Murat TUNÇTÜRK, İbrahim YILMAZ, Murat ERMAN, Rüveyde TUNÇTÜRK

Yazlık Kolza Brassica napus ssp. oleifera L. Çeşitlerinin Van Ekolojik Koşullarında Verim ve Verim Özellikleri Yönünden Karşılaştırılması

Bu araştırma yazlık 16 kolza çeşidinden Van ekolojik koşullarına en iyi adapte olabilen tohum ve yağ verimi yüksek olan çeşitlerin tespit edilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma Van - Gevaş koşullarında 2000, 2001 ve 2002 yıllarında üç yıl süre ile tesadüf blokları deneme deseninde, 3 tekerrürlü olarak kurulmuş ve yürütülmüştür. Denemede materyal olarak 16 yazlık kolza Jaguar, Marinca, Semu DNK 207 NA, Regent, Westar, Tobin, Semu 209/81, Tower, Liraspa, Lisonne, Lirawell, Prota, Spok, Kosa, Star, Helios çeşidi kullanılmıştır. Araştırmada bitki boyu, yan dal sayısı, kapsül sayısı, kapsülde tane sayısı, bin tane ağırlığı, tohum verimi, yağ oranı ve yağ verimi gibi özellikler incelenmiştir. Araştırma sonucunda; yılların birleştirilmiş ortalamasında en yüksek tohum ve yağ verimi Westar 143.6 kg/da – 53.3 kg/da ve Marinca 139.5 kg/da – 48.2 kg/da çeşitlerinden, en yüksek yağ oranı ise Jaguar %40.3 ve Prota %40.3 çeşitlerinde tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Kolza, çeşit, adaptasyon, verim

Comparision of Summer Rapeseed Brassica napus ssp. oleifera L. Cultivars for Yield and Yield Traits Under Van Ecological Conditions

This study was carried out to determine the most suitable rapeseed cultivars at Gevaş,Van for three years, from 2000 to 2003. Sixteen summer rapeseed cultivars Jaguar, Marinca, Semu DNK 207 NA, Regent, Westar, Tobin, Semu 209/81, Tower, Liraspa, Lisonne, Lirawell, Prota, Spok, Kosa, Star, Helios were studied in a completely randomized block experimetal design with three replications. Traits such as plant height, branch number per plant, pod number per plant, grain number per pod, 1000-seed weight, seed yield, oil ratio, and oil yield were investigated. According to the results, Marinca and Westar had the highest seed and oil yield, 1436 kg ha-1 – 533 kg ha-1 and 1395 kg ha-1– 482 kg ha-1, respectively; Jaguar and Prota had the highest oil ratio as 40.3 %

Keywords:

Rapeseed, cultivar, adaptation, yield,

PDF

___

Anonim, 1983. Gıda Maddeleri Muayene ve Analiz Yöntemleri Kitabı. Tarım ve Orman Köyişleri Bakanlığı, Gıda İşleri Genel Müdürlüğü, Genel Yayın No; 65, Özel Yayın No:62- 105 Ankara, s.796-, 1983
Anonim, 1999 Tarımsal yapı T.C Başbakanlık devlet istatistik Enstitüsü
Anonymous, 2003. http://www. fao.org agricultural database production.
Algan, N., Ş. H. Emiroğlu, 1985. Islah edilmiş bazı kolza (Brasica napus ssp oleifera L.) çeşitlerinin değişik yetiştirme koşulları altındaki reaksiyonları üzerine araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fak. Der. 22 (3): 65-82
Arıoğlu, H. H. 1999. Yağ Bitkileri Yetiştirme Ve İslahı Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Genel Yay. No:220 Ders Kitapları Yayın No; A-70
Atakişi, İ. 1977. Çukurova’da yetiştirilecek kolza çeşitlerinin önemli tarımsal ve kalite özellikleri üzerinde araştırmalar. Çukurova Ziraat Fak. Yıllığı. Yıl:8 Sayı:1.
Başalma, D. 1997. Adaptation of winter type Germany originated rapeseed (Brassica napus ssp oleifera L.) cultivars under Ankara conditions. Tarım Bilim. Derg.. 3 (3) :57-62.
Başalma, D. 2004. Kışlık kolza (Brasica napus ssp oleifera L.) çeşitlerinin Ankara koşullarında verim ve verim öğeleri yönünden karşılaştırılması. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Tarım Bilim. Derg. 2004, 10 (2): 211-217.
Başalma, D., S. Uranbey, 1998. Ankara koşullarında farklı yazlık kolza (Brasica napus ssp oleifera L.) çeşitlerinin verim ve verim öğelerinin karşılaştırılması. Ankara Üniv. Tarım Bilim. Derg. (8): 61-65 1998
Çalışkan, M. E., A. Mert, M. Mert ve N. İşler, 1998. Hatay ekolojik koşullarında bazı kolza çeşitlerinin önemli tarımsal özelikleri ile bu özelliklerin verim oluşumuna etkisi. MKÜ Ziraat Fak. Derg. 1998, 3 (2): 127-142
Çiçek, N. 1990. ‘’Yazlık kolza (Brassica napus L. Olifera Metzg) çeşitlerinin önemli tarımsal ve kalite özellikleri üzerinde araştırmalar’’ Doğa-Tr.J.of. Agriculture and Forestry 14 (1990), 273-279
Demiralay, İ. 1981. Toprakta Bazı Fiziksel Analiz Yöntemi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Toprak Böl. Seminer Notları, Erzurum.
Düzgüneş, O., T. Kesici, O. Kavuncu ve F. Gürbüz, 1987. Araştırma ve Deneme metodları . Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayın No:951. Ankara
Hennig, K. 1984. Cultivation of Summer Rape. Landwirtschaftskammer Schleswig-Holstein, Kiel German Federal Republic 2(1):39-40.
Karaaslan, D. 1998. Farklı kolza (Brasica napus L.) çeşitlerinin adaptasyon kabiliyetleri ve verim potansiyellerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Doğu Anadolu Tarım Kongresi. Atatatürk. Üniv. Ziraat Fak. 337-346, Erzurum.
Karaaslan, D. 1999. ‘’Diyarbakır koşullarında yetiştirilebilecek kolza çeşitlerinin saptanması üzerine bir araştırma’’ Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999 cilt 2, Endüstri Bitkileri, 328-333
Karaaslan, D., M. Özgüven, 1998. ‘‘Gap bölgesinde farklı kolza çeşitlerinin tohum verimi ve yağ kalitesi üzerine azot dozlarının etkisi’’ Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Derg.,1998. 13 (3): 175-184
Kırıcı, S., M. Özgüven, 1995. Çukurova bölgesine verim, kalite ve erkencilik bakımından uyabilecek kolza çeşitlerinin saptanması. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Derg., 10(3): 105- 120
Koç, H. 2000. Bazı kışlık kolza (Brasica napus ssp oleifera L.) çeşitlerinde azotlu gübreleme. Gaziosmanpaşa Üniv. Ziraat Fak. Derg. 2000 17 (1): 83-88
Öz, M. 2002. ‘’Bursa MustafaKemalPaşa ekolojik koşullarında değişik bitki sıklıklarının bazı kışlık kolza çeşitlerinin performansı üzerine etkileri’’ Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Derg., (2002) 16 (2): 11-24
Özer, H., E. Oral, 1997. Erzurum ekolojik koşullarında bazı kolza (Brasica napus ssp oleifera L.) çeşitlerinin fenolojik özellikleri ile verim ve verim unsurları üzerine bir araştırma. Journal of Agriculture and Foresty, 21: 319-325
Özgüven, M., S. Kırıcı, 1999. ‘‘Bazı kolza çeşitlerinin çukurova bölgesinde verim ve verim komponentlerinin belirlenmesi’’ Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Derg.,1999. 14 (1): 41-48
Özgüven, M., S. Kırıcı, S. Tansı ve A. Gür, 1992. GAP bölgesine uygun kolza çeşitlerinin saptanması. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Genel Yayın No:36. Gap Yay. No:65. Adana.
Öztürk, Ö., F. Akınerdem, 1999. ‘’Bazı kışlık kolza çeşitlerinde farklı ekim zamanı ve sıra arası uygulamalarının verim ve verim unsurları üzerine etkileri’’ Selçuk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 13 (19):155-170, 1999
Sağlam, C., F. Arslanoğlu ve S. Kaba, 1999. ‘‘Kışlık kolza çeşitlerinin Tekirdağ koşullarında adaptasyonu’’ Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Adana, Cilt 2, Endüstri Bitkileri, 344-347