Kalkınma Planları Çerçevesinde Türkiye’de Endüstri Ürünleri Tasarımı Eğitimi

1960’lı yıllarda planlı kalkınma dönemine giren ülkemizde bugüne kadar dokuz adet kalkınma planı yapılmıştır. Bugün 2007- 2013 yıllarını kapsayan 9. Kalkınma Planı yürürlüktedir. Dokuz adet kalkınma planı incelendiğinde özellikle ilk planlarda tasarım alanına ait net bir öngörü bulunmadığı ortaya çıkmakta, ancak, son dönem planlarında ise endüstri ürünleri tasarımının dış pazarlar için artan önemi vurgulanmaktadır. Kalkınma planlarından farklı olarak endüstri ürünleri tasarımı eğitimi ise geçen süre zarfında gelişmiş ve çeşitlenmiş ihtiyaç duyulan iş gücü stokunu yaratmıştır. Ülkemizde endüstri ürünleri tasarımı eğitimi ulusal tasarım politikasından mahrum olarak kurumsallaşmış uzun müddet kaynaklarını endüstride ve toplumda tasarım bilinci oluşmasına harcamıştır. Günümüzde farklı kurumlar oluşturdukları konseyler vasıtasıyla ulusal tasarım politikası yaratmaya çalışmakta ancak bu girişimler ya gerekli devlet desteği görmediğinden ya da eksik temsiliyetten başarılı olamamaktadır. Bu çalışmada kalkınma planları çerçevesinde tasarım endüstri ürünleri tasarımı eğitiminin gelişimi incelenecektir. Çalışma, endüstri ürünleri tasarımı eğitiminin gelişmesi için ihtiyaç duyulan unsurların güncel girişimler bağlamında genel bir değerlendirmesi ile sonuçlanacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Endüstri Ürünleri Tasarımı Eğitimi, Kalkınma Planları, Ulusal Tasarım Politikası

Industrial Design Education in Turkey Under Development Plans

In Turkey, planned development period have been pursued since 1960s. Today, Ninth Development Plan with the period of2007-2013 is to be still in force. An examination on development plans show that preliminary ones haven’t prescribed aclear vision on design services Different form development plans, in the same period, local design education have been developed and diversified and produced needed labor force. In the course of time, local design education institutionalized without a pronounced national design policy and spent its limited resources to the promotion of design. Today several constitutions try to expose a national design policy by their councils, however these attempts cannot successed due to lack of state incentives and representation. This study is, firstly, an attempt to examine the development of local design education under development plans. Later, the study will be finalized with a general evaluation of growth potentials in design education as part of contemporary policy attempts.

Keywords:

Industrial Design Education, Development Plans, National Design Policy,

PDF

___

DPT, 1968. İkinci Befl Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972). Ankara: Devlet Planlama Teflkilatı Yayını.
DPT, 1973. Üçüncü Befl Yıllık Kalkınma Planı (1973-1978). Ankara: Devlet Planlama Teflkilatı Yayını.
DPT, 1979. Dördüncü Befl Yıllık Kalkınma Planı (1979- 1983). Ankara: Devlet Planlama Teflkilatı Yayını.
DPT, 1985. Beflinci Befl Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989). Ankara: Devlet Planlama Teflkilatı Yayını.
DPT, 1990. Altıncı Befl Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994). Ankara: Devlet Planlama Teflkilatı Yayını.
DPT, 1996. Yedinci Befl Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000). Ankara: Devlet Planlama Teflkilatı Yayını.
DPT, 2001. Sekizinci Befl Yıllık Kalkınma Planı (2001- 2005). Ankara: Devlet Planlama Teflkilatı Yayını.
DPT, 2007.Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). Ankara: Devlet Planlama Teflkilatı Yayını.
Er, H.A. 1998. Türkiye’de Endüstriyel Ürün Tasarımı Eğitimi: Dün ve Bugüne Dair İki Saptama. Endüstriyel Tasarım Eğitimi: İTÜ Endüstriyel Tasarım Toplantıları I. İTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü.
Er, H. A., Korkut, F. ve Er, Ö. 2003. U.S. Involvement in the Development of Design in the Periphery: The Case History of Industrial Design Education in Turkey, 1950s–1970s. Design Issues 19 (2): 17-34.
ETMK, 2012. ETMK Kurumsal Web Sitesi www.etmk.org.tr, March 02, 2012.
Günefl, S. 2008. Kalkınma ve Geliflme Stratejilerinde Endüstriyel Tasarım Disiplinin Yeri: Yenilik, Ar-Ge ve Teflvikleri. Sanat ve Tasarım Dergisi 1: 64-76.
Güven, H.S. 1995.Türkiye’de Sosyal Planlama. Bursa: Ezgi Kitapevi Yayınları.
Hesapçıoğlu, M. 1984. Türkiye’de İnsangücü ve Eğitim Planlaması. Ankara: A.Ü. Basımevi
IMF. 2011. World Economic Outlook Database
rept.aspx?pr.x=59&pr.y=7&sy=2009&ey=2016&scsm=1&ss
d=1&sort=country&ds=.&br=1&c=186&s=NGDP_R%2CN
GDPD%2CNGDP_D%2CNGDPRPC&grp=0&a= > , April 13, 2011.
Lucas, R. E., 1988. On the Mechanics of Economic Development. Journal of Monetary Economics 22 (1): 3-42.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı. 2010. Türkiye Sanayi Strateji Belgesi
gesi_2011_2014.pdf> Mart 11,2011.
Türk Patent Enstitüsü. 2010. Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı. Ankara: TPE.
WIDSI. 2010. Worldwide Industrial Design Services Industry Report. Maine: C.Barnes & Co.
Ulusoy, M.D. 1996. Eğitim ve Sosyal Eflitlik. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 13 (1- 2): 59-86.
Uygur, E. 2001.Krizden Krize Türkiye: 2000 Kasım ve 2001 fiubat Krizleri. Türkiye Ekonomi Kurumu, 2001 (1) : 3-38.