Şems-i Tebrîzî’nin Tasavvufî Meşrebi ve Mevlânâ’nın düşüncelerine tesiri

Bu makalede Sems-i Tebrîzî’nin sohbetlerinden derlenmis olan Makâlât esas alınarak onun tasavvufî mesrebi ve Mevlânâ üzerindeki tesiri ele alınmıstır. Sûfî yollarından ask ve suttâr ehli olarak bilinen ekolün tipik özelliklerini tasıyan Sems, Mevlânâ’nın dindarlık anlayısını ibadet ve zühdün ötesine ilahî ask ve cezbe cihetine yöneltir. Çalısmada Sems’in düsünce ve yasam tarzının sekillenmesinde etkili olan temel kisilik özellikleri ele alınmıs; ayrıca Mevlevî gelenekte Mevlânâ’nın ledünnî sırrı tefeyyüz ettiği velî kabul edilen Sems’in Mevlânâ’nın sülûk usulü üzerindeki tesirleri incelenmistir.

Shams Tabrizi’s Mystical Disposition and his influence on Mawlana’s thought

This paper discusses Shams’ mystical disposition and his influence on Mawlana on the basis of the Maqalat, which was composed from accounts of Shams al-Din. Bearing the typical characteristics of Tariq al-Ishk and al-Shuttar , Shams redirected Mawlana’s understanding of piety beyond worship and asceticism, bringing it closer to divine love and attraction. This work is about the main characteristics that influenced the shaping of Shams’ intellect and lifestyle, and the impact of Shams, who is regarded across the Mawlawi tradition as the source of Mawlana’s inspiration for innate secrets, on Mawlana’s style of spiritual training (suluq).

PDF

___

Buharî, Ebu Abdullah Muhammed, Câmiu’s-Sahîh (thk. Kasım er-Rıfaî), Beyrut: Daru’l-Kalem, 1987.

Câmî, Abdurrahman, Nefahâtü’l-Üns -Evliya Menkıbeleri- (çev. Lamiî Çelebi, haz. S. Uludağ-M. Kara), Đstanbul: Marifet, 2001.

Eflâkî, Ahmed, Manâkib al-‘Ârifin I-II [Farsça Metin] (haz. Tahsin Yazıcı), Ankara: TTK, 1980.

Ariflerin Menkıbeleri (Mevlânâ ve Etrafındakiler) I-II (çev. Tahsin Yazıcı), İstanbul: Remzi Kitabevi, 1986.

Fürûzanfer, Bedîuzzaman, Mevlânâ Celâleddin (çev.: Feridun Nafiz Uzluk), İstanbul: MEB, 1997.

Gölpınarlı, Abdülbaki, Mevlânâ Celâleddin, İstanbul: Đnkılap, 1999.

Kuseyrî, Abdulkerîm, er-Risâletü’l-Kuseyriyye fî Đlmi’t-Tasavvuf (thk. Ma’rûf Zerîk-Ali Abdulhamit Baltacı), Beyrut: Daru’l-Cîl, tsz. Kuseyrî Risâlesi (haz. Süleyman Uludağ), İstanbul: Dergâh, 1991.

Küçük, Osman Nuri, Mevlânâ’ya Göre Manevi Gelisim: Benliğin Dönüsümü ve Mi’racı, İstanbul: İnsan, 2009.

Lewis, Franklin D., Rumi Past and Present, East and West, The Life, Teaching and Poetry of Jalâl al-Din Rumi, New York: Oneworld Publications, 2001.

Mevlânâ Celâleddîn, Muhammed b. Muhammed el-Belhî er-Rûmî, Mesnevî-i Ma’nevî I-VI (haz. R. A. Nicholson), Tahran: İntisârât-ı Behzâd, 1375.

Mesnevî I-VI (çev. Veled Đzbudak), İstanbul: MEB, 1990.

Külliyât-ı Divân-ı Sems I-II, (haz. Bedîüzzaman Fürûzanfer), Tahran: İntisârât-ı Behzâd, 1378.

Dîvân-ı Kebîr I-VII (haz. A. Gölpınarlı), Ankara: Kültür Bakanlığı, 2000.

Sadi Sirazî, Bostan (çev. Hikmet Đlaydın), Đstanbul: MEB, 1992.

Sipehsâlâr, Ferîdûn b. Ahmed, Mevlânâ ve Etrafındakiler er-Risâle (çev. Tahsin Yazıcı), Đstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser, 1977.

Sultan Veled, İbtidânâme, (çev. A. Gölpınarlı), Ankara, 1976.

Semseddin Muhammed Tebrizî, Makâlât-ı Sems-i Tebrizî (tsh. Muhammed Ali Muvahhid), Tahran: İntisârât-ı Harizmî, 1990.

Makâlât-ı Sems-i Tebrizî: Konusmalar (çev. M. Nuri Gencosman), İstanbul: Hürriyet Yayınları, 1974.