Antepfıstığı Pistacia vera L. Meyvelerinde Hasat Olgunluğunun Belirlenmesi

Antepfı stığı meyvelerinde hasat olgunlu ğ u yöntemlerini ve uygun hasat zaman ı n ı belirlemek amac ı yla yap ı lan bu çal ışmalar; P.vera anacı üzerine aş d ı Uzun, Kı rm ı z ı , Halebi, Siirt ve Ohadi çeşitlerinde yürütülmü ştür. Antepfı st ığı meyvelerinin hasat olguniu ğ unu belirlemek amac ı yla çeş itlerin etkili s ı cakl ı k toplamlann ı n yan ı s ı ra, çeş itlerin pomolojik ç ı tlama oran ı , meyve iriliğ i, iç meyve rand ı man' ile toplam ya ğ miktar ı ve yağ asitlerinin oranlar ı saptanmışt ı r. Embriyo gelişimi süresince ya ğ ve yağ' asitleri analizleri taze meyvelerde yap ı lm ış ve Lipid ekstraksiyonu ve ya§ asitlerinin metil esterlerinin elde edilmesi Garces ve Mancha 1 'ya göre yap ı lm ışt ı r. Toplam yağ miktar ı , her bir tohumun meyvenin yağ asitleri miktar ı n ı n 1.05 internal standart ile çarp ı m ı sonucunda mg olarak belirlenmi ş ve % olarak ifade edilmi ştir. Analiz sonucunda; Palmitik 16:0 , Palmitoleik 18:1 , Stearik 18:0 , Oleik 18:1 , Linoleik 18:2 ve Linolenik 18:3 asitlerin miktar ve oranlar ı belirlenmi ştir. Sonuçlar, hasat olgunlu ğ unun toplam yağ miktar ı ile saptanabilece ğ ini göstermi ştir. Yağ asitlerinin miktar ve oranlar ı ndaki değ iş imin ise, hasat olgunluğ u döneminden yakla şı k 7-10 gün önce olgun meyvedeki düzeyine ulaştığ' ı saptanm ışt ı r. Ç ı tlama oran ı , meyve irili ğ i ve rand ı man değerlerinin hasat olgunluğ unu belirlemede önemli kriterler oldu ğ u ve bu özelliklerin toplam ya ğ' miktar ı n ı n birikimine paralel olarak art ış gösterdikleri tespit edilmi ştir. Çeş itlerin optimal hasat zamanlanndaki toplam etkili s ı cakl ı k istekleri en az K ı rm ı z ı ve Halebi çeşidinde 2715 günderece tespit edilmi ş , bunu Uzun 2750 gün-derece takip etmi ş , en fazla toplam s ı cakl ı k isteğ i ise Siirt ve Ohadi 2803- 2861 gün-derece çe ş idinde saptanm ış t ı r.

Anahtar Kelimeler:

Antepfı stığı , Hasat zaman ı , Olgunluk, Ya ğ' asitleri, Ç ı tlama

Deterrnination of Harvesting Time for Pistachio Nut

This study was carried out to determine harvesting time for Uzun. K ı rm ı z ı , Halebi, Siirt and Ohadi pistachio nut varieties grafted on P.vera L. In addition to the effective heat summation, pomological characteristics splitting rate, nut size, kernel weight , total fat content and fatty acid rates were investigated to determine the harvest maturity. In order to determine fat and fatty acid variation during embryo development all measurements were carried on fresh pistachio nut. After randomly selected 10 seed from each variety, pericarps were removed and the kernels were analyzed. For ol! extraction, 100 mg sample of kernei were used. Heptadecanoic acid 1% was used as internal standard. Oil extraction and fatty acid methyl esters were done in one step according to the method of Garces and Mancha 1 . Palmitik 16:0 , Palmitoleik 18:1 , Stearik 18:0 , Oleik 18:1 , Linoleik 18:2 and Linolenik 18:3 acid contents and rates were analized . Result of the study showed that total fat content could be used for determination of harvesting maturity. Variation of fatty acid content and rates were found to be reach at the level of mature pistachio nut approximately 7 - 10 days before maturation.. It was determined that splitting rate, pistachio size, kernel weight values were important criteria for determining harvest maturity. These characteristics also showed a parellel increasing to total fat accumulation. Effective heat summation of varieties were determined to be 2715 days- degree for K ı rm ı z ı and Halebi, 2750 days- degree for Uzun, and 2803- 2861 days- degree for Siirt and Ohadi.

