Osmanlı Devleti’nin 1917 Yılı Yabancı Nüfusu

Osmanlı nüfus sayım sonuçları veya istatistiklerinde, yabancı nüfusa düzenli veya ayrıntılı olarak yer verilmemektedir. Dolayısıyla ülkedeki yabancı nüfusun zaman içindeki değişimi ve dağılımı tam olarak ortaya konulamamaktadır. Bu çalışmadaki yabancı nüfus bilgileri, 1917 yılına aittir ve diğerlerinden daha ayrıntılıdır. Ancak bu bilgiler, genel bir nüfus sayım sonucu veya istatistikte yer almamaktadır. Dahiliye Nezareti bünyesinde, güvenlikle ilgili birimler tarafından, savaş dönemi şartlarında düzenlenmiş belgelerde bulunmaktadır. 1917 yılında bütün vilayet ve müstakil sancaklardan istenmiş ve merkezde toplanmış bilgilerdir. Bu çalışma, söz konusu nüfus bilgilerinin istatistiki dökümü yanında, kapsamına ilişkin değerlendimıeleri, 1917 öncesi ve sonrasına ait yabancı nüfus bilgileriyle mukayeseyi içemıektedir

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Devleti, Osmanlı ’da yabancı nil/ils, nüfus istatistiği, vatandaşlık, kapitülasyonlar

PDF

___

a. Arşiv Belgeleri BOA, Cevdet-Dahilıye BOA, DH E UM ECB BOA, M. CRD, b. Basılı Eserler Arşiv Belgeleriyle 2005 Çelebi 2002
Dardağan ve Hadimoğlu 2003 Gökçe 2010
İlk İstatistik Yıllığı 1997 İstatistik Yıllığı 1929
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Cevdet—Dahiliye, No: 9982.
Mevlüt Çelebi, “Atatürk Dönemi Dış Politikasında İtalya Faktörü (1923-1938)”; Türkler, C. 16, Ankara, 661—671.
Esra Dardağan — Nimet Özbek Hadimoğlu, "Yerleşme ve Yargı Yetkisine İlişkin Sözleşme", Yaşayan Lozan, Ed. Çağrı Erhan, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 503—724. Turan Gökçe, 1830—31 Sayım Sonuçlarına Göre
Siroz (Serez) Kazası Müslüman Nüfusu, (baskıda). Osnıanlı Devleti’nin İlk İstatistik Yıllığı 1897,
Hazırlayan: TevŞk Güran, Ankara: DİE. Türkiye Cumhuriyeti Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, İstatistik Yıllığı İkinci Cilt, Ankara: İstanbul Cumhuriyet Matbaası. İstatistik Yıllığı 1930 Karpat 2003 Konan 2008 Küçük 1977 McCarthy 1998
Memalik-i Osmaniye ’nin 1 3 3 6 Memalik-i Osmaniye’nin 1330 Senesi Nüfüs
İstatistiki, Dersaadet: Dahiliye Nezareti Sicill—i MMZC 3/2 1991 Özger 2006 Telci 2006 Toprak 1982
Türkiye Cumhuriyeti .Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, İstatistik Yıllığı Üçüncü Cilt, Ankara: İstanbul Ahmet İhsan Matbaası. Kemal H. Karpat, Osmanlı Nüfusu (1830-1914)
Demografik ve Sosyal Özellikleri, Çev. Bahar Tırnakçı, İstanbul: Tarih Vakfı. Belkıs Konan, “Osmanlı Devleti’nde Kapitülasyonlar Çerçevesinde Yabancıların Din ve Vicdan Özgürlüğü”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 57—1 , 167—1 82. Cevdet Küçük, “Tanzimat Devrinde Erzurum’un Nüfus Durumu”, Tarih Enstitüsü Dergisi 7-8 (1976—1977), 185—224.
Justin McCarthy, Müslümanlar ve Azınlıklar Osmanlı Anadolusıında Nüfus ve İmparatorluğun Sonu, Çev. Bilge Umar, Ankara: İnkılap Kitabevi. Nüfus İdare—i Umumiyesi. Meclis—i Mebusan Zabıt Ceridesi, Devre 3, İctima Senesi 2, 1. Cilt, Ankara: TBMM. ' Yunus Özger, “Tanzimat Öncesi Erzurum Şehrinin Demografik Yapısı (1251/1835 Tarihli
Nüfus Yoklama Defterine Göre)”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 12/29, —266; Cahit Telci, “Aydın Livası’nın Nüfusu Hakkında H.1261/M.1845 Tarihli Bir Defter”,
Tarih İncelemeleri Dergisi XXI-1 (Temmuz), 198. Zafer Toprak, T ürkiye'de ’Milli İktisa." (1908—
), Ankara: Yurt Yayınları. Nejdet Bilgi