Dönemin Arap kaynaklarına göre "Ankara Savaşı"

Ankara Savaşı Türk ve dünya tarihindeki önemli dönüm noktalarından bir tanesidir. Bu savaş daha önce ve daha sonra meydana gelen Dandanakan (1040), Kösedağ (1243), Otlukbeli (1473) ve Çaldıran (1514) savaşları gibi Türk hâkimiyet anlayışının kaçınılmaz bir sonucudur. Bu önemli savaşa Timurlu ve Osmanlı kaynaklarında olduğu gibi dönemin diğer kaynaklarında da geniş yer ayrılmıştır ki, bu kaynaklardan en önemlileri şüphesiz dönemin en önde gelen tarih yazıcılığı geleneğine sahip olan Memlûk tarihçilerinin eserleridir. Bu çalışmada Ankara Savaşı şimdiye kadar üzerinde pek durulmayan dönemin Arap tarihçilerinin eserlerine dayanılarak ele alınmış ve Arap tarihçilerinin konu ile ilgili olarak eserlerinde yer verdikleri kayıtlar Türk tarihi ve Türk kültürü açısından değerlendirilmiştir.

"Battle of Ankara" according to Arabic sources

The Battle of Ankara is one of the major turning points in Turkish and World History. This war is an inevitable consequence of "Traditional Thought of Sovereignty in Turks", such as Dandanakan (1040), Kösedağ (1243), Otlukbeli (1473) and Çaldıran (1514) battles. This significant battle had found an ample space in the foreign sources of that period besides the Ottoman and Timurid sources. The most important and reliable of these foreign sources is undoubtedly the works of the renowned Mamlûk historians who were the leading historiographers of the time. This particular study handles "the Battle of Ankara" in the light of the works by Arab historians and their records about the subject matter are evaluated in terms of Turkish history and culture.

PDF

___

a. Kaynak Eserler
Anonim Anonim Tevârih-i Al-i Osman (F. Giese neşri), haz. Nihat Azamat, İstanbul 1992.
Arabşah İbn Arabşah, 'Acâ'ib el-MakdûrfiNevâ'ib Teymur, Yay. Ahmet Fayız el-Hımsî, Beyrut 1986.
Âşıkpaşazâde Âşıkpaşazâde, Âşıkpaşaoğlu Tarihi, haz. Nihal Atsız, Ankara 1985.
Feridun Bey Feridun Bey, Münşeatü 's-Selâtin, I-II, İstanbul 1294.
Furât İbn el-Furât, Târih İbn el-Furât, Yay. Konstantin Zureyk, IX, Beyrut 1936.
Hacer İbn Hacer, înbâ' el-Gumr bi-Enbâ' el-'Umr, Yay. Hasan Habeşî, I, Kahire 1998; II, Kahire 1994.
Haldûn(l) İbn Haldûn, et-Ta 'rifbi-İbn Haldûn ve Rihletuhu Garben ve Şarken, Daru'l-Kitâb el-Lübnanî, Beyrut 1979.
Haldûn(2) İbn Haldûn, Kitâbu'l-'îber, V, Muessesetu't-Târih el Arabî, Beyrut 1999.
Kalkaşandî el-Kalkaşandî, Subh el-A'şâ fi Sınâ'at el-lnşâ, Yay. Muhammed Hüseyin Şemseddin, Daru'l-Fikr, I-XV, Beyrut 1987.
Makrîzî el-Makrîzî, Kitâb es-Sulûk li-Ma'rifeti Düvel el-Mulûk, Yay. Mukammed Abdulkadir 'Atâ, Dâru'l-Kutub el-İlmiyye, I-VIII, Beyrut 1997.
Müneccimbaşı Müneccimbaşı Ahmet Dede, Müneccimbaşı Tarihi, I, çev. ve yay. İsmail Erünsal, İstanbul b.t.y.
Neşrî Mehmed Neşrî, Neşri Tarihi, I, yay. Mehmet Altay Köymen, Ankara 1983.
Oruç Beğ Edirneli Oruç Beğ, Oruç Beğ Tarihi, yay. Atsız, İstanbul 1972.
Sehavî es-Sehavî, ed-Dav' el-Lâmi' li-Ehl el-Karn et-Tâsi', Dâr Mektebetu'l-Hayât, III, Beyrut, b.t.y.
Seyrafî es-Seyrafî, Nüzhet en-Nufûs ve'l-Ebdan fi Tevârîh ez Zemân, Yay. Hasan Habeşî, Matbaa Dâru'l-Kutub, I, Kahire 1970, II, Kahire 1971.
Şıhne İbn Şıhne, Ravzat'ul-Menâzır fi Ahbâr el-Evâ'il ve7- Evâhir, (İbn el-Esîr, el-Kâmil fî't-Târîh, IX, Matba'a Bulak, Kahire 1873)'in hamişinde.
Şuhbe İbn Kadı Şuhbe, Târih İbn Kadı Şuhbe, Yay. Adnan Derviş, I, Dımaşk 1977, IV, Dımaşk 1997.
Tagrîbirdî İbn Tagrîbirdî, en-Nucûm ez-Zâhire fî Mulûk Mısr ve 7 Kahire, Matbaa Dâru'l-Kutub el-Mısriyye, XII-XII, Kahire 1956.
Toma 1987 T'ovma Metsobets'i, History of Tamerlane and His Successors, İngilizce tere. Robert Bedrosian, New York 1987 (Türkçesi: Medzoplu Toma, "Timur ve Haleflerinin Tarihi", çev. Gürsoy Solmaz, AÜTAED, XI (1999), 183-215).
Yezdî Şerefeddin Ali-i Yezdî, Zafernâme, I-II, yay. Muhammed Abbasî, Tahran 1336 h.ş.
b. Araştırma Eserleri
Aka 1986 İsmail Aka, "Timur'un Ankara Savaşı (1402) Fetihnâmesi" Belgeler, IX/15 (1981-6), 1-22.
Aka 1988 İsmail Aka, "Acâibü'1-Makdûr", DİA, I, 318.
Aka 1991 İsmail Aka, Timur ve Devleti, Ankara.
Alexandrescu-Dersca 1977 Maria Matilda Alexandrescu-Dersca, La Campagne de Timur en Anatolia (1402), London.
Bıyıktay 1934 Ömer Halis Bıyıktay, Yedi Yd Harbi İçinde Timur'un Anadolu Seferi ve Ankara Savaşı, İstanbul.
Çandarlıoğlu 1977 Gülçin Çandarlıoğlu, Türk Destan Kahramanları, İstanbul.
Çetin 2005 Halil Çetin, Timur 'un Anadolu Seferi ve Ankara Savaşı, Basılmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Delilbaşı 1999 Melek Delilbaşı, "Türk Tarihinin Bizans Kaynaklan", Cogito, XVII, 339-51.
Gökalp 1974 Ziya Gökalp, Türk Medeniyet Tarihi, I, İstanbul.
Günaltay 1991 M. Şemseddin Günaltay, İslâm Tarihinin Kaynakları Tarih ve Müverrihler, İstanbul.
Halaçoğlu 1991 Yusuf Halaçoğlu, "Ankara Savaşı", DÎA, III, 210-211
İnan 1968 Abdulkadir İnan, "Türk Mitolojisinde ve Halk Edebiyatında Kadın", Makaleler ve İncelemeler, Ankara.
Kafesoğlu 1997 İbrahim Kafesoğlu, "İbn Arabşah", İA., V/2, 700.
Köprülü 1937 M. Fuad Köprülü, "Yıldırım Beyazıd'ın Esareti ve İntihan Hakkında", Belleten, 1/2, 591 -603
Köprülü 1943 M. Fuad Köprülü, "Yıldırım Bayezid'in İntiharı Mes'elesi", Belleten, VII/27, 591-599
Melzig 1941 Herbert Melzig, Ankara Meydan Muharebesi, çev. C. Ziya Şanbey, İstanbul.
Ögel 1971 Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi, I, Ankara.
Öztuna 1946 Yılmaz Öztuna, 1402 Ankara Muharebesi, İstanbul.
Yınanç 1997 Mükrimin Halil Yınanç "Bâyezid I", İA, II, 369-392.
Yücel 1973 Yaşar Yücel, "XIV-XV. Yüzyıllar Türkiye Tarihi Hakkında Araştırmalar." Belleten, XXXVIII/146, 159-190
Yücel 1976 Yaşar Yücel, "Timur Tarihi Hakkında Araştırmalar I, Timur'un Türkiye ve Yakın Doğu İle İlişkilerine Dair Gözlemler (1394-1400)." Belleten, XL/158, 249-285.
Yücel 1978 Yaşar Yücel, "Timur Tarihine Dair Araştırmalar II, Timur'un Türkiye ve Yakın Doğu İlişkilerine Dair Genel Gözlemler (1400-1402)." Belleten, XLII/166, 234-299.
Yücel 1989 Yaşar Yücel, Timur'un Ortadoğu-Anadolu Seferleri ve Sonuçları 1393 1402, Ankara.
Yüksel 2004 Musa Şamil Yüksel, "Arap Kaynaklarında Timur", Bilig, XXXI, 85-126.
Ziyâde 1954 Muhammed Mustafa Ziyâde, el-Mu'errihûn fi Mısr el Karn el-Hâmis 'Aşer el-Mîlâdî, el-Karn et-Tâsi' el-Hicrî, Kahire 1954 (Kısmen Türkçe tercümesi: Cüneyt Kanat, "Makrîzî ve Çağdaşları", Tarih İncelemeleri Dergisi, VIII, 1993, 219-232).