Nuran KAYABAŞI, Mustafa ARLI, Zeynep ERDOĞAN

Kdkboya Rubia tinctorum L. 'dan Elde Edilen Renkler ve Bu Renklerin Yün Halı İplikleri Üzerindeki Işık ve Sürtünme Haslıkları

Bitkisel boyalardan Ruble finctorum L. doğ al boyalar içinde önemli bir yere sahiptir. Kokboyadan elde edilen renkler ve bu renklerin yün hah iplikleri üzerindeki ışı k ve sürtünme hasl ığı incelenmistir. Bununla bitkisel boyac ı l ı kta önemli bir yere sahip oian kökboya ile herhangi bir renk için tespit edilecek bir boyama tekni ğ i ve hasl ı k değeri, hal ı ipliğ ini boyamada seçilecek en ideal mordan, mordan oran ı , bitki oran ı ve boyama yöntemi saptanmaya çal ış ' Im ı st ı r

Anahtar Kelimeler:

Kökboya Rubia tinctorum L. , ışı k hasl ığı , südünme hasl ığı .

The Colours of the Madder Rubla tinctorum L. and Their Colour Fastnesses to Light and Abrasion on Wool Carpet Yarns

Madder R■.ıbia tinctorum L. has a signifı cant place in natural dyes. In this researct ı colours of this plant and their colour fastnesses to light and abrasion on wool carpet yarns were studied. The aim was to determine the dyeing technique fixed for any colour, pure value, the most proper mordant used in dyeing carpet yarns, mordant ratio, plant ratio and dyeing rrı ethod for root dye.

Keywords:

Rubia tinctorum L. , colour fastness to light, colour fastness to abrasion.,

___

Anonymous, 1970. DIN 5022 (Farbmesung Begriffe der Farbmetrik) Deutschland.
Anonymous, 1978. Boyal ı ya da Bask ı l ı Tekstil Mamulleri İ çin Renk Hasl ığı Deney Metodlar ı -Sürtünmeye Karşı Renk Hasl ığı Tayini. Türk Standartlar ı Enstitüsü Yay ı nları . TS 717. Ankara.
Anonymous, 1984 a. Tekstil Mamullerinin Renk Hasl ığı Tayinlerinde Lekelerinin (boya akmas ı ) ve Solman ı n (Renk değ işmesi) Değerlendirilmesi Için Gri Skalalar ı n Kullanma Metodlan. Türk Standartlar ı Enstitüsü Yay ı nları . TS 423. Ankara.
Anonymous. 1984 b. Boyal ı ve Bask ı l ı Tekstil Mamulleri İ çin Renk Hasl ığı Deney Metodlar ı -Gün I şığı na Karşı Renk Haslığı Tayini Metodu. Türk Standartlar ı Enstitüsü Yay ı nları . TS 867. Ankara.
Algan, G., 1976. Rubia Tinctorum L. Bitkisinde Morfolojik ve Boya Oluş umu Üzerinde Araşt ı rmalar. Bitki Cilt 3. Say ı : 4.
Atayolu, H. S., (Tarihsiz) Boyac ı l ı k Tarihinde Türkler Türk Tarihinin Ana Hatlar ı Seri: 2. No: 8.6 (Al ı nm ışt ı r).
Conover, J. W., 1980. Practical Nonparametric Statistics 2. Ed. Texas Tech University.
Düzgüneş , O., 1975. Istatistik Metodlar ı . A.Ü. Ziraat Fakültesi Yay ı nları . No: 578. A.Ü. Bas ı mevi. Ankara.
Eş berk, T., Köşker, 0., 1945. Kokboya (Rubia Tinctorum L) Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü Dergisi. Cilt: 4, Say ı : 1. Ankara. 376-384 s.
Eşberk, T., 1947. Ev idaresi ve Köy Sanatlar ı . Tanm Bakanl ığı Neşriyat Müdürlüğü Genel Say ı : 649. Okul Kitaplan18 Ülkü Bas ı mevi-Istanbul.
Harmanc ı oğlu, M , 1955. Türkiye'de Bulunan Önemli Bitki Boyalar ı nda Elde Olunan Renklerin Çe ş itli Müessirlere Karşı Yün Üzerinde Hasl ı k Dereceleri. Anka ı a Üniversitesi Yay ı n ı : 77/41. A.Ü. Bas ı mevi. Ankara. 221.
Tez, Z., 1987. Eski Doğ u Hal ı lanndaki Boyarmaddeler. Tekstil ve Makine Dergisi Cilt: 1, Say ı : 6. T.M.M.O.B. Bursa. 328- 337 s.