Çetin KARADEMİR, Emine KARADEMİR, İlhan DORAN, Ahmet ALTIKAT

Farklı Azot ve Fosfor Dozlarının Pamuğun Verim, Verim Bileşenleri ve Bazı Erkencilik Kriterlerine Etkisi

Bu araştırma, 2002-2003 yılları arasında, Diyarbakır ekolojik koşullarında farklı azot ve fosfor dozlarının pamuğun verim, verim bileşenleri ve bazı erkencilik kriterleri üzerine etkisini belirlemek amacıyla, Güneydoğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme alanında yürütülmüştür. Bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülen araştırmada materyal olarak Maraş 92 pamuk çeşidi Gossypium hirsutum L. kullanılmış, azotun 5 0, 6, 12, 18, 24 kg/da fosforun 4 farklı dozu 0, 4, 8, 12 kg/da uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, ilk koza açma süresi ve meyve dalı sayısı üzerine azot uygulamalarının, bitki boyu özelliğine NxP interaksiyonunun, lif verimi ve kütlü pamuk verimi üzerine azot uygulamaları ve NxP interaksiyonunun önemli düzeyde etkili olduğu, ilk çiçek açma süresi, ilk el kütlü oranı, ilk meyve dalı boğum sayısı, odun dalı sayısı, koza sayısı ve çırçır randımanı yönünden uygulamaların önemli düzeyde etkili olmadığı belirlenmiştir. İki yıl süresince yürütülen bu araştırmaya göre, en yüksek lif ve kütlü pamuk verimi N18P12 kg/da uygulamasından elde edilmesine rağmen, en ekonomik dozun N12P8 kg/da olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Pamuk, Azot, Fosfor, Verim, Verim Bileşenleri, Erkencilik

The Effect of Different Nitrogen and Phosphorus Doses on Cotton Yield, Yield Components and Some Earliness Criteria

This study was carried out to determine the effects of different nitrogen and phosphorus doses on cotton yield, yield components and some earliness criteria in experimental area of Southeastern Anatolia Agricultural Research Institute during 2002 and 2003 in Diyarbakır ecological conditions. The field experiment was conducted using a split plot design with three replications and Maraş 92 cotton variety G.hirsutum L. was used as plant material. The treatments consisted of five different nitrogen doses 0, 6, 12, 18, 24 kg/da and four phosphorus doses 0, 4, 8, 12 kg/da . In this study it was found that the time first boll opening, number of the sympodial branches were affected by nitrogen doses, plant height was affected by NxP interactions, lint yield and seed cotton yield were affected both of nitrogen doses and NxP interactions, the time first flowering, first picking percentage, node number of first fruiting branch, monopodial branch, number of bolls per plant and ginning percentage were not affected by applications. The result showed that highest lint and seed cotton yield were observed at the N18P12 kg/da application doses although best economical doses were obtained with N12P8 kg/da.

Keywords:

Cotton, Nitrogen, Phosphorus, Yield, Yield Components, Earliness,

PDF

___

Albers D. W., S. Hefner, D. Klobe.1993, Fertility Management of Cotton. Cotton Physiology Today, Vol: 2, No: 3, National Cotton Council Memphis, Tennessee.
Berberoğlu, F. ve S. Karaltın. 2001. Farklı Azot ve Fosfor Dozlarının Maraş 92 Pamuk Çeşidinde (Gossypium hirsutum L.) Verim ve Fizyolojik Özelliklere Etkisi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt :II, 345-349, 17-21 Eylül
Gençer, O. ve M. Oğlakçı. 1983. Farklı Sıra Arası Uzaklığı ve Azot Gübrelemesinin Pamuk Bitkisinin Verim ve Kalite Unsurlarına Etkisi Üzerinde Araştırmalar. Ç.Ü. Ziraat Fak. Yıllığı, Sayı: 3-4, 179-192, Adana.
Haliloğlu, H. ve M. Oğlakçı. 2000. Effects of Different Nitrogen Rates on Earliness, Yield and Yield Distribution of Cotton. The Interregional Cooperative Research Network on Cotton. A Joint Workshop and Meeting of the All Working Groups 20-24 September, pg 137- 142, Adana/TURKEY
Hibberd, D. E., J. H. Ladewig., M. N. Hunter and G. W. Blight. 1990. Responses in Cotton Yields to Nitrogen and Phosphorus Fertilizers in the Emerald Irrigation Area, Central Queensland, Australian Journal of Experimental Agriculture, 30, 661-667.
Hons, F. M., N. W. Hopper and T.V. Hıcks. 1990. Applied Phosphorus and Potassium Effects on the Emergence, Yield and Planting Seed Quality of Cotton. Journal of Prod. Agriculture 3(3): 337-340.
Karaaltın, S., F. Berberoğlu ve A. Yılmaz. 2000. The Effect of Different Levels of Nitrogen (N) and Phosphorus (P2O5) Fertilizers on Yield and Fiber Characteristics of Cotton. The Interregional Cooperative Research Network on Cotton. A Joint Workshop and Meeting of the All Working Groups 20-24 September, pg. 131- 136, Adana/TURKEY
Karademir, E. ve D. Şakar. 1999. Diyarbakır’ da Pamuk Ekim Zamanı ve Azot Dozunun Verim ve Kaliteye Etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, II : 247-252, Adana.
Karthıkeyan, P. K. and R. Jayakumar. 2002. Effect of Nitrogenous Fertilisers and Plant Growth Regulator on Cotton Cultivar (MCU-7), 17th WCSS, 14-21 August, Paper No: 368, Thailand.
Mert, M., M. E. Çalışkan ve E. Günel. 1999. Farklı Azot Dozlarının Pamuğun Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerine Etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, (I): 109-114, Adana.
Özer, M. S. ve İ. Dağdeviren. 1986. Harran Ovası Koşullarında Pamuğun Azotlu Gübre İsteği. Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Müd.Yayınları No:25, Şanlıurfa.
Özer, S. M. 1992. Harran Ovası Koşullarında Pamuğun Fosforlu Gübre İsteği, Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Müd., Yayın No: 25, Rapor Serisi No:17, Şanlıurfa .
Özüdoğru, T. 2004. Pamuk Durum ve Tahmin : 2003-2004, TEAE, Ankara.
Raghuwanshı, R. K. S., R. K. Gupta., V. K. Paradkar and D. D Dubey. 1989. Response of Cotton to Nitrogen and Phosphorus Grown in a Sodic Clay Soil. Indian Journal of Agronomy. 34:18-20
Setatou, H. B. and A. D. Simonis. 1994. Response of Cotton to NPK Fertilization the Greek Experience, Proceedings of the World Cotton Research Conference-1, February 14-17, 147-155, Brisbane Australia.
Taş, M. A. ve O. Gençer. 2002. Gap Bölgesi Harran Ovası Koşullarında Farklı Azot Gübre Dozlarının ve Büyüme Düzenleyicilerinin Pamuğun Önemli Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerine Etkisi ve Bunlar Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma. Türkiye V. Pamuk, Tekstil ve Konfeksiyon Sempozumu Bildirileri, 211- 218, 28-29 Nisan, Diyarbakır.