AKÇADAĞ KADI İBRAHİM KÖYÜ CAMİSİ’NİN MİMARİSİ VE TARİHLENDİRİLMESİ

Malatya’nın Akçadağ ilçesi Kadı İbrahim Köyü’nde bulunan camii, üzerinde bulunan kitabelerine göre iki kez onarıma tabi tutulmuştur. Hafif eğimli bir arazide kurulan cami,kemerleri doğu batı doğrultusunda atılmış, mihrap duvarına paralel üç sahınlı ve önünde iki gözlü bir son cemaat mahalline sahiptir. Kökeni mescidi nebeviye dayanan bu plan türünün değişik varyasyonunu yakın bölgelerde görmemiz mümkündür. Ancak burda yapı enine değil boylamasına gelişen dış yapı içerisinde mihraba paralel sahının uygulandığı görülmektedir. Eyvan türü taç kapısı ve kapı kemeri üzerindeki rozetleri ile Darende Ulu Camii taç kapısıyla benzerlik göstermektedir. Yapı üzerindeki iki onarım kitabesinden en eski tarihli olanı 1578 yılına aittir. Böylece ilk inşası bu tarihten önceye giden yapının taç kapı formu ve süslemelerinden dolayı 15. yüzyıl sonu 16. yüzyıl başlarında inşa edilmiş Memlûk veya Dulkadirli eseri olabileceğini söyleyebiliriz.

Architecture and Dating of Kadı İbrahim Village Mosque in Akçadağ

This masjid, located in the Kadı İbrahim village in the Akçadağ district of Malatya, has been repaired twice according to the inscriptions on it. The mosque arches built on a slightly sloping ground have a portico courtyard with three sahns and 2 bays, parallel to the mihrab wall with three sahns laid in the east-west direction. It is possible to see the different variation of this plan type, which originates from the mosque Nebev, in nearby areas However, here it is seen that the nave parallel to the mihrab is applied within the outer structure that develops longitudinally, not transversely. It resembles the portal of Darende Ulu Mosque with its iwan-type portal and its rosettes on the door arch. The oldest of the two repair inscriptions on the building dates back to 1587. Thus, we can state that the building, whose first construction dates back to earlier than this date, could be a Mamluk or Dulkadirli work from the late 15th century or the early 16th century, based on its portal form and ornaments.

PDF

___

Ağaldağ, S. (2016). Malatya Eski Çağ Tarihi.İstanbul. Malatya Kitaplığı.
Ali Boran; (2001). Anadolu’daki iç Kale Cami ve Mescitleri. TTK Yayınları.
Altun, A. (1978). Anadoluda Artuklu Devri Türk Mimarisinin Gelişimi. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Çam, N. (1988). Adana Ulu Camii Külliyesi. Ankara. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Çam, N. (2006). Gaziantep Kültür Varlıkları Envanteri 27. TTK Yayınları.
Dülgerler, O.N. (2006). Karamanoğulları Devri Mimarisi. TTK Yayınları.
Eyice, S. (1993). “Cami” Maddesi. TDV İslam Ansiklopedisi, 7, 56-90. TDV Yayınları.
Gögebakan, G. (2003). “Malatya” maddesi. Ankara. TDV İslam Ansiklopedisi, 27, 468-473. TDV. Yayınları.
Gragory Ebûl-Farac; Ebûl-Farac Tarihi. C.1. (Çev. Ernest A. Wallis Budge- Ömer Rıza Doğrul). TTK Yayınları.
Gündoğdu, H. (1986). Dulkadırlı Beyliği Mimarisi. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Kazancı M., Özbay D., Abdullah, A., Öztoprak (Kor.); (2014). Malatya Kültür Envanteri. Malatya valiliği Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
Özkarcı, M. (2007). Kahramanmaraş Kültür Envanteri 46, C.I. TTK yayınları.
Pektaş, K. (2006). Kemaliye (Eğin)’de Türk Mimarisi. Tşof Trafik Mat.,
Şahin, M. K. (2015). Anadolu’da Selçuklu Dönemi Camilerinin Çözümlemeli Plan İrdelemesi. Merdiven Yayınları.
Şahin, S. (2020). Akçadağ Kaya Mezar Odaları. Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şancı, F. (2013). Malatya Türk İslam Dönemi Mimari Eserleri III. Malatya Kitaplığı Yayınları.
Şancı, F. (2019). Hatay ilinde Türk İslam Mimarisi. Merdiven Yayınları.
Şen, O. (2014). Pütürge Tarihi. Malatya Kitaplığı yayınları.
Umar, B. (1993). Türkiye’deki Tarihsel Adlar. 2. Baskı. İnkılap kitapevi yayınları
Yapıcı, S. (2014). Osmanlı Vilayet Sâlnâmelerinde Malatya (1869-1908). Malatya Kitaplığı Yayınları.
Yazır, Hamdi;(Tarihsiz) Kur’an-ı Kerim ve Yüce Meali, (Haz. Mustafa Kasadar), Ravza Yayınları.
Yetkin, S. K. (1965). İslam Mimarisi. Ankara Üniversitesi Yayınları.
Yinanç, R. & Elibüyük, M. (1983). Kanuni Devri Malatya Tahrir Defteri. Gazi Üniversitesi Yayınları.
Zengin, M. (2017). İlhanlılar- Eratnalılar-Memlûkler Dönemi Malatya (1295- 1401). Malatya Kitaplığı Yayınları.