Osmanlı Donanması’nın Tatlı Su İhtiyacının Karşılanması

Askeri operasyonların başarıya ulaşmasında ve ülkenin korunmasında, muharip güçlerin teknik donanımı, talim ve disiplinlerinin yanı sıra, sefer öncesi ve sonrası yapılan hazırlıklarda önemlirol oynamıştır. Günümüzde lojistik olarak adlandırılan, sefer öncesi ve sefer sırasında yürütülenbu faaliyetler Osmanlı askeri tarihi literatüründe iaşe ve ikmal olarak geçmektedir. Bu konuları elealan çalışmalarda iaşe ve ikmal malzemelerinin neler olduğu, hangi yollarla temin edildiği gibi sorular genellikle cevapsız bırakılmıştır. Osmanlı askeri için en önemli ihtiyaç maddelerinin başındasu gelmektedir. Su, insan ve doğadaki her canlının yaşam kaynağıdır. Bu sebepten Osmanlı Devletigerek kara gerekse deniz kuvvetlerinin su temini konusuna büyük önem vermiştir. Nispeten karaordusunun su ihtiyacının karşılanması kolay olup, ordunun ilerleyeceği güzergâh boyunca nehir vegöl gibi tatlı su kaynaklarından ve önceden içleri kar doldurulan kuyularından, kara ordusunun suihtiyacı rahatlıkla karşılanabilmiştir. Ancak uzun süre seyrüsefer halinde olan ve limana yanaşmaşansı olmayan donanmaya ait gemiler için bu kolaylıktan söz edilemez. Bunun içindir ki devlet,donanmaya ait gemilerin su ihtiyacının karşılanması için iç hacmi büyük, mancana, fıçı ve varilgibi su bidonlarını imal edip gemilere yüklemiştir. Bu çalışmada 18. yüzyılın son çeyreğinden 19.yüzyılın ilk çeyreğine, Osmanlı donanmasının ihtiyacı olan su bidonlarının imalatı için gerekli olanmalzemelerin neler olduğu, bunların hangi yollardan ve nerelerden temin edildiği, hangi vasıtalarlanerelere nakledildiği ve üretimin nasıl gerçekleştiği arşiv belgelerine dayalı olarak ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler:

Su, Tahta, Mancana, Gemi, Kalyon, Su, Kalyon

The Needs Of Fresh Water Ottoman Navy

The protection of the country and success of military operations, the combatant forces, the technical equipment, training and discipline, as well as, pre and post preparation play important role. Todays, logistics, called in the litearature the activities, that are executed during the time before and the time is Ottoman food and supply. İssues often addressed superficially ratioing and supply of the Otroman army sea has been, what materials, with wihc such questions are often left unanswered that it has been supplied. No doubt if wrote a list of food and supplies for the Ottoman army, inded we need expand the hundreds of substance. If, we were to ask what is most important in this pahase will be the answer water. Water is the source of all living things and in human and nature. Fort his reason, the need to land and naval forces of the Ottoman Empire, great importance is water supply. Relatively easy to meet the water needs of land army, sources of fresh water such as rivers and lakes and snow borehole along the route of advance form, the need for water can be met easily. However, it cannot be that easy naval force, the navigation and brething harbour for a long time. In this state, the navy ship to meet the water needs of the interior volume is large, such as, demijohn, kegs, and barrels loaded water. In this study, what we need before the manufacturing stage of these water bins, what means and where they are obtained from, what means of supply of the material used to be transported, where the production is carried out, based on the archive documents from the last quarter of the 18th century to the first quarter of the 19th century when taking time We will try to show.

Keywords:

Water, Wood, Demijohn, Ship, Galleon,

PDF

___

ALİ EMİRİ: Sultan I. Abdülhamid (AE.SABH-I): 305-20455. Sultan III. Selim (AE.SSLM-III): 269-15567.
CEVDET: Askeriye (C.AS): 85-3941, 385-15899, 807-34257, 946-41065, 1053-46282, 1141-50704, 1184-52827, 1185-52894.
Bahriye (C.BH): 7-322, 20-979, 24-1135, 27-1269, 28-1327, 32-1537, 34-1612, 38-1790, 44-2082, 47-2211, 60-2861, 88-4215, 89-4295, 94-4516, 101-4855, 104-5042, 111-5378, 113- 5463, 115-5582, 128-6190, 131-6343, 169-7958, 169-7993, 174-8177, 177-8329, 198-9276, 199- 9340, 210-9814, 238-11045, 265-12234, 271-12501.
HATT-I HÜMAYUN (HAT): 157-6572.
AGOSTON, Gabor, Osmanlı’da Ateşli Silahlar ve Askeri Devrim Tartışmaları, (Yay. Haz. Kahraman Şakul), İş Kültür Yayınları, İstanbul, 2017.
AGOSTON, Gabor, Osmanlı’da Strateji ve Askerî Güç, (Çev. M. Fatih Çalışır) Timaş Yayınları, İstanbul, 2015.
AKSAN, H. Virgina, Kuşatılmış Bir İmparatorluk Osmanlı Harpleri 1700-1870, (Çev. Gül Çağalı Güven), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2011
ANTONOV, Aleksandır, “Bulgar Topraklarında Kurulan Menzil Sisteminin Organizasyonu (XVI-XVIII. Yüzyıllar)”, Türkler, C.10, (Edt. Hasan Celal Güzel), Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002.
BOSTAN, İdris, Osmanlı Bahriye Teşkilâtı: XVII. Yüzyılda Tersâne-i Âmire, T.T.K., Ankara, 2003.
CEZAR, Yavuz, Osmanlı Maliyesinde Bunalım ve Değişim Dönemi (XVIII. yy dan Tanzimat’a Mali Tarih), Alan Yayıncılık, İstanbul, 1986.
CHASE, Kenneth, Ateşli Silahlar Tarihi, (Çev. Füsun Tayanç), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2008.
FAROQHİ, Suraiya, “İktisat Tarihi”, Türkiye Tarihi, C.2, (Yay. Yön. Sina Akşin), Cem Yayınları, İstanbul, 1997.
İŞBİLİR, Ömer, “Osmanlı Ordularının İaşe ve İkmali: I. Ahmed Devri İran Seferleri Örneği”, Türkler, C.10, (Edt. Hasan Celal Güzel) Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002.
ÖZÇELİK, İsmail, Devlet-i Aliyye’nin Taşra Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara, 2016.
PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih ve Deyimler Sözlüğü, C.2, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1983.
PANZAC, Daniel, Osmanlı Donanması (1572-1923), (Çev. Ahmet Maden-Sertaç Canpolat), İş Kültür Yayınları, İstanbul, 2018.
TABAKOĞLU, Ahmet, Osmanlı Mali Tarihi, Dergah Yayınları, İstanbul, 2016.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti’nin Merkez ve Bahriye Teşkilâtı, T.T.K., Ankara, 1988.
YILDIZ, Gültekin, “Kara Kuvvetleri”, Osmanlı Askeri Tarihi Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri 1792-1918, (Edt. Gültekin Yıldız), Timaş Yayınları, İstanbul, 2017