Elma'da Genetik Transformasyon Alanındaki Gelişmeler

Meyve ağaçlarının ıslahı uzun gençlik kısırlık dönemleri, heterozigot yapıları ve karmaşık döllenme biyolojilerinden dolayı zor bir işlemdir. Genetik transformasyon teknolojisi bu bitkilerde ıslah süresinin kısaltılması ve çok yıllık bitkilerin diğer özelliklerini etkilemeden sadece bir karakter yönünden geliştirilebilmelerine olanak sağlayabilmektedir. Elmada ilk genetik transformasyon 1989 yılında başarılmış ve bu güne kadar 30 a yakın elma çeşidine gen aktarılmıştır. Elmada karaleke ve ateş yanığı gibi hastalıklara dayanım, zararlılara dayanım, anaçların çeşitli özelliklerinin geliştirilmesi ve meyve kalitesinin iyileştirilmesi gibi önemli özelliklerde genetik transformasyonla kayda değer başarılar elde edilmiştir. Bununla birlikte, diğer meyve türlerinde olduğu gibi elmada da gen transferi çalışmaları daha çok bu türlerin rejenerasyon kabiliyetlerinin düşük olmasından dolayı otsu türlerden geri kalmıştır. Ayrıca elmada gen transfer frekansı otsu bitkilerle kıyaslandığında oldukça düşüktür. Elma da gen transfer frekansının yükseltilmesi biyoteknolojinin getirdiği imkânlardan daha iyi faydalanılması için gereklidir. Meyve türleri içerisinde elma en çok ilaçlama yapılan türlerden birisi olması nedeniyle, bu türde genetik transformasyon yolu ile biyotik stress faktörlerine karşı daha toleranslı çeşitlerin geliştirilmesi üreticiler, tüketiciler ve de çevre açısından büyük önem taşımaktadır. Bu derlemede elmanın gen transfer teknolojisindeki gelişmeler, sorunlar ve araştırmaların gelecekteki eğilimleri irdelenmiştir.

Advances in Genetic Transformation of Apple

Breeding fruit trees is constrained by their long juvenile period, high level of heterozygosity and complex reproductive biology. Genetic transformation technology emerged as a useful tool for shortening breeding time in these plants and also allowed the improvement of perennials by only one single character without changing their phenotype.The first successful genetic transformation of apple was reported in 1989 and since then about 30 different apple cultivars have been transformed. There have been considerable successes in the development of disease resistant apples [such as scab and fire blight resistance], insect resistance apples, in the modification of rootstock characteristics, and in the improvement of fruit characteristics by using genetic transformation. However, like most other perennials, genetic transformation studies in apple lacked behind as compared to those of herbaceous species due mostly to its low regeneration capacity. The transformation efficiency in apple is also very low as compared to those of herbaceous ones. The improvement of genetic transformation frequency in apple is necessary to make use of the potentials offered by the biotechnology. Besides, apple is among the fruits that are subjected to many chemical applications; therefore the development of new apples resistant to biotic stress factors is very important for growers, consumers and the environment. In this review, progress in genetic transformation of apple, current problems and future prospective were examined