SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE BİREYSEL VE GRUPLA ZİHİN HARİTASI OLUŞTURMANIN ÖĞRENCİ BAŞARISINA, KALICILIĞA VE ÖĞRENMEDEKİ DUYUŞSAL ÖZELLİKLERE ETKİSİ

Bu çalışmanın amacı, altıncı sınıf Sosyal Bilgiler dersinde bireysel ve grupla zihin haritası oluşturmanın öğrencilerin akademik başarısı, kalıcılık, derse ilişkin tutum ile motivasyonları üzerindeki etkilerini belirlemek ve uygulama sürecine ilişkin öğrenci algılarını ortaya çıkarmaktır. Karma modelde yürütülen araştırma 2010 yılında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada iki deney, bir kontrol grubu olmak üzere üç grup bulunmaktadır. Deney I (n:25) grubunda bireysel zihin haritalama, deney II (n:24) grubunda grupla zihin haritalama, kontrol grubunda (n:25) ise geleneksel yöntem kullanılmıştır. Çalışmada karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veriler başarı testi, tutum ve motivasyon ölçekleri, gözlem ve görüşme formlarıyla toplanmıştır. Nicel boyutta öntest-sontest kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Nitel boyutta ise öğretmen ve öğrencilerle görüşmeler yapılmıştır. Uygulama süresince gözlemler yapılmış ve her hafta öğrencilerden düzenli olarak öğrenme günlükleri toplanmıştır. Grupla zihin haritalama geleneksel yönteme göre daha etkili bulunmuştur. Grupların kalıcılık düzeyleri arasında istatistiksel açıdan farklılık belirlenmemiştir. Deney gruplarının tutum puanları ve içsel motivasyon düzeyleri kontrol grubununkinden daha yüksek çıkmıştır. Katılımcılar, bireysel ve grupla zihin haritalamanın öğrenmede etkili, eğlenceli ve yararlı olduğunu belirtmişlerdir. Araştırma sonucunda zihin haritalamanın farklı ders ve konularda daha çok katılımcıyla, daha uzun süreli çalışmalarda kullanılması ve bilgisayar destekli zihin haritalamanın uygulanması önerilmektedir.

The Effects of Using Individual and Group Mind Mapping on Students’ Academic Achievement, Retention and Affective Characteristics in Social Studies Course

This study aims at determining the effects of using individual and group mind mapping (GMM) on students’ academic achievement, attitudes, motivation, permanence and students’ perceptions of experimental process in sixth grade Social Studies Course. The research, which was carried out according to the mixed research model, was carried out in 2010.The study included three groups. Experimental I group (n:25) used individual mind mapping, experimental II group (n:24) used group mind mapping and control group (n:25) used traditional teaching method. Mixed research method that utilizes both quantitative and qualitative research designs was used in the study. Data were collected through achievement test, attitude and motivation scales; interview and observation forms. Pretest-posttest control group experimental design was used in quantitative part. Students and teacher were interviewed and observed. Learning diaries were collected every week. Study results revealed that group mind mapping was more successful than the traditional method. No significant difference was observed among the three groups in terms of retention scores. Attitude scores and intrinsic motivation perception levels of experimental groups were higher than those of control group. Based on the study results, it is suggested that both mind mapping and computer assisted mind mapping be used in teaching different courses and subjects during longer periods covering more participants. The participants found mind mapping effective, entertaining and useful.

PDF

___

Abi-El –Mona, I. & Abd-El-Khalick, F. (2008). The Influence of mind mapping on eighth graders' science achievement. School Science and Mathematics, 108 (7), 298-312.
Al-Jarf, R. (2009, April). Enhancing freshman students’ writing skills with a mind-mapping software. The 5th International Scientific Conference eLearning and Software for Education, Advanced Distributed Learning Department, "Carol I" National Defense University, Bucharest, Romania.
Al-Jarf, R. (2011). Teaching spelling skills with a mind-mapping software. Asian EFL Journal Professional Teaching Articles, 53, 4-16.
Amar Singh, J. K. (2004). Effects of Mind Mapping Strategies on the Development of Writing Skills of Selected Form Three Students. Unpublished master thesis, Senate of University Putra, Malaysia.
Aslan, A. (2006). İlköğretim Okulu 4. Sınıf Öğrencilerinin Bilgilendirici Metinleri Anlama, Özetleme ve Hatırlama Becerileri Üzerinde Zihin Haritalarının Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Aydın, G. (2009). Zihin Haritalama Tekniğinin Dinleneni Anlamaya Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aydın, G. (2010). Zihin haritalama tekniğinin dinleneni anlamaya ve kalıcılığa etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (2), 1-16.
Aydın, G., Balım, A. G., Türkoğuz, S., Taşkoyan, N., Özgüder, E., Evrekli, E., İnel, D. & Sucuoğlu, H. (2008, September). The Examples of a Lesson Plan and Techonogically-Supported Mind Map, Prepared in Consistence with the Constructivist Approach for Science and Technology Courses, XIII. IOSTE Symposium, The Use of Science and Technology Education for Peace and Sustainable Development, Kuşadası, Turkey.
Bacanlı, H. (2005). Duyuşsal Davranış Eğitimi. (2. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
Balaban-Salı, J. (2006). Tutumların öğretimi. Ali Şimşek (Ed.), İçerik Türlerine Dayalı Öğretim içinde (s.133-162). Nobel Yayın Dağıtım.
Balcı, A. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve Ilkeler. (3. Baskı). Pegema Yayıncılık.
Balım, A. G., Aydın, G. & Evrekli, E. (2006, May). Fen ve teknoloji öğretiminde zihin haritaları ve kavram haritalarını kullanmanın önemi. VI. International Educational Technologies Conference, Famagusta, Turkish Republic of Norten Cyprus,
Beard, C., Clegg, S. & Smith, K. (2007). Acknowledging the affective in higher education. British Educational Research Journal, 33 (2), 235-252.
Best, J. W. & Kahn, J. V. (1989). Research in Education. A Division of Simon & Schuster, Inc. Brinkmann, A. (2001, June). Mathematical networks conceptual foundation, Current State of Research on Mathematical Beliefs X, Proceedings of the MAVI-10 Europen Workshop, Rita Soro (Ed.), (s.7-16), Department of Teacher Education University of Turku.
Brinkmann, A. (2003a). Graphical knowledge display-mind mapping and concept mapping as efficient tools in mathematics education. Mathematics Education Review, 16, 35-48.
Brinkmann, A. (2003b). Mind mapping as atol in mathematics education. Mathematics Teacher, 96 (2), 96-101.
Brinkmann, A. (2005). Knowledge maps – tools for building structure in mathematics. International Journal for Mathematics Teaching and Learning. http://www.cimt.plymouth.ac.uk/journal/brinkmann.pdf, Erişim tarihi: 10.01.2009.
Borg, W. R. & Gall, M. D. (1983). Educational Research. Longman Inc.
Budd, J. W. (2003). Mind Maps as Classroom Exercises, http://www.legacyirc. csom.umn.edu/faculty/jbudd/mindmaps/mindmaps.pdf, Erişim tarihi: 03.02.2009.
Buzan, T. & Buzan, B. (2007). The Mind Map Book. BBC Active.
Buzan, T. (2003a). Yaratıcı Zekânın Gücü. Beyhan Kurt (Çev.). (2. Baskı). Epsilon Yayıncılık Hizmetleri Tic. San. Ltd. Şti.
Buzan, T. (2003b). Aklın Gücü. Gültekin Yazgan (Çev.). (1. Baskı). Epsilon Yayıncılık Hizmetleri Tic. San. Ltd. Şti.
Buzan, T. (2008). Aklını Kullan: Zihinsel Potansiyelinizi Kullanmak Için Yeni Öğrenme Teknikleri. Emel Lakşe (Çev.). Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti.
Buzan, T. (2009). Akıl Haritaları: Yaratıcılığınızı Harekete Geçirin ve Dönüştürün. Hakan Öneş (Ed.), Boyut Yayıncılık.
Bütüner, S. Ö. & Gür, H. (2008). Açılar ve üçgenler konusunun anlamlı öğrenme araçlarından v diyagramları ve zihin haritaları kullanılarak öğretimi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 2 (1), 1-18.
Bütüner, S. Ö. (2006). Açılar ve Üçgenler Konusunun Ilköğretim 7. sınıf Öğrencilerine vee Diyagramları ve Zihin Haritaları Kullanılarak Öğretimi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Büyüköztürk, Ş. (2001). Deneysel Desenler: Öntest-Sontest Kontrol Grubu Desen ve Veri Analizi. (1. Baskı). Pegema Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal Bilimler Için Veri Analizi El Kitabı. Pegema Yayıncılık.
Creswell, J. W. & Plano Clark, V. L. (2011). Designing and Concucting Mixed Methods Research. (2nd Edition). SAGE Publications Inc.
Creswell, J. W., Plano Clark, V. L., Gutmann, M. L. & Hanson, W. E. (2003). Advanced mixed methods research design, Abbas Tashakkori ve Charles Teddlie (Ed.), Hannd Book of Mixed Methods: In Social & Behavioral Research içinde (s.209-240), California: SAGE Publications Inc.
Çamlı, H. (2009). Bilgisayar Destekli Zihin Haritalama Tekniğinin Ilköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarılarına, Fene ve Bilgisayara Yönelik Tutumlarına Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
D’Antoni, A. V. & Zipp, P, G. (2006). Applications of mind map learning technique in chiropractic education: A pilot study and literature review. Journal of Chiropractic Humanities, 13, 2-11.
Davies, M. (2010). Concept mapping, mind mapping and argument mapping: What are the differences and do they matter? Higher Education, 62 (3), 279-301.
Derelioğlu, Y. (2005, Ocak). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Dersinde Akıl Haritasının Kullanımı. Eğitimde İyi Örnekler Konferansı, Sabancı Üniversitesi.
De Vaus, D. A. (2002). Analyzing Social Science Data. Sage publications Ltd.
Dewan, I. & Somanathan, R. (2004, June). Poverty targeting in public programs: A comparasion of alternative nonparametric methods. Discussion Paper in Economics. Indian Statistical Institute, Delhi, Planning Unit, 7 S.J.S. Sansanwal Marg.
Elgin-Kıdık, F. (2005). “Canlılar Çeşitlidir” Ünitesinin Öğretilmesinde Zihin Haritalama Tekniği Kullanılarak Geliştirilen Yapılandırmacı Öğretim Yönteminin Uygulanması ve Geleneksel Yöntemle Karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Evrekli, E. & Balım, A. G. (2010). Fen ve teknoloji öğretiminde zihin haritası ve kavram karikatürü kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algılarına etkisi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi (BAED), 1 (2), 76-98.
Evrekli, E. (2010). Fen ve Teknoloji Öğretiminde Zihin Haritası ve Kavram Karikatürü Etkinliklerin Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Sorgulayıcı Öğrenme Beceri Algılarına Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Evrekli, E., İnel, D. & Balım, A. G. (2012). Kavram ve zihin haritası kullanımının öğrencilerin kavramları anlama düzeyleri ile fen ve teknolojiye yönelik tutumları üzerindeki etkileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 229-250.
Farrand, P., Hussain, F. & Hennessy, E. (2002). The efficacy of the `mind map' study technique. Medical Education, 36 (5), 426-431.
Felder, M. & Brent, R. (1996). Navigating the bumpy road to student-centered instruction. College Teaching 44 (2), 43-47.
Fidan, E. K. (2012). Fen ve Teknoloji Dersinde Bilgisayar Destekli Zihin Haritası Oluşturmanın Öğrencilerin Akademik Başarısına, Tutumlarına ve Kalıcılığa Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Goognough, K & Woods, R. (2002, April). Student and teacher perceptions of mind mapping: a middle school case study, paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association.
Gömleksiz, M. N. & Onur, E. (2005). İngilizce öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin öğrenci başarısı üzerine etkisi (Vali Tevfik Gür ilköğretim okulu örneği). Milli Eğitim, 166, 183-200.
Gömleksiz, M. N. & Kan, A. Ü. (2012). Eğitimde duyuşsal boyut ve duyuşsal öğrenme. Turkish Studies, 7 (1), 1159-1177.
Gömleksiz, M. N. (2003). İngilizce duyuşsal alana ilişkin bir tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (1), 215-226.
Gözükara-Bağ, H. G., Karabulut, E. & Alpar, C. R. (2010). 2x2 tablolarda gözlemciler/gözlemler arası uyumun değerlendirilmesi. Hacettepe Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 34 (1-2), 46-52.
Güler, E. (2008). Zihin Haritası Yöntemi. http://www.kendinigelistir.com/zihinharitasi- yontemi/, Erişim tarihi: 10.12.2008
Hall, M. P. (2005). Bridging the heart and mind: community as a device for linking cognitive and affective learning. Journal of Cognitive Affective Learning, 1, 8-12.
Holand, B., Holland, L. & Davies, J. (2004). An investigation into the concept of mind mapping and the use of mind mapping software to support and improve student academic performance. Learning and Teaching Projects 2003/2004, University of Wolverhampton.
Ismail, M. N., Ngah, N. A. & Umar, I. N. (2010). The effects of mind mapping with cooperative learning on programming performance, problem solving skill and metacognitive knowledge among computer science students. Journal of Educational Computing Research, 42 (1), 35-61.
Johnson, D. W. & Johnson, R. T. (1990). Social skills for successful group work. Educational Leadership, 47 (4), 29-33.
Johnson, R. B. & Onwuegbuzie, A. J. (2004). Mixed methods research: a research paradigm whose time has come. Educational Researcher, 33 (7), 14-26.
Kahveci, G. (2004). Az Görenlerde Zihin Haritası Yöntemi ile Özet Çıkarmanın Okuduğunu Anlamaya Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kalaycı, N. (2004). İki boyutlu görsel öğrenme ve öğretme araçları, Halil İbrahim Yalın (Ed.), Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme içinde (s.67-80), Nobel Yayın Dağıtım.
Kara, A. (2003). Duyuşsal Boyut Ağırlıklı Bir Programın Öğrencilerin Duyuşsal Gelişimine ve Akademik Başarısına Etkisi (Adıyaman Ili örneği). Yayımlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kara, A. (2004, Temmuz). Yabancı dil öğretiminde duyuşsal boyut ağırlıklı bir programın öğrencilerin istek ve beklentilerine etkisi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayında sunulan bildiri, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi.
Karasar, N. (2004). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (13. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
Koç-Erdamar, G. & Demirel, H. (2010). Öğretmen adaylarının grup çalışmalarına ilişkin algıları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 205-223.
Kokotovich, V. (2008). Problem analysis and thinking tools: an empirical study of non-hierarchical mind mapping. Design Studies, 29(1), 49-69.
Lau, B. (1998). Mind Mapping, Learning strategies corporation, http://www.caribbeantheology.net/Study%20Habits/Mine%20mapping.P DF, Erişim tarihi: 01.02.2009
Lehman, R. (2006). The role of emotion in creating instructor and learner presence in the distance education experience. Journal of Cognitive Affective Learning, 2 (2), 12-26.
Lichtman, M. (2006). Qualitative Research in Education: A User’s Guide. Sage Publications Inc.
Martin, B. L. & Reigeluth, C. M. (1999). Affective education and the affective domain: ımplications for instructional-design theories and models. Charles M. Reigeluth (Ed.), Instructional-Design Theories and Models: A New Paradigm of Instructional Theory, içinde (s.485-510). Lawrence Erlbaum Associates Inc.
Michalko, M. (2001). Cracking Creativity: The Secrets of Creative Genius. California Ten Speed Press.
Moi, W-A. G. & Lian, O. L. (2007). Introducing mind map in comprehnsion, Educational Research Association (Singapore). http://conference.nie. edu.sg/2007/paper/papers/LAN469.pdf, Erişim tarihi: 15.08.2011.
Montgomery, H. (2005). Literature review and first attempts at the teaching mind mapping in a grade 3 class, Thames Valley District School Board http://www.instructionalintelligence.ca/downloads/Montgomery%202005 _Literature%20Review%20Mind%20Mapping.pdf, Erişim tarihi: 04.01. 2009.
Morgan, C. T. (2005). Öğrenmenin Ilkeleri, Psikolojiye Giriş. İffet Dinç (Çev.). (16. Baskı). Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları. Yayın No: 05-06-Y-0057-10, Meteksan A.Ş.
Pallant, J. (2005). SPSS Survival Manual: A Step By Step Guide to Data Analysis Using Spss for Windows (version 12). Open University Press.
Polson, K. (2004). Mind mapping in learning and teaching: Pupil and teacher perspectives. Teacher Researcher Programme 2003/2004. Galashiels Academy, Scottish Borders.
Rutter, J., Parkin, A., Morris, D. & Moore, S. (2004). Learning to Learn: A Mind- Friendly Approach to Mathematics and Humanities, Sutton High School Year One Project 2003/2004. University of Newcastle Upon Tyne. http://www.campaign-for-learning.org.uk/pdf/L2L/Case%20S, Erişim tarihi: 12.10. 2008 .
Scavarda, A. J., Bouzdine-Chameeva, T., Goldstein, S. M., Hays, J. M. & Hill, A. V. (2004, April-May). A Review of the Causal Mapping Practice and Research Literature, Second World Conference on POM and 15th Annual POM Conference.
Schultz, D. P & Schultz, S. E. (2002). Modern Psikoloji Tarihi. Yasemin Aslay (Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Senemoğlu, N. (2005). Gelişim Öğrenme ve öğretim: Kuramdan Uygulamaya. (12. Baskı). Gazi Kitabevi.
Sheridan, W. (2008). Creating knowledge transparency: The guide to studying, learning, thinking & working in the knowledge society. http://www3. sympatico.ca/cypher2/WebMindMapBook.pdf, Erişim tarihi: 10.05.2009.
Shihusa, H. & Keraro, F. N. (2009). Using advance organizers to enhance students’ motivation in learning biology. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 5(4), 413-420.
Siau, K. & Wang, Y. (2007). Cognitive evaluation of information modelling methods. Information and Software Technology, 49, 455-474.
Siochos, V. & Papatheodorou, C. (2011, March). Developing a formal model for mind maps. First Workshop on Digital Information Management.
Stemler, S. (2001). An overview of content analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation, 7(17). http://pareonline.net/getvn.asp?v= 7&n=17, Erişim tarihi: 23.02.2011
Steyn, T. & Boer, A. (1998). Mind mapping as a study tool for underprepared students in mathematics and science. South African Journal of Ethnology, 21(3), 125-131.
Trevino, C. (2005). Mind Mapping and Outlining: Comparing Two Types of Graphic Organizers for Learning Seventh-Grade Life Science. Unpublished doctoral dissertation, Texas Tech University.
Tucker, J., Armstrong, G. & Massad, V. (2009). Profiling the mind map user: a descriptive appraisal. Journal of Instructional Pedagogies, 2, 1-13. http://www.aabri.com/manuscripts/09264.pdf, Erişim tarihi: 12.07.2011
Viera, A. J & Garrett, J. M. (2005). Understanding interobserver agreement: The kappa statistic. Family Medicine, 37(5), 360-363. Wickramasinghe, A., Widanapathirana, N., Kuruppu, O., Liyanage, I. & Karunathilake, I. (2007). Effectiveness of mind maps as a learning tool for medical students. South East Asian Journal of Medical Education, 1(1), 30-32.
Yanpar, T., Hazer, B. & Arslan, A. (2006). 10. Sınıf çözünürlük konusunda oluşturmacı öğrenme yaklaşımına dayalı grup çalışmasının kullanılması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (11), 113-122.
Yaşar, I. Z. (2006). Fen Eğitiminde Zihin Haritalama Tekniğiyle Not Tutmanın Kavram Öğrenmeye ve Başarıya Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Yavaş, A. (2011). Ardıl Çeviri Eğitiminde Zihin Haritaları Oluşturma Yönteminin Etkililik Derecesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (Genişletilmiş 5. Baskı). Seçkin Yayıncılık.