Zeki MUT, Sebahattin ALBAYRAK, Özgür TÖNGEL

Tritikale Xtriticosecale Wittmack Hatlarının Tane Verimi ve Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi

Amasya koşullarında 2003-2005 ve Samsun koşullarında 2004-2005 yılları arasında CIMMYT’den temin edilen 60 hat ile Presto ve Tatlıcak tritikale xTriticosecale Wittmack çeşidi eksik blok deneme deseninde 3 tekrarlamalı olarak denenmiştir. Araştırmada tritikale hatlarında tane verimi, bitki boyu, bin tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığı arasında önemli farklılıklar belirlenmiştir. Üç lokasyonun ortalama sonuçlarına göre tane verimi 358.8 - 564.4 kg/da, bitki boyu 104.5 - 129.7 cm, bin tane ağırlığı 29.4 - 41.1g ve hektolitre ağırlığı 65.9 - 71.1 kg arasında değişmiştir. Araştırma sonuçlarına göre 1, 6, 7, 8, 9, 13, 14, 18, 21, 22, 27, 28, 29, 31, 32, 41, 42 ve 45 numaralı hatların bölge verim denemesine çıkarılması uygun görülmüştür

Anahtar Kelimeler:

Tritikale, tane verimi, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı

Determination of Grain Yield and Some Traits of Triticale Xtriticosecale Wittmack Lines

60 lines obtained from CIMMYT and Presto and Tatlıcak tritikale cultivars xTriticosecale Wittmack were tested in incomplete block design with three replications between 2003-2005 in Amasya and 2004-2005 in Samsun conditions. In this research, significant differences were determined among grain yield, plant height, thousand kernel weight and test weight. According to three locations, these values have been determined; grain yield was 358.8 - 564.4 kg/da, plant height was 104.5 - 129.7 cm, thousand kernel weight was 29.4 - 41.1 g and test weight was 65.9 - 71.1 kg. According to the results it was decieded that 1, 6, 7, 8, 9, 13, 14, 18, 21, 22, 27, 28, 29, 31, 32, 41, 42 ve 45 numbered triticale lines were selected to test in the region yield experience

Keywords:

Triticale, grain yield, thousand kernel weight, test weight,

PDF

___

Akgün, İ. ve B. Kara, 2002. Alternatif Bir Yembitkisi, Tritikale. Süleyman Demirel Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 6: 84-91. Isparta.
Akgün, İ., M. Tosun ve S. Sağsöz, 1997. Erzurum ekolojik koşullarında bazı tritikale hat ve çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Dergisi. 28: 103-119.
Akulov, A. S. 1988. Variation in certain quantitaive traits ın peas grown under different conditions. horticultural abstracts Vol. 58, No.9 Abst.No: 468.
Atak, M ve C. Y. Çiftçi, 2005. Tritikalede farklı ekim sıklıklarının verim ve bazı verim öğelerine etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi. 11: 98-103.
Azman, M., A. B. Coşkun, H., Tekik ve S. Aral, 1997. Tritikalenin yumurta tavuğu rasyonlarında kullanılabilirliği. Hayvancılık Araştırma Dergisi 7: 11-14.
Bağcı, S. A. ve H. Ekiz, 1993. Tritikalenin Problemleri, Sağlanan Gelişmeler ve Taşıdığı Potansiyel I. Un- Bulgur-Bisküvi Sempozyumu, s. 77-87, Karaman.
Bağcı, S. A., E. Tulukçu, S. Çeri ve H. Ekiz, 1999. Tritikale: insan ve hayvan beslenmesi için geliştirilmiş alternatif bir bitki. S: 126-132. Ekiz, H. (Ed) Hububat Sempozyumu, 8-11 Haziran. Sayfa 126-132. Konya.
Çakır, S., 2002. Farklı azotlu gübre ve ekim sıklıklarının tritikale’nin verim ve verim unsurları ve bazı kalite karakterlerine etkisi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). Ondokuz Mayıs Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü. Samsun.
Demir, İ., N. Aydem, K. Z. Korkut ve P. Şölen, 1980. Tritikale ıslahında son gelişmeler. TÜBİTAK VII. Bilim Kongresi, s: 187-195.
Genç İ., A. C. Ülger ve T. Yağbasanlar, 1988a. Tritikale. Yeni ve yapay bir tahıl cinsi. Bilim ve Teknik Dergisi, Cilt:21, Sayı:247, s: 40-42.
Genç, İ., A. C. Ülger, T. Yağbasanlar, Y. Kırtok ve M. Topal, 1988b. Çukurova koşullarında triticale, buğday ve arpa’nın verim ve verim öğeleri üzerinde kıyaslamalı bir araştırma. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, s:1-13. Adana.
Genç, İ., T. Yağbasanlar, A. C. Ülger ve Y. Kırtok, 1987. Çukurova koşullarında triticalenin verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma. Türkiye Tahıl Simpozyumu. 6-9 Ekim, s:103-114, Bursa.
Gençtan, T. ve N. Sağlam, 1987. Ekim zamanı ve ekim sıklığının üç ekmeklik buğday çeşidinde verim ve verim unsurlarına etkisi. Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim, Bursa, 171-183.
Gökmen, S. ve Ö. Sencar, 1994. Tokat-Kazova bölgesinde tritikalenin verim ve adaptasyon yeteneği üzerinde bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 2: 131-144. Tokat.
Kınacı, E. 1998. Zor koşulların bitkisi: tritikalenin yem olarak değeri ve geleceği. Aylık Gıda, Tarım ve Hayvancılık Dergisi (Hasad), yıl.14, sayı:157.s:17-19.
Küçükakça, M. 1995. Konya’da sulu ve kuru şartlarda kışlık bazı tritikale çeşitlerinde önemli tarımsal ve kalite özellikleri üzerinde araştırmalar. Basılmamış Doktora Tezi Selçuk Üniv. Fen Bilimleri Ens. Konya 98s.
Kün, E. 1996. Tahılar-I. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayın No:1451, Ders Kitabı: 431, Ankara.
Lehman, W. F., C. O. Ovelset and L. F. Jackson, 1983. Production and performance of common and durum wheats and tritikale at the univ. of California. Imperial Valley Field Station. El Centro in 1981, 1982 and 1983, Ünv. Of California. Agric. Exp. Sta. Progress Report. 142, 20 p.
Mut, Z., İ. Sezer ve A. Gülümser, 2004. Samsun koşullarında tritikale genotipleri ile buğday, arpa ve çavdarın verim, verim unsurları ve bazı kalite öğeleri üzerine kıyaslamalı bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 19; 1-8. Samsun.
Mut, Z., İ. Sezer and A. Gülümser, 2005. Effect of different sowing rates and nitrogen levels on grain yield, yield components ans some quality of triticale. Asian Journal of Plant Science. 4: 533-539.
Sencar, Ö., S. Gökmen ve M. Kılınç, 1994. Tokat koşullarında tritikalenin verim ve adaptasyon üzerinde bir araştırma. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt II, s:43-46. 25-29 Nisan 1994, İzmir.
Sencar, Ö., S. Gökmen, M. A. Sakin ve İ. Aslan, 1998. Tokat- Artova koşullarında tritikale, buğday ve çavdarın verim ve verim unsurları üzerinde bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniv. Ziraat Fak. Dergisi. 15: 113-117. Tokat.
Skowmand, B., P. N. Fox and R. L. Villareal, 1984. Tritikale in commercial agriculture: progress and promise. Advances in Agronomy. Vol. 37,1-45.
Taşyürek, T., S. Gökmen, V. Temirkaynak ve M. A. Sakin, 1999. Sivas-Şarkışla koşullarında buğday, arpa ve tritikalenin verim ve verim unsurları üzerinde bir araştırma. S:616-620. Hububat Sempozyumu, 8-11 Haziran,1999, Konya.
Tosun, O. ve N. Yurtman, 1973. Ekmeklik buğdaylarda (Triticum aestivum L. em Thell) verime etkili morfolojik ve fizyolojik özellikler. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yıllığı, 23: 418-434.
Tosun, M. 1995. Heksaploid tritikale çeşit/hatlarında tane verimini etkileyen bazı sitolojik ve morfolojik özelliklerin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi (Basılmamış). 112 s, Erzurum.
Tosun, M., İ. Akgün, S. Sağsöz ve M. Taşpınar, 2000. Yazlık ekilen bazı tritikale genotiplerinde verim ve verim öğelerinin belirlenmesi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Dergisi. 31: 1-10.
Ülger, A. C., T. Yağbasanlar ve İ. Genç, 1989. Çukurova koşularında seçilen yüksek verimli tritikale hatlarının önemli tarımsal karakterleri üzerinde bir araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 13(3b), 1342- 1362.
Ünver, S. 1999. Bazı tritikale hatlarında verim ve verim öğelerinin incelenmesi. Tarla Bitkeileri Merkez Araştırma Enstitüsü (TARM) Dergisi. (8), 1-2, s:82 – 92. Ankara.
Varughese, G., T. Barker ve E. Saari, 1987. Triticale CIMMYT, Mexico, D.F. 32 pp.
Varughese, G., W. H. Pheiffer and R. R. J. Pene, 1996. Specialty Grains. Triticale. A succes alternative crop. Cereal Foods World, 41(6) Part 1, pp. 474-482, Part 2 pp. 635-645.
Yağbasanlar, T., A. C. Ülger ve İ. Genç, 1988. Çukurova koşullarında bazı yabanıcı tritikale çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma. Doğa 3:1353- 1362.
Yağbasanlar, T., İ. Genç ve H. Özkan, 1994. Çukurovanın taban ve kıraç koşullarında bazı tritikale hatlarının verim ve verim unsurları üzerinde bir araştırma. S:25-28. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt II. 25-29 Nisan 1994, İzmir.
Yağbasanlar, T., İ. Genç, F. Toklu ve H. Özkan, 1999. Çukurova koşullarında fahad-1 tritikale hattına uygun yetiştirme tekniklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım. Cilt:1, s: 169-173, Adana.
Yağmur, M. 1993. Çukurova’nın taban ve kıraç koşullarında değişik kökenli bazı tritikale hatlarının verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma. Doktora Tezi, Çukurova Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, 91 s. Adana
Yanbeyi, S. ve İ. Sezer, 2006. Samsun ekolojik koşullarında bazı tritikale çeşit ve hatlarının verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniv. Ziraat Fak. Dergisi. (Basımda). Samsun.