türasi’l-Arabi, 1386/1966.
Kuşeyrî, Ebü’l-Kâsım Zeynülislam Abdülkerim b. Hevazin b. Abdilmelik. Letâifu’l-işârât tefsir sufi kamil li’l-Kur’âni'l-kerim. thk. İbrahim Besyuni, Kahire: Hey’etü’l-Mısriyyetü’l-‘Âmme li’l-Kitâb, 2. Baskı. 2000.
Kutub, Seyyid. Fî Zılâli’l-Kur’an. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’ş-Şurûk, 25. Baskı, 1417/1996.
Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd es-Semerkandî. Te’vîlât-u ehli’s-sünne: Tefsîru’l-Matürîdî. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1426/2005.
Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî. en-Nüket ve’l-‘uyûn: Tefsîru’l-Mâverdî, 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmyye, ts.
Merâgî, Ahmed Mustafa. Tefsîru’l-Merâgî. 10 Cilt. Kahire: Mustafa el-Babi el-Halebi, 1946.
Mevdûdî, Ebu’l-A‘lâ, Tefhîmu’l-Kur’an. trc. Muhammed Han Kayanî vd. 7 Cilt. İstanbul: İnsan yay., 1987.
Münâvî, Zeynüddîn Muhammed Abdürraûf b. Tâcil‘ârifîn b. Nûriddîn Alî el-Haddâdî. Feyzu’l-kadîr şerhu’l-camii’s-sağîr. 6 Cilt. Mısır: el-Mektebetü’t-Ticâriyyeti’l-Kübrâ, 1. Baskı, 1356/1938.
Müslim, Ebü’l-Hüseyin el-Kuşeyri en-Nisaburi b. el-Haccac. Sahih-i Müslim. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Kahire: Dâru İhyai’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1374/1955.
Râzî, Ebû Abdillâh (Ebü’l-Fazl) Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn et-Taberistânî. Mefâtîḥu’l-gayb: et-Tefsîrü’l-kebîr. 32 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikir, 1. Baskı, 1401/1981.
Sâbûnî, Muhammed Ali. Safvetü’t-tefâsîr. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kur’ani’l-Kerim, 1402/1981.
Suyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî eş-Şâfiî. Dürrü’l-mensûr fi’t-tefsîri’l-me’sur, 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1432/2011.
Suyûtî-Mahalli, Celaleddin Muhammed b. Ahmed b. Muhammed eş-Şafii. Tefsir-i Celaleyn. Beyrut: Dâru’l-Hicret, 2. Baskı, 1408/1987.
Şa‘râvî, Muhammed Mütevellî. Tefsîru’ş-Şa‘râvî. 24 Cilt. Kahire: Dâru Ahbâri’l-Yevm, 1411/1991.
Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alî b. Muhammed es-San‘ânî el-Yemenî. Fethu’l-kadîr: el-câmiʿ beyne fenneyi’r-rivâye ve’d-dirâye min ʿilmi’t-tefsîr. thk. Abdurrahman Umeyra. 5 Cilt. Mansura: Dâru’l-Vefa, 2. Baskı, 1418/1997.
Şirbînî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed el-Hatîb. Sirâcü’l-münîr fi’l-iʿâne ʿalâ maʿrifeti baʿzı meʿânî kelâmi Rabbine’l-hakîmi’l-habîr. 4 Cilt. Kahire: Matbaat-u Bulak, 1285/1869.
Tabâtabâî, es-Seyyid Muhammed Hüseyin. el-Mîzân fî tefsîri’l-Kur’an. 20 Cilt. Kum: Cemaatü’l-Müderrisin fi Havzati’l-İlmiyye, ts.
Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî el-Bağdâdî. Câmiʿu’l-beyân ʿan teʾvîli âyi’l-Kurʾân. 26 Cilt. Kâhire: Dâru Hicr, 1. Baskı, 1422/2001.
Tabersî, Emînü’l-İslâm Ebû Alî el-Fazl b. el-Hasen. Mecma‘u’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Murtaza, 1.Baskı, 1427/2006.
Tantâvî b. Cevherî el-Mısrî. el-Cevâhir fî tefsîri’l-Ķur’âni’l-kerîm. 26 Cilt. Kahire: Dâru Mustafâ el-Bâbî el-Halebî, 1. Baskı, 1348/1930.
Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre(Yezid) es-Sülemi. el-Câmiü’s-sahih=Sünenü’t-Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şakir. 5 Cilt. Kahire: Mustafa el-Babi el-Halebî, 1356/1937.
Toptaş, Mahmut. Kur’an-ı Kerim Şifa Tefsiri, 8 Cilt. İstanbul: Cantaş Yay., 1998.
Tûsî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. El-Hasen b. Ali. et-Tibyân fî tefsîri’l-Ķur’ân. tah. Ahmed Habîb Kasîr el-Âmilî. 10 Cilt. Beyrut: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
Yıldırım, Celal. İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, 14 Cilt. İzmir: Anadolu Yay., 1. Baskı, 1986.
Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Serî b. Sehl el-Bağdâdî. Meʿâni’l-Ḳurʾân ve iʿrâbüh. 5 cilt. Beyrut: Alemü’l-Kütüb, 1408/1988.
Zemahşerî, Ebü’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî. el-Keşşâf ʿan hakâʾikı gavâmizi’t-tenzîl ve ʿuyûni’l-eḳāvîl fî vücûhi’t-teʾvîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, ts.