Keywords:

Pistacia vere L., Harvesting time, Maturity, Fatty acid, Splitting,

___

Ayfer, M. 1959. Antepf ı stığı n ı n döllenme biyolojisi üzerinde araştı rmalar.Ank.Ün .Ziraat Fak. Yay. 148. Çal ışmalar 93.104 s.
Ayfer, M. 1973. Baz ı fı nd ı k çeş itlerinde Embriyo gelişmesi s ı ras ı nda yağı n birikimi ve ya ğ asitlerinin değişimi ile meyve olgunluğ u aras ı ndaki ilişkiler. A.Ü. Zir.Fak. Y ı ll ığı 1972, s. 623-648, Ankara.
Buristrov, L.. A. 1975. Pear Flowering in the Leningrad Region in Relation to Effective temperatures. Hort. Abst. 46(10), 779.
Crane, J. C. 1978. Quality of Pistachio nuts as affected by time of harvest. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 103(3): 332-333.
Crane, J. C., B.T. lwak ı rı . 1981. Xenia and metaxenia in Pistachio HortSci.,15(2) :184-185.
Çelik, H. 1988. Ankara ko ş ulları nda yetiştirilen sofral ı k ve şarapl ı k üzüm çeş itierinin etkili s ı cakl ı k toplamı isteklerinin belirlenmesi üzerinde bir ara şt ı rma. Türkiye 3. Ba ğcı l ı k simpozyumu, 31 may ı s-3 Haziran, Bursa.
Dokuzoğ uz, M. 1960. Meyve ve Sebzelerde Hasat, tasnif, Ambalaj, Muhafaza, Nakil (L.L. Claypool'dan çeviri). E.Ü. Matbaas ı .
Garces, R., M. Mancha. 1993. One-step lipid extraction and fatty acid methyl esters preparation from fresh plant tissues. Analytical Biochernistry. 211, 139-143.
Garcia, J. M., T. Ağar, J. Streif. 1992. Fat contentand fatty acid composition in individul seeds of pistachio varietes grown in Turkey. Gartenbauwissenschaft, 57(3) p.130-133, Stuttgart.
Jackson, D. 1986. Temperature and Subtropical fruit production Climatic Zones.
Kader, A. A., C, M. Heintz, J. M. Labavitch, H. L. Rae. 1982. Stu related to the description and evaluation of pistachio nut quality.J.Amer. Soc. Hort. Sci.107(5) 812-816.
Karaca, R. 1990. Antepfı stığı n ı n hasat ve iş leme tekniğ i. Türkiye Antepfı stığı Simp. bildirileri, s. 177-185. Gaziantep.
Kiimenko, S., L.. M. Shiman. 1973. The development rhytm in the common quince to temperature. Hort. Abst. 44(11) 749. Labavitch, J. M., C. M. Heintz, H. L. Rae, A. A. Kader, 1982.
Physiological and compositional changes associted with maturition of Kerman pistachio nuts. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 107(4), 688-692.
Ovsyonnikov, A. S., G. A. Bobanov, 1973. The period of fruit development in pear cultivars. Hort.Abst. 44(11) 747.
Tikhonov, V. A. 1976. The effect of weather on seasonal pear tree development . Hort . Abst. 48(1) 24.
Turovtsev, N. I. 1976. Use of phenological data for forecasting flowering and fruiting dates in cherries. Hort. Abst. 47(5), 373.
Ulrich, R. 1952. La vie des Fruits. Masson ed. Paris 369p. Vachun, Z. 1974. Determination of the growth temperature threshold and the active temperature sum requirments in apricot cultivars. Hort. Abst. 46(8), 683.