Ayçiçeği Üretiminde Farklı Toprak İşleme–Ekim Sistemlerinin Enerji Kullanım Etkinliği Yönünden Karşılaştırılması
Erzurum yöresinde, 2004–2007 yıllarında fiğ, buğday ve ayçiçeği, münavebeleri esas alınarakyürütülen bu çalışmada, ayçiçeği üretiminin geleneksel toprak işleme–ekim sistemine alternatifolabilecek, farklı toprak işleme–ekim sistemlerinin enerji kullanım etkinliği yönünden karşılaştırılmasıamaçlanmıştır. Denemede yer alan toprak işleme–ekim sistemleri; Geleneksel toprak işleme (S1,kulaklı pulluk+diskli tırmık+kombikrüm+ekim makinası), Azaltılmış toprak işleme–1 (S2,kültivatör+kombikrüm+ekim makinası), Azaltılmış toprak işleme–2 (S3, dik rotavatör+ekimmakinası) ve Doğrudan ekim (S4, doğrudan ekim makinası)’ den oluşmuştur.Enerji kullanım etkinliği yönünden toprak işleme–ekim sistemlerinin karşılaştırılmasında; yakıt–yağ,insan iş gücü, makina imalat, gübre ve tohum girdilerinin eşdeğer enerji miktarları ile ayçiçeğiveriminden elde edilen eşdeğer enerji çıktı değerleri belirlenmiştir. Bu değerlerden hareketle enerjiçıktı/girdi oranları, özgül enerji (MJ/kg), enerji üretkenliği (kg/MJ) ve net enerji verimi (MJ)değerleri hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; S2 sisteminde en yüksek verim değeri (3914kg/ha) elde edilmiş, bunu S1, S3 ve S4 sistemleri takip etmiştir. Toplam enerji girdilerinde, sistemlerioluşturan tarım alet/makinaları arasında birim alan (ha) başına yakıt–yağ enerji girdisinde enyüksek değeri pulluk oluşturmuş, bunu dik rotavatör, kültivatör, ekim makinaları (pnömatik vedoğrudan), ve biçerdöver takip etmiştir. Sistemlerin enerji tüketim oranlarına bakıldığında, toprakanaliz sonucuna göre verilen kimyasal gübre, tartışmasız en yüksek enerji girdi oranına sahipolmuştur. Bunu yakıt–yağ, makina imalat, tohum ve insan iş gücü enerji oranları takip etmiştir.Sistemler arasında enerji çıktı/girdi oranları, özgül enerji, enerji üretkenliği ve net enerji üretimiaçısından S2 en iyi sonucu vermiş, bunu sırasıyla S3, S1 ve S4 sistemleri takip etmiştir.
___
- Alpkent, N., (1984). Tarımda Enerji Kullanımı ve Enerji
Tasarrufu. Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları No: 296,
Ankara
- Anonymous, (1). Conservation Agriculture: Economic
Benefits, http://www.ecaf.org/. (Erişim
tarihi:11.08.2014)
- Anonymous, (2). Energy Consumption and Input–Output
Relation of Field Operation, FAO, Rome. (Erişim
tarihi:11.08.2014)
- Arıkan, M., (2011). Adana İlinde Kolza Üretiminde Enerji
Kullanımı, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Anabilim
Dalı Yüksek Lisans Tezi, Adana
- ASAE, (1995). Agricultural Machinery Management Data. ASAE
Standarts, ASAE Data: ASAE D 497.2 Mar 94, 335–342
Çakır, R., Keçecioğlu, G., (1988). Buğday ve Mısır Bitkilerinde
Çizel ve Pullukla Toprak İşlemede Enerji Gereksinimi.
Tarımsal Mekanizasyon 11. Ulusal Kongresi. 164–171,
Erzurum.
- Davoodi, M. J. Ş., Housyar, E., (2009). Energy Consumption
of Canola and Sunflower Production in Iran. American–
Eurasian J. Agric. &Environ.Sci., 6 (4): 381–384. ISSN
1818–6769, IDOSI Publications.
- Dinçer, H., (1980). Tarımsal Üretimin Enerji Esaslarına Göre
Değerlendirilmesi. 5. Tarımsal
- Ejilah, I. R., A. A. Asere, (2008). A Comparati ve Performance and
Emission Analysis of Blended Groundnut Oil and Mineral
Oil Based Lubricants Using a Spark Ignition Engine.
Agricultural Engineering International: The CIGR E
journal manuscript EE 07017. Vol. X.
- Ekinci, K., Akbolat, D., Demircan, V., Ekinci, Ç., (2005).
Isparta İli Elma Üretiminde Enerji Kullanım Etkinliğinin
Belirlenmesi," 3. Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Sempozyumu (YEKSEM) ve Sergisi, Bildiriler Kitabı. 43–
47, 19–21 Ekim 2005, Mersin.
- ETKB, (2013). http://www.enerji.gov.tr/index.php?
dil=tr&sf=webpages&b=y_istatistik&bn
=244&hn=244&id=398 (Erişim tarihi:14.05.2015)
Farsaıe, A., Debarthe, J. V., Kenworthy, W. J., Lessley, B. V.,
- Wiebold, W. J. 1985. Analysis of Producing Vegetable Oil as
an Alternate fuel. Energy in Agriculture 4: 189-205.
- Griffith, D. R., Parsons, S. D., (1981). Energy Requipments
for Various Tillage–Planthing Systems. (Tillage ) Id–141,
Coop. Ext. Ser. Purdue Uni. Indiana.
- Keener, H. M., Roller, W. L., (1975). Energy Production by
Field Crops. Asea Paper No: 75–3021, St Joseph,
Michigan 49085
- Konak, M., Marakoğlu, T., Özbek, O., (2004). Mısır Üretiminde
Enerji
Özcan, M. T., (1985). Mercimek Hasat ve Harman
Yöntemlerinin İş Verimi Kalitesi,Enerji Tüketimi ve
Maliyet Yönünden Karşılaştırılması ve Uygun Bir Hasat
Makinası Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar. Ç.Ü. Ziraat
Fakültesi Tarımsal Mekanizasyon Bölümü, Adana.
- Özden, D. M., (1995). Tarımsal Mekanizasyonda Zaman
Etüdü Çözümleme (ZET) ve Veri Tabanı Oluşturma
Bilgisayar Programı. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
A.P.K Dairesi Başkanlığı. Toprak ve Su Kaynakları
Araştırma Şube Müdürlüğü. Yayın No:82
- Öztürk, H. H., Barut, Z. B., (2005). Türkiye Tarımında Enerji
Kullanımı. Türkiye Ziraat Mühendisliği, Teknik Kongresi,
Ankara. Sayfa 1253–1264.
- Öztürk, H. H., (2010). Tarımsal Üretimde Enerji Yönetimi.
Hasad Yayınevi.
- Saygılı, İ., Uzman, İ., (1984). Türk Tarımında Temel Girdiler
ve Verim. 2. Uluslararası Tarımsal Mekanizasyon ve
Enerji Simpozyumu, 23–27 Nisan 1984 Bildiri Kitabı.
391–397.
- Shrestha, D. S. (2002). Energy Use Efficiency İndicator for
Agriculture. 28–30.
- Yaldız O., Öztürk H. H., Zeren Y., Başçetinçelik A., (1993).
Türkiye Tarla Bitkileri Üretiminde Enerji Kullanımı. 5th.
Internationale Congress on Agricultural Mechanization
and Energy, pp,527–537,12–14 Ekim, Kuşadası.