Cam elyaf takviyeli disk fren balatalarının özelliklerinin incelenmesi

Otomotiv fren balatalarında temel katkı maddesi olarak asbest kullanılır. Bu çalışmada asbestin çevre kirliliği ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkisini azaltmak amacıyla asbestsiz fren balatası üretilmiştir. Frenleme sırasında sürtünme nedeniyle fren balataları aşırı ısınmaktadır. Aşırı sıcaklık nedeniyle balataların frenleme performansı değişebilmekte veya balatalar mekanik deformasyona uğramaktadır. Bir fren balatasının temel özellikleri, standartlara uygun aşınma direnci, sürtünme katsayısı ve ekonomik olmasıdır. Asbeste alternatif fiberlerden olan cam elyaf kullanılarak üretilen fren balatalarının özelliklerini belirlemek amacıyla Türk Standartlarında istenilen deneyleri yapabilmek için özel test düzeneği hazırlanmıştır. Bu test düzeneğinde sürtünme katsayısı-sıcaklık değişimi ve aşınma deneyleri yapılmıştır. Balataların üretim aşamasında kullanılan yöntemin balata performansı üzerinde oldukça etkili olduğu anlaşılmıştır. Özellikle pişirme sonrası balataların fırınlanması halinde sürtünme katsayısının daha da yükseldiği gözlenmiştir. Bu deneylerden elde edilen sonuçlar karşılaştırıldı ve aralarındaki uyumun çok iyi olduğu görüldü.

Asbestos is usually, used in the automotive brake linings as a basic component. In this study, in order to decrease the negative effect of the asbestos on the enviromental pollution and human healty, non-asbestos brake lining is manufactured. Brake lining extremely warms up during braking due to friction. The braking performance of braking lining has been changeable or braking lining has been undergone to mechanical deformation due to excessive temperature. The essential properties of a brake lining must be standard value of wear resistant, the friction coefficient and economical. The special test equipment have been prepared to make experiments wanted by Turkish Standard Institutes to determine the properties of brake lining which is produced by using glass fiber. This type of brake lining is alternative to the brake lining with asbestos. The wear tests and the friction coefficient change experiments with temperature have been studied by this prepared equipment. The important of method used during the production of brake lining is clearly understood the effect on the performance of the brake lining. Especially, friction coefficient has increased in the brake lining with the baked after cook. From the results of these experiments are compared and it is seen that the agreement between all of them are better.

PDF

___

1. BIJWE, J., ‘’Composites As A Friction Material: Recent Developmets In Non- Asbestos Fiber Reinforced Friction Materials-A Reveiw’’, Polimer Composites, 18, 3, 378-396, 1997.

2. DÖNMEZ, A.G., ‘’Asbest Dışı Elyaflarla Üretilen Balata Malzemelerinin Özelliklerinin İncelenmesi’’, Doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 2000.

3. GEMALMAYAN, N., ’’Ankara’da Pilot Bölge Seçilen Kızılay Kavşağında Taşıtların Fren sistemlerinden Atılan Tozlarda Asbest Analizi ve Sonuçları’’, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Dergisi, s.79-80, Ankara, 1987.

4. GEMALMAYAN, N., ‘’Sürtünme malzemelerinin özelliklerinin deneysel incelenmesi’’, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Müh. Mimar. Fak., Ankara,1984.

5. KATALOG, “ABEX’’, Friction Products Division, Michigan USA 1983.

6. WELCH, P.A. and A.F., ‘’The Development of Mineral Wool From Florida Minerals’’, Greaves-Walker, Fla. Eng. and Ind. Exp. Sta. Bull. 59, 1953.

7. ŞİŞECAM A.Ş., ‘’Cam elyaf’’, camelyaf@sisecam.com.tr

8. ECKERT, A., BETHKE, H., ‘’Neue Erkenntnisse zur Asbestubstition in Reibbelagen’’ (Recent Development and Results in the Substittion of Asbestos in Friction Materials), Automobiltechnische Zeitschrift, 89:145-147, 150-152, 1987.

9. HULL, D., ‘’An Introduction to Composite Materials’’, Cambridge University Press, New York, 1987.

10. KNOX, C. E., ‘’Fiberglass Reinforcement’’, Handbook of Composites, Van Nosrand Reinhold Company. 136-159, 1982.

11. GOPAL, P., DHARANI, L. R., BLUM, F. D., ‘’Fade And Wear Characteristics of A Glass-Fiber-Reinforced Phenolic Friction Material’’, Wear, 174, pp. 119-127, 1994.

12. DHARANI, L.R., GOPAL, P., BLUMB, F.D., ‘’Load, Speed And Temperature Sensitivities of A Carbon-Fiber-Reinforced Phenolic Friction Material’’, Wear, 181-183, 913-921, 1995.

13. DHARANI, L.R., GOPAL, P. F., BLUM, D., ‘’Hybrid Phenolic Friction Composites Containing Kevlar(R) Pulp: Part I. Enhancement Of Friction And Wear Performance’’, Wear, 193, pp. 199-206, 1996.

14. YAMAGUCHI, Y., ‘’Tribology of Plastic Materials’’, Tribology Series, Vol.16, 1st Ed., Elsevier, Netherland, 1990.

15. MUTLU, İ., ‘’Seramik Katkılı Asbestsiz Otomotiv Fren Balatası Üretimi ve Frenleme Karakteristiğinin Deneysel İncelenmesi’’, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya, Kasım 2002.

16. TS 9076, ‘’Fren Balataları-Malzeme Sürtünme Özelliklerinin Küçük Deney Parçaları İle Değerlendirilmesi’’, T.S.E., 1. Baskı, Ankara, Nisan, 1991.

17. AYAR. H. H., ‘’Disk Fren Balatalarında Bileşimin Performansa Etkilerinin Deneysel İncelenmesi’’, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991.