Müştak-ı Bitlisî’nin Divan’ında Yer Alan Farsça Şiirlerde Tasavvuf Unsurları Ve Kişiler

Bu makalede XVIII. yüzyılın ikinci yarısı ile XIX. yüzyılın ilk yarısında Bitlis’te doğan önemli bir mutasavvıf olan Müştak-ı Bitlisî’nin “Divan-ı Müştak Baba” adlı eserinde şimdiye kadar çevrilmemiş Farsça şiirleri “tasavvuf unsurları” konu başlığı altında makalede çalışılacaktır. Müştak-ı Bitlisî, gerek tasavvufi yönü gerek şiirdeki dehası ile Türk edebiyatında adından söz ettiren bir edebiyatçıdır. Makalede Farsça şiirlerindeki tasavvufi etkiyi belli mazmunlar ışığında açıklayarak Türk edebiyatında pek çalışılmamış Muştak-ı Bitlisî’nin “Divan-ı Muştak Baba” eserindeki Farsça şiirleri incelenecektir. “Divan- ı Müştak Baba” adlı eserde yazılan elli altı şiir bu amaçla “karşılaştırmaya” dayalı olarak makalede incelenip; Farsça şiirlerin metinleri Türkçe karşılıklarıyla birlikte verilecektir. Şiir alanındaki yetkinliği ile adından söz ettiren Müştâk-ı Bitlisî’nin Farsça şiirleri bu çalışmayla edebiyat ve tarih bağlamında ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bitlis, Muş, Divan edebiyatı, Tasavvuf, İnsanı kâmil

Tasavvuf Elements and Persons in Persian Poems in the Divan of Müştak-ı Bitlisi

In this article, between the second half of the century and in the first half of the XVIII. century Müstak Bitlisi was born, who was an important Sufi. In the book of Müstak Bitlis’ “Divan-ı Müstak Baba”, which contained Persian poetry will be studied under the topic title “Sufi elements” which is not translated up to now. The mystical effect of Persian poetry is revealed in the light of certain poetic themes and this subject which has not been studied much in Turkish literature will be revealed. Fifty-six poems written in the book “Divan- ı Müstak Baba” are examined for this purpose on the basis of “comparison”; the texts of Persian poetry will be given in Turkish. The Persian poetry of Müstak-ı Bitlisî, who frequently spoke of his proficiency in the field of poetry, is to be introduced to the world of literature with this work.

Keywords:

Bitlis Mus, Ottoman poetry, Mysticism, Perfect human being, Poetic theme,

PDF

___

Akay, Hasan, (2003). Şiiri Yeniden Okumak, Kitabevi Yay., İstanbul.
Akot, Bülent, (2011). Müştak-ı Bitlisi Hayatı, Eserleri ve Tasavvuf Anlayışı, İnsan Yay., İstanbul.
Aksan, Doğan, (1990). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Engin Yayınları, Ankara.
Aktaş, Şerif, (1986). Edebiyatta Uslup Problemleri, Ankara.
Boynukara, Hasan, (1993). Modern Eleştiri Terimleri, Van.
Cebecioğlu, Ethem,(1987). Prof. Nicholos’un Kronolojik Esaslı Tasavvuf Tarifleri, A.Ü. İlahiyat Fak. Dergisi, XXIX, Ankara.
Cumhuriyet’in 50. Yılında Muş Yıllığı, (1973). Elazığ.
Çubukçu, İbrahim Agah, (1995). “ Tasavvuf ve Sevgi” , Cogito: Aşk, S.4, Bahar.
Doğan, Ahmet, (1995). Müştak Baba Hayatı ve Edebi Şahsiyeti, Akçağ Yay., Ankara.
Gündoğdu, M. Kemal, (1973). Cumhuriyetimiz 50. Yılı Müştak Baba, Bitlis Birlik Gazetesi.
Güzel, A., (2006). Dini- Tasavvufi Türk Edb., Akçağ Yay., Ankara.
Hekimoğlu, İsmail, (1978). “Müştak Efendi”, Sur Yay., İstanbul.
Hüseyin Vassaf, Risale-i Müştakiyye, Ankara Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu. No:06 Mil Yz A 3374. vr. 3a.7a. İbn-i Haldun,(1377). Mukaddime, C.1.
İz, M., (1997). Tasavvuf, İstanbul Kitapevi Yay., İstanbul.
Knysh, Alexander, (2011). Tasavvuf Tarihi, Ufuk Yay., İzmir.
Kurt, Emine Önel,(2004). Tasavvufi Aşk Şehidi Hallac-ı Mansur ve Akyavaş’ın Resimdeki Yansıması, Doğu-Batı Dergisi, S:26, Mart.
Özkul, Mustafa, (1972). Divan-ı Müştak Baba, Hayatı ve Eserleri, Bitlis.
Parlatır, İsmail,(2009). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Yargı Yay., İstanbul.
Annemairie Schimmel,(2001). İslamın Mistik Boyutları, Kabalcı Yay., İstanbul.
Şerefxanê Bedlisî, (1597). Şerefnâme, Bitlis.
Şerefhanoğlu, (1954).”18. Asırda Bitlis”, Bitlis Gazetesi.
Tavakkoli, M. Rauf,(2010). Kürdistan Tasavvuf Tarihi, Hivda Yay., İstanbul.
Uludağ, S. (2002). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yay., İstanbul.
Yılmaz, Kamil, (2015). Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Ensar Yay., İstanbul.GHG