Paris Barış Konferansı’nda Türkiye Arnavut Kolonisi Delegasyonu’nun Faaliyetleri 1919

Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda, 1919'da, Paris'te bir barış konferansının toplanması mümkün kılındı. Barış Konferansı nihayet uluslararası ilişkiler tarihinde yeni bir sayfa açtı. Arnavut halkı, en başından beri, ulusal soruna ilişkin sorunlarına ve endişelerine orada çözüm bulacaklarını umarak, tamamen ve doğrudan Paris Konferansı'nın işleyişine odaklanmıştı. Bu çabalar çerçevesinde ve ülkeyi tehdit eden tehlikenin tamamen farkında olan Arnavutlar, o sırada Arnavut devlet topraklarının işgal edildiğini ve işgal edildiğini göz önünde bulundurarak Konferans toplantılarında seslerini yükseltmek ve ulusal davayı duyurmak zorunda kaldılar. Arnavutlar, muzaffer savaş sonrası devletlerin hiçbirinin desteğine güvenemezlerdi. Dünya barışını tesis etmek için toplanan Konferansta taleplerini ortaya koymanın, haklarını ve kendilerine yapılan haksızlıkları savunmak için iyi bir fırsat olacağına inanıyorlardı. Bu nedenle, amacı Konferansta Arnavut halkını temsil etmek olan Durrës Kongresi'nden Ulusal Hükümet delegasyonuna ek olarak, Arnavut diasporasından başka temsilciler de vardı. Bunlardan biri de Türkiye'nin Arnavut Kolonisi heyetiydi. Bu Arnavut temsilciliğinin faaliyetinin amacı, Arnavutluk'un bağımsızlığının korunması, Arnavutluk devletinin toprak bütünlüğünün yeni bir parçalanma tehlikesinden korunması ve ülkenin toparlanması için çaba gösterilmesiydi. Arnavut sömürgelerinin delegeleri, basın yoluyla, çeşitli şahsiyetlerle yapılan toplantılar veya büyük devletlere gönderilen muhtıralar aracılığıyla bu ulusun var olma hakkını yaymanın yanı sıra, ulusal davaya yardımcı birçok faaliyet yürüterek birlikte çalıştılar. Zor şartlara rağmen Türkiye'nin Arnavutluk Kolonisi temsilcileri, Arnavutluk devletinin yeniden yükseleceğine inanıyorlardı. Faaliyetleri, Arnavut halkının tarihi dönemine damgasını vurdu.

Anahtar Kelimeler:

Paris Barış Konferansı, Türkiye Arnavut Kolonisi Temsilcileri, Muhtıra, Avrupa

THE ACTIVITIES OF DELEGATION OF THE ALBANIAN COLONY OF TURKEY IN THE PARIS PEACE CONFERENCE 1919

It was at the end of the First World War, in 1918, that a peace conference in Paris was made possible to be convened. The Peace Conference finally opened a new page in the history of international relations. Albanian people were wholly and directly focused on the proceedings of the Paris Conference from the very beginning, hoping that there they would find solutions to their problems and concerns regarding the national question. In the framework of these efforts and fully aware of the danger that threatened the country, the Albanians had to raise their voice and make known the national cause at the Conference meetings considering that, at the time, the territory of the Albanian state was occupied and the Albanians could not depend on the support of any of the triumphant post-war states. They believed that displaying their demands at the Conference convened to establish world peace would be a good opportunity to defend their rights and the injustices inflicted to them. Therefore, in addition to the delegation of the National Government from the Congress of Durrës, whose purpose was to represent the Albanian people in the Conference, there were other representatives from the Albanian diaspora. One of them was the delegation of the Albanian Colony of Turkey. The purpose of the activity of this Albanian representation was the protection of the independence of Albania, the protection of the territorial integrity of the Albanian state from the danger of a new fragmentation and the efforts for the recovery of the country. The delegates of the Albanian colonies worked together carrying out many activities in aid of the national cause, as well as propagating the right of existence of this nation through the press, meetings with various personalities or through memoranda sent to major states. Despite the difficult circumstances, the representatives of the Albanian Colony of Turkey believed in the idea that the Albanian state would rise again. Their activity marked the historical period of the Albanian people.

Keywords:

Paris Peace Conference, delegation of the Albanian Colony of Turkey, memoranda, Europa.,

PDF

___

a. Archive Documents
Arkivi Qendror Shqiptar (AQSH)- Albanian Central Archive. Directorate of Albanian State Archives.
Fond. No. 30 (Kristo Dako)
Fond.No.101 (Kolonia Shqiptare e Turqisë)
Fond. No.688 (Sulejman Delvina)
Documenti Diplomatique Italiani (DDI) serie 1914-1918, Vol II.
b. Newspapers
Albania, 1919.
Dielli, 1919.
Kalendari Kombiar. 1928.
Vakit, 1919.
c. Books and Articles
Ahmetaj 2012 Lavdosh Ahmetaj, Albania Peace Conference in Paris and Albanian delegations (1918-1921), West print: Tiranë.
Albania before Albania before the Peace Conference, Vëll I, Tipografia Cooperativa sociale, Romë.
Çami and Verli 2015 Muin Çami & Marenglen Verli, Albania at the Peace Conference (1919-1920), Kristalina-KH, Tiranë.
Egro 2014 Dritan Egro, “The memoirs of Turhan Pashë Përmeti”, Studime Historike, Tiranë, no.1-2, pp. 240-244 .
Fjalori Enciklopedik Shqiptar. Akademia e Shkencave e RPSSH, Tiranë 1985.
Frashëri 2003 Mehdi Frashëri, Memories (1913-1933), OMSCA-I, Tiranë.
Historia e Shqipërisë. Vol. III. 8 Nëntori, Tiranë 1984.
Kaceli 2014 Ilirjana Kaceli (Demirlika), "Kolonia shqiptare e dhe bashkepunimi me delegacionet shqiptare ne konferencen e Paqes ne Paris." Albanologjia 4. Prishtine: Instituti Albanologjik Prishtinë. pp 641-658.
Kadria 2020 Sali Kadria, Albanian nationalism in the years 1912-1924, ASA, Tiranë.
Kruja and Markgjokaj 2006
Mustafa Kruja, & Paulin Markgjokaj, Correspondence (1947-1958), Camaj-Pipa, Shkodër.
McCarthy 2017 Justin McCarthy, Death and ethnic cleansing of Ottoman Muslims (1821-1922), Alsar, Tiranë.
Özcan 2011 Halil Özcan, Atatürk Dönemi Türkiye Arnavut Ilişkileri (1920-1939), AKDTYK Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara.
Puto 2010 Arben Puto, Diplomatic history of the Albanian issue 1878-1926, Dudaj, Tiranë.
Qiriazi 1970 Parashqevi Qiriazi, Delegates to the Paris Peace Conference, published in "Memories and Folk Songs for the liberation war of 1918-1920", Universiteti Shtetëror i Tiranës, Instituti i Historisë dhe i Gjuhësisë, Tiranë.
Silajxhic 1999 Harris Silajxhic, Albania and the USA in the archives of Washington, Dituria, Tiranë.
The Struggle The Struggle Of The Albanian People For National Liberation 1918-1920 (Summary Of Documents), Eds. By. Muin Çami, Hidajete Luga (Bejtja), Vol I, Botimet Albanologjike, Tiranë 2020.
Tunaya 1986 Tarık Zafer Tunaya, Türkiye’de Siyasal Partiler: C.III, Mütakere Dönemi 1918-1922, Hürriyet Vakfı Yayınları, Istanbul